سرطان دهانه رحم: دلایل، علائم و درمان

سرطان دهانه رحم نوعی سرطان در ناحیه ورودی رحم می باشد که در بین خانم ها بسیار رایج است و می تواند کشنده باشد. سالانه بیش از 4000 خانم در امریکا در اثر این بیماری فوت می شوند. اما جالب است بدانید براساس سازمان بهداشت جهانی اگر واکسیناسیون HPV انجام شود، سالانه هزاران نفر نجات داده می شوند. بنابراین مهم است که شما بانوان اومایی نیز اطلاعات کافی نسبت به این سرطان داشته باشید تا در صورت مشاهده هر گونه علائم آن سریعا به پزشک مراجعه کرده و ضمن جلوگیری از پیشروی آن مورد درمان قرار بگیرید. با ما در این مقاله همراه باشید تا شما را به طور کامل با سرطان رحم آشنا کنیم. 

در این مقاله می خوانیم:

علت سرطان دهانه رحم در زنان چیست؟

هر نوع سرطانی به دلیل تقسیم کنترل نشده سلول های غیرنرمال در بدن اتفاق می افتد. بیشتر سلول ها در بدن طول عمر مشخصی دارند؛ بنابراین هنگامی که این سلول ها می میرند سلول های جدیدی برای جایگزینی تولید می شوند. در صورتی که به جای سلول های طبیعی سلول های غیر نرمال به وجود بیایند باعث سرطان می شوند. این سلول ها عموما دو مشکل دارند:

1-    از بین نمی روند.
2-    تکثیر آن ها متوقف نمی شود.

در نتیجه این تکثیر و تجمع سلول ها منجر به تشکیل غده سرطانی می شود. دانشمندان علت دقیق سرطانی شدن سلول ها را هنوز نمی دانند و به همین دلیل درمان های قطعی بسیار کم است. اما فاکتورهایی وجود دارند که باعث افزایش ریسک پیشرفت سرطان دهانه رحم می شوند. این فاکتورها عبارتند از:

-    نزدیکی جنسی با افراد مختلف یا فعالیت جنسی زیاد: نزدیکی جنسی با افراد مختلف یا نزدیکی با فردی که دچار عفونت شده است موجب افزایش احتمال سرطان دهانه رحم می شود. 

-    سیگار: سیگار احتمال انواع سرطان ها از جمله سرطان دهانه رحم را افزایش می دهد.

-    سیستم دفاعی ضعیف: افرادی که دچار ایدز شده اند یا افرادی که پیوند عضو دارند و قرص های ایمنی مصرف می کنند به دلیل سیستم دفاعی ضعیف ممکن است دچار این سرطان شوند.

-    استرس روحی طولانی مدت: خانم هایی که در مدتی طولانی تنش زیادی تحمل کرده اند قادر به مقابله با این بیماری نبوده و در نتیجه سرطان آن ها پیشروی می کند. 

-    باردار شدن در سن پایین: احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در خانم هایی که قبل از 17 سالگی باردار شده اند نسبت به خانم هایی که بالای 25 سال باردار شده اند بیشتر است.

-    بارداری های متعدد: خانم هایی که حداقل سه فرزند در بارداری های جدا دارند نسبت به خانم هایی که باردار نشده اند بیشتر در معرض سرطان دهانه رحم هستند.

-    قرص های ضد بارداری: مصرف طولانی مدت برخی قرص های ضدبارداری باعث افرایش خطر سرطان می شود.

-    سایر بیماری های انتقالی از طریق نزدیکی جنسی: خانم هایی که دچار بیماری های عفونی جنسی مثل سیفیلیس، کلامدیا یا سوزاک شوند و به دنبال درمان آن نباشند و یا اصلا متوجه این بیماری ها نشوند بیشتر در معرض سرطان دهانه رحم هستند. زیرا بسیاری از بیماری های مقاربتی در افراد مختلف بدون علائم است.

-    مشکلات اجتماعی- اقتصادی: مطالعات نشان می دهد خانم هایی که در مناطق محروم به سر می برند و بهداشت محیط و فردی به خوبی رعایت نمی شود بیش از سایرین در معرض سرطان دهانه رحم هستند.

علائم سرطان دهانه رحم

متاسفانه در مراحل اولیه این سرطان هیچ علائمی دیده نمی شود. به همین دلیل خانم ها باید به طور پیوسته آزمایشات مربوط به دهانه رحم را انجام بدهند.

