پیشرفت بلوغ به طور طبیعی به صورت یک توالی منظم و قابل پیش بینی و در یک قالب زمانی مشخص اتفاق می افتد
علل عمده تاخیر بلوغ عبارتند از ناهنجاریهای دستگاه تناسلی ،فقدان قادگی و عدمرشد صفات ثانویه جنسی
شایعترین علت بلوغ زودرس ، سرشتی است ولی باید علل جدی تر رد شوند و درمان جهت رسیدن به قد طبیعی مورد انتظار در بزرگسالی باید صورت بگیرد . بلوغ به صورت دورانی تعریف می شود که طی آن صفات ثانویه جنسی شروع به رشد می کنند و توانایی تولید مثل جنسی به وجود می آید .
مکانیسم
تغییرات فیزیکی همراه با رشد و نمو بلوغی ، به طور مستقیم و غیر مستقیم در نتیجه رسیده شدن هیپوتالاموس ، تحریک اعضای جنسی و ترشح استروئیدهای جنسی می باشند .
عوامل تعیین کننده زمان شروع بلوغ
1- عامل اصلی بدون تردید ژنتیک است .
2- وضعیت تغذیه
3- وضعیت روانی
4- موقعیت جغرافیایی
5- مواجهه با نور
6- سلامت عمومی و...
سن قاعدگی بسیار مرتبط با سن مادر و خواهر است . دختران نابینا زودتر از دختران بینا به بلوغ می رسند که تاثیر نور را در این زمینه مطرح می کند . چربی بدن باید به حدود 23% برسد تا بلوغ شروع شود . قاعدگی در دختران چاقتر زودتر شروع می شود .
قد و میزان رشد
دختران در اوایل بلوغ و قبل از قاعدگی به حداکثر سرعت افزایش قد می رسند .
دختران بعد از قاعدگی رشد محدودی از نظر قد دارند .
پسران تقریبا دو سال دیرتر از دختران به حداکثر رشد قدی خود می رسند .
پسران در طی رشد ناگهانی 28 سانتی متر قدشان افزایش می یابد و این در دختران در حدود 25 سانتی متر است .
مردان بزرگسال در نهایت 13 سانتی متر بلند تر از دختران هستند .
هورمون رشد ، هورمون رشد شبه انسولینی ، استروئیدهای گنادی نقش مهمی در روند رشد قدی دارند .
در طی رشد ناگهانی که با بلوغ همراه است استخوانها ی دراز بدن بلند می شوند و سراستخوان ها نهایتا بسته می شود.
با بلوغ ،مردان دارای توده فاقد چربی بدنی یک ونیم برابر و توده اسکلتی یک ونیم برابر زنان می باشند .
زنان دارای توده چربی دو برابر مردان می باشند.
الگوی بدنی در دختران متفاوت از پسران است و این موضوع ناشی از اثر استروژن می باشد .
استروژن منجر به تجمع چربی در رانها و باسن می شود .
در پسران طنابهای صوتی بسیار بیشتر از دختران رشد می یابند که این مساله موجب کلفت شدن صدای پسران می شود .
کومدونها ، آکنه در روی پوست صورت و بینی می تواند نشانه قریب الوقوع بلوغ باشد .
منبع:دکترزهرا بهبودی مقدم،دکترای بهداشت باروری دانشگاه علوم پزشکی تهران
