چگونه قرص کلومیفن باعث بارداری میشود؟

چطور قرص کلومیفن را برای ناباروری مصرف می کنید؟ اگر پزشک این داروی محبوب باروری را تجویز کرده باشد، احتمالا در خصوص نتیجه آن کنجکاو هستید. البته، درمان بسته به برخی از عوامل از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

به عنوان مثال، درمان با قرص کلومیفن با متخصص زنان اغلب با درمان با متخصص باروری متفاوت است. گاهی اوقات کلومیفن با IUI  (تلقیح داخل رحمی) ترکیب می شود. اغلب، تجویز می شود این دارو با مقاربت در منزل استفاده شود. این راهنمای روزانه به شما کمک می کنید چرخه شما چگونه باشد.

نکته مهم: همیشه هنگام مصرف کلومیفن به دستورالعمل های پزشک توجه کنید و اگر سوالی دارید از پزشک بپرسید.

قرص کلومیفن را در چه روزی از پریودی شروع کنم؟

روز اول چرخه کلومیفن: پریودی شما شروع می شود:

پزشک به شما می گوید روز اول پریودی با او تماس بگیرید. اگر پریودی شما نامنظم باشد، پزشک داروی دوفاستون یا مدروکسی پروژسترون، یک نوع پروژسترون، تجویز می کند تا پریودی منظم شود.

روز اول پریودی شما، روزی است که جریان پریودی دارید و لکه بینی خفیف مشاهده نمی کنید. اگر مطمئن نیستید پریودی شما شروع شده است یا خونریزی شما به صورت غیرطبیعی خفیف است، از پزشک خود بپرسید. پزشک آزمایش تست بارداری بتا (از طریق خون) انجام می دهد تا اطمینان حاصل شود باردار نیستید.

این تاریخ را بنویسید، چون شما باید روز خاصی از چرخه قرص کلومیفن را مصرف کنید. همچنین ممکن است نیاز باشد آزمایش خاصی در روزهای خاصی انجام دهید.

پیگیری چرخه شما

برای پیگیری آسان تر چرخه، می توانید زمان سیکل را در تقویم پریود اوما وارد کنید. 

روز 3-2 چرخه کلومیفن: بررسی سونوگرافی اولیه:

هنگامی که در روز اول چرخه خود با پزشک تماس می گیرید، از شما درخواست می شود یک آزمایش سونوگرافی انجام دهید. این آزمایش احتمالا توسط متخصص باروری انجام می شود. جلسه سونوگرافی سریع و به صورت واژینال انجام می شود. سونوگرافی واژینال با یک پروب اولتراسوند از طریق واژن انجام می شود.

پزشکتان به دنبال کیست های تخمدان می باشد، که ممکن است با کیست های کوچک تخمدان های پلی کیستیک اشتباه گرفته شود. در این مورد، دکتر به دنبال یک کیست بزرگتر است. معمولا سونوگرافی هیچ چیز را پیدا نمی کند. اگر همه چیز خوب به نظر برسد، چرخه طبق برنامه پیش می رود.

اگر سونوگرافی یک کیست یا چند کیست پیدا کند، پزشک احتمالا این چرخه را لغو خواهد کرد. ممکن است مجبور شوید منتظر بمانید تا ماه آینده دوباره امتحان کنید. اگر پزشک کیست پیدا کرد، نگران نباشید. این کیست ها به ندرت مضر هستند و معمولا به صورت خود به خودی ناپدید می شوند. مشکل اصلی این است که برای شروع درمان، باید یک ماه دیگر منتظر بمانید.

همیشه اگر سوالی دارید از پزشک بپرسید.

روز 5-3 چرخه کلومیفن: شروع درمان کلومیفن:

هنگامی که دکتر زمان شروع چرخه را مشخص کرد، باید اولین دوز کلومیفن را در روزی که دکتر دستور داده است، مصرف کنید. باید هر روز به مدت پنج روز یک قرص مصرف کنید، اما در اولین روز چرخه نباید کلومیفن مصرف نکنید.