اما به طور کلی علائم رایج عبارتند از:

•  خونریزی در بین فاصله پریودی ها
• خونریزی بعد از نزدیکی جنسی
•  خونریزی بعد از یائسگی
•  ناراحتی در طول نزدیکی جنسی
•  ترشحات بدبوی واژن
• ترشحات واژن همراه با خون
•  درد لگن

هر چقدر سرطان دهانه رحم زودتر تشخیص داده شود زودتر و بهتر درمان می شود.  تست پاپ اسمیر (برای خانم های بالای 30 سال) به همراه تست HPV باعث می شود سرطان زودتر تشخیص داده شود. بنابراین باید به آن ها اهمیت دهید و در صورت تجویز توسط پزشک حتما آن ها را انجام دهید.

بررسی دهانه رحم- تست پاپ اسمیر

در امریکا سالانه بیش از 11000 خانم  دچار سرطان دهانه رحم می شوند و 4000 نفر از دست می روند. اما توجه داشته باشید که در صورتی که خانم ها آزمون های دهانه رحم را به موقع انجام دهند حجم زیادی از مرگ و میر کاهش می یابد.

انجمن امریکا معتقد است خانم ها باید این تست را از 21 سالگی یا سه سال بعد از اولین نزدیکی جنسی شروع کنند. تست دهانه رحم سرطان را تشخیص نمی دهد؛ اما این تست تغییرات غیرطبیعی سلول های دهانه رحم را نشان می دهد که به تشخیص سرطان کمک می کند. در واقع اگر این بیماری درمان نشود، به مرور زمان سلول های غیرطبیعی تبدیل به سلول های سرطانی می شوند.

آزمایش HPV DNA

- این تست برای بررسی عفونت می باشد. در این تست سلول هایی از دهانه رحم نمونه برداری شده و برای بررسی دقیق به آزمایشگاه فرستاده می شود. 

- در این تست پیش از این که سلول های غیرنرمال دهانه رحم تشکیل شوند خطر سرطان تشخیص داده می شود که کمک بزرگی در حفظ سلاتی فرد است.

- اگر بیمار علائم و نشانه های سرطان دهانه رحم را ببیند یا اگر تست Pap سلول های غیرنرمال را تشخیص دهد، بیمار باید تحت تست های دیگر نیز قرار بگیرد.

این تست ها شامل:

1- بافت برداری: مقداری از بافت با بیهوشی برداشته می شود تا برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده شود. 

2- بافت برداری مخروطی: یک بافت مخروطی شکل کوچک از دهانه رحم برای بررسی دقیق تر گرفته می شود.

3- LLETZ: معالجه توسط این روش در واقع معالجه به وسیله حرارت برای برداشتن بافت های غیرطبیعی است. این بافت برای بررسی به آزمایشگاه فرستاده می شود.

4- آزمایش خون: اندازه گیری تعداد سلول های خون برای تشخیص مشکلات کلیه و کبد.

5- بررسی تحت بیهوشی: این کار به پزشک اجازه می دهد واژن و دهانه رحم را با دقت بیشتری بررسی کند.

6- سی تی اسکن:  برای انجام سی تی اسکن بیمار نوشیدنی باریم مصرف می کند که در اسکن به صورت سفید دیده می شود. پیش از اسکن برای تشخیص سرطان رحم، پنبه ای در واژن قرار می دهند و مایع باریم را به داخل مقعد می ریزند.

7- ام آر آی: با استفاده از ام آر آی با یک فنر مخصوص واژن (اندازه گیری حرکات آب در بافت) سرطان دهانه رحم در مراحل ابتدایی تشخیص داده می شود.  

8- فراصوت لگنی: این دستگاه با استفاده از صداهای با فرکانس بالا تصویری از هدف مورد نظر ایجاد می کند تا پزشک بتواند سلول های دهانه رحم را بررسی کرده و بیماری را تشخیص دهد.

درمان سرطان دهانه رحم

معالجه سرطان رحم با روش های مختلف از جمله عمل جراحی، پرتو درمانی، شیمی درمانی و ترکیب آن صورت می گیرد. تعیین نوع درمان به فاکتورهای مختلفی مثل پیشروی سرطان، سن بیمار و سلامتی بیمار بستگی دارد . درمان سرطان در مراحل اولیه سرعت موفقیت آمیزی دارد. هر چقدر سرطان بیشتر پخش شده و پیشرفت کرده باشد سرعت درمان آن و احتمال موفقیت کمتر می شود.

روش های درمان سرطان رحم در مراحل اولیه

عمل جراحی روشی رایج برای درمان سرطان دهانه رحم است. در صورتی که بعد از عمل جراحی باز هم سلول های سرطانی در بدن وجود داشته باشند، پرتو درمانی برای تکمیل درمان انجام می شود. پرتودرمانی برای کاهش احتمال خطر برگشت سرطان نیز استفاده می شود. اگر جراح بخواهد غده را کوچک کرده و سپس آن را عمل کند از شیمی درمانی استفاده می کند که البته این کار خیلی رایج نیست.

