تخمک گذاری چیست و چرا مهم است؟
تخمک گذاری آزادسازی یک تخمک از تخمدان زن است و برای باردار شدن ضروری است. تخمک گذاری به طور خود به خودی در حدود 36-40 ساعت پس از افزایش سطح هورمون لوتئینه کننده (LH) شروع می شود. هنگامی که تخمک از تخمدان آزاد می شود، وارد لوله فالوپی می شود تا اسپرم را ملاقات کند. اسپرم تخمک را بارور میکند.
مشکل تخمک گذاری یک علت شایع ناباروری است. برای زوجی که در حال تلاش برای حاملگی هستند، دانستن زمان تخمک گذاری مهم است تا بتوانند به برنامه ریزی زمان رابطه جنسی بپردازند. اگر خانم سعی در یافتن دلیل باردار نشدن دارد، دانستن زمان تخمک گذاری به او کمک می کند. داشتن پریودی منظم بین 21 تا 35 روز به همراه گرفتگی های قاعدگی نشانه خوبی از تخمک گذاری است. راه های مختلفی برای تست تخمک گذاری وجود دارد از جمله: نمودار دمای پایه بدن (BBT)، کیت های آزمایش ادرار برای اندازه گیری سطح LH، آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمونهای خاص و سونوگرافی ترانس واژینال.
اما پاسخ دکتر زهرا سیفی، جراح و متخصص زنان و زایمان و نازایی، در این مورد: "سونوگرافی برای تعیین روز تخمک گذاری، معمولا در روز 13 بعد از شروع پریود انجام میشود. این سونوگرافی باید واژینال باشه و اگر به درستی و در این روز انجام بشه، اطلاعات مفیدی را در مورد تخمک گذاری، رحم و روند باروری در اختیار ما خواهد گذاشت".
برای چک کردن تخمک گذاری چه راه هایی هست؟
1-آزمایش خون برای اندازه گیری سطح هورمون
استرادیول (نوعی هورمون استروژن) به وسیله فولیکول در حال رشد تولید می شود و سطح این هورمون به سرعت قبل از تخمک گذاری افزایش می یابد. اگر داروهای باروری برای تخمک گذاری استفاده شود، سطوح استرادیول بیشتر مورد توجه قرار می گیرد تا رشد فولیکول بررسی شود، اما سطح این هورمون برای تعیین زمان تخمک گذاری استفاده نمی شود.
افزایش سطح LH در خون می تواند پیش بینی کند که فولیکول (کیسه ای که تخمک در آن قرار می گیرد) رسیده و آماده تخمک گذاری است یا خیر. از آنجا که LH در پالس ها یا انفجارهای کوتاه آزاد می شود، افزایش LH همیشه با آزمایش خون یا ادرار مشخص نمی شود.
افزایش سطح پروژسترون در خون یک هفته قبل از دوره قاعدگی نشان می دهد تخمک گذاری رخ داده است، اما نمی تواند پیش بینی کند که چه زمانی تخمک گذاری اتفاق می افتد.
2- کیت تخمک گذاری
این کیت تخمک گذاری در داروخانه ها موجود هستند و تغییرات سطح LH در ادرار زن را نشان می دهند. از آنجایی که هورمون LH در ادرار ایجاد می شود، زمانی که در ادرار تشخیص داده شود، تخمک گذاری معمولا طی 12 تا 24 ساعت (معمولا حدود 14 روز قبل از شروع دوره قاعدگی) بعد انجام می شود. برای زنان با پریودی های نامنظم، آزمایش ادرار باید با توجه به اولین و آخرین تاریخ احتمالی تخمک گذاری انجام شود. آزمایش ادرار برای افزایش LH باید حداقل 2 روز قبل از روز تخمک گذاری پیش بینی شده آغاز شود و تا زمان افزایش LH یا روز 20 ادامه یابد.
احتمال 80٪ برای تشخیص تخمک گذاری در طی 5 روز در حوالی زمان آزمایش و احتمال 95٪ در طی 10 روز در حوالی زمان آزمایش وجود دارد. هنگامی که افزایش LH گزارش شود، دیگر نیازی به ادامه آزمایش در این چرخه نیست. گاهی اوقات ممکن است با وجود افزایش LH در یک چرخه تخمک گذاری رخ ندهد. اگر تخمک گذاری در دو یا چند سیکل پشت سر هم تشخیص داده نشود، ممكن است مشكلی در تخمك گذاری وجود داشته باشد و شما باید با پزشک خود درباره آن صحبت كنید.
برخی از کیت های آزمایش باروری برای آزمایش LH و استروژن در ادرار استفاده می شوند. این امر لزوما احتمال بارداری شما را افزایش نمی دهد و در صورت مصرف دارو برای کمک به تخمک گذاری نباید استفاده شود.
3- سونوگرافی ترانس واژینال
تخمک در یک قسمت از تخمدان به نام فولیکول (کیسه مایع پر شده) رشد می کند. همانطور که تخمک آماده تخمک گذاری می شود فولیکول بزرگتر می شود. رشد فولیکول با استفاده از سونوگرافی اندازه گیری می شود. در سونوگرافی از امواج صوتی برای تولید تصویر روی صفحه نمایش با استفاده از پروب تامپون مانند در واژن استفاده می شود. قبل از تخمک گذاری، فولیکول دیواره نازکی دارد و با مایع پر شده است. تخمک گذاری معمولا هنگامی اتفاق می افتد که فولیکول بین 1.8 و 2.5 سانتی متر می باشد. برای زنانی که از روش های درمان برای باروری استفاده می کنند، سونوگرافی به تعیین زمان مقاربت یا تلقیح کمک می کند. برای زنانی که از داروهای باروری استفاده می کنند، سونوگرافی در روزهای مختلف در طول چرخه قاعدگی برای اندازه گیری و نظارت بر فولیکول انجام می شود.