دکتر ممکن است به شما بگوید قرص های کلومیفن را به صورت یکی از موارد زیر مصرف کنید:

•  در روزهای 3، 4، 5، 6 و 7 چرخه
•  در روزهای 5، 6، 7، 8 و 9 چرخه

بعضی از پزشکان درمان را در روز 2 یا 4 چرخه شروع می کنند، هرچند این کار کمتر رایج است. البته تفاوتی در موفقیت حاملگی بین شروع کلومیفن در روز 3 یا 5 ایجاد نمی شود. پزشکان مختلف ترجیح می دهند از پروتکل های مختلف استفاده کنند.

در بعضی موارد، ممکن است پزشک از شما بخواهد روز شروع چرخه بعدی خود را تغییر دهید تا ببینید آیا تفاوتی ایجاد می شود یا خیر. در حالت ایده آل، کلومیفن را در یک زمان خاص در روز مصرف کنید. برخی می گویند مصرف این قرص قبل از خواب می تواند به شما کمک کند تا از برخی عوارض جانبی مصون بمانید. دیگران معتقدند اگر این قرص را صبح ها مصرف کنند نتیجه بهتری می بینند.

اگر یک چرخه کلومیفن دیگر دارید، می توانید آن را در زمان متفاوتی در روز مصرف کنید، اما زمانی که چرخه را شروع کردید زمان قرص را تغییر ندهید مگر اینکه پزشک توصیه کند.

روزهای 9-3 چرخه کلومیفن: کلومیفن شروع به کار می کند:

در پنج روزی که قرص های کلومیفن را مصرف می کنید، تخمک گذاری نمی کنید. با این حال، با دوز اول، کلومیفن یک واکنش زنجیره ای آغاز می کند که در نهایت منجر به تخمک گذاری می شود. به طور خلاصه، هورمون FSH (هورمون تحریک کننده فولیکول)، به تخمدانها سیگنال می فرستد تا رشد کنند و تخمک های بالغ را (در داخل فولیکول های مایع) از طریق تخمک گذاری آزاد کنند. همانطور که فولیکول های تخمدان رشد می کنند، استروژن را آزاد می کنند. افزایش استروژن باعث می شود سیگنالی به مغز فرستاده شود تا تولید FSH را کاهش دهد. این، به نوبه خود، باعث کاهش سرعت تحریک تخمدان ها می شود.

کلومیفن باعث می شود مغز فریب بخورد و فکر کند میزان استروژن به طرز غیرعادی کم است. این دارو با مسدود کردن استروژن و عدم اتصال آن به گیرنده مغز کار می کند. استروژن در جریان خون شما جریان دارد، اما گیرنده ها قادر به تشخیص آن نیستند. مغز فکر می کند فولیکول های در حال رشد وجود ندارد زیرا استروژن کم به نظر می رسد، بنابراین بدن شما با انتشار هورمون آزاد کننده گنادوتروپین یا GnRH واکنش نشان میدهد.

GnRH  به غده هیپوفیز سیگنال می فرستد تا FSH و LH بیشتری تولید کند. سطوح بالاتر FSH تخمدان را تحریک می کنند و سطوح بالاتر LH در نهایت باعث تخمک گذاری می شود. اگرچه فقط 5 روز است که کلومیفن مصرف می کنید، واکنش زنجیره ای که با قرص اول شما شروع می شود، در طول ماه ادامه می یابد. این یکی از دلایلی است که ممکن است بعضی از عوارض جانبی را بعد از آخرین دوز تجربه کنید.

روزهای 10-21 چرخه کلومیفن: نظارت بر فولیکولها

فراتر از پیشنهاد دادن اینکه از کیت پیشگویی تخمک گذاری استفاده کنید، می توانید در بارورترین روزهایتان مقاربت کنید. زیرا اغلب متخصصین زنان چرخه درمانی کلومیفن را به دقت تحت نظر نمی گیرند. پزشکان باروری، به دو دلیل اصلی چرخه کلومیفن را کنترل می کنند:

•  برای بررسی تعداد فولیکولهایی که رشد می کنند. بنابراین اگر بیش از دو فولیکول دیده شوند (یا بیشتر از یک) می توانند چرخه را لغو کنند.
• برای استفاده ازIUI  (تلقیح داخل رحمی)

نظارت بر این چرخه معمولا چند روز پس از آخرین قرص کلومیفن شروع می شود و ممکن است هر روز چند بار به سراغ سونوگرافی و آزمایش خون بروید تا تخمک گذاری