درمان سرطان پیشرفته

هنگامی که سرطان در دهانه رحم پیشرفت کرده باشد عمل جراحی راهی مناسب نیست. سرطان پیشرفته به سرطان مهاجم نیز معروف است زیرا سایر قسمت های بدن را نیز تحت تاثیر قرار داده است. این نوع سرطان نیاز به معالجه پیشرفته تری دارد. بیمار به وسیله پرتودرمانی یا ترکیب پرتودرمانی و شیمی درمانی معالجه می شود. در مراحل پیشرفته بیماری، درمان با دارو نیز برای کم شدن علائم و بهبود کیفیت زندگی انجام می شود. درادامه این روش های درمانی را بیشتر توضیح می دهیم:

پرتودرمانی

پرتودرمانی با استفاده از پرتوهای پر انرژی اشعه ایکس برای از بین بردن سلول های سرطانی انجام می شود. با اینکه پرتو درمانی یک روش بسیار موثر برای درمان سرطان است اما برخورد اشعه به لگن و اطراف آن عوارض جانبی دارد. برخی از این علائم بعد از درمان بروز می کنند که شامل موارد زیر می باشند:

•  اسهال
•  استفراغ
• بهم خوردگی معده
• خارش مثانه
• باریک شدن واژن
• به هم خوردن زمان پریودی
•  یائسگی زودهنگام

شیمی درمانی 

شیمی درمانی با استفاده از مواد شیمیایی به درمان بیمار می پردازد. این مواد سلول های سرطانی را از بین می برند. این روش از رشد و تکثیر سلول های سرطانی نیز جلوگیری می کند. شیمی درمانی سرطان دهانه رحم سلول های سرطانی را تحت تاثیر قرار می دهد که هنوز در اثر عمل جراحی از بین نرفته اند. همچنین این روش عواملی که باعث پیشرفته شدن سرطان می شوند را از بین می برد. سیپلاتین قرصی رایج است که به صورت ترکیبی با شیمی درمانی مصرف می شود.
 عوارض جانبی شیمی درمانی متفاوت است و به نوع قرص مصرفی بستگی دارد. بصورت کلی این عوارض عبارتند از:

-    ریزش مو
-    اسهال
-    استفراغ
-    خستگی
-    ناباروری
-    یائسگی زودهنگام

آزمایش های بالینی

برای برخی بیمارها آزمایش های بالینی بهترین نتیجه را به دنبال خواهد داشت. برخی از این آزمایشات از درمان های مورد استفاده بهتر و تاثیر گذارتر هستند. آزمایشات بالینی برای بررسی و مطالعه دقیق تر سرطان و نحوه پیشگیری از پیشرفت آن انجام می شود.

پیشگیری از سرطان دهانه رحم

ما خودمان نیز می توانیم کارهایی را انجام دهیم که احتمال سرطان کاهش یابد. کارهایی که می توان برای کاهش احتمال ابتلا به سرطان رحم انجام داد عبارتند از:

واکسیناسیون HPV

اگر خانم ها برنامه واکسیناسیون HPV را انجام دهند، سرعت پیشروی سرطان کاهش چشمگیری می یابد و یا اصلا سرطانی ایجاد نمی شود. 

نزدیکی مطمئن

واکسیناسیون فقط بدن را در مقابل عوامل HPV محافظت می کند. استفاده از کاندوم در هنگام نزدیکی بدن را در مقابل عفونت های HPV و در نتیجه سرطان رحم محافظت می کند.

بررسی دهانه رحم

بررسی منظم دهانه رحم باعث می شود سرطان در ابتدا تشخیص داده شده و سریعا درمان شود. 

تعداد شریک جنسی کمتر 

هر چقدر تعداد افرادی که با آن ها نزدیکی دارید بیشتر باشد احتمال سرطان دهانه رحم بیشتر است. 

به تاخیر انداختن اولین نزدیکی جنسی

هر چقدر اولین نزدیکی جنسی در سن پایین تری انجام شود، احتمال سرطان دهانه رحم بیشتر می شود. 

سیگار نکشید

افرادی که سیگار می کشند بیشتر در معرض سرطان دهانه رحم می باشند.

سخن آخر

سرطان رحم در صورت پیشرفت می تواند کشنده و خطرناک باشد بنابراین از شما بانوان اومایی عزیز می خواهیم حتما به چکاپ های منظم بخصوص بعد از 30 سالگی اهمیت دهید و موارد گفته شده در این مقاله را رعایت کنید تا هرچه بیشتر احتمال ابتلا به این بیماری خطرناک را کاهش دهید. همچنین در صورت تشخیص این بیماری سعی کنید آرام باشید زیرا استرس می تواند آن را بدتر کند. اگر آرامش خودتان را حفظ کنید و سعی کنید شاد باشید به خوبی از پس درمان آن بر خواهید آمد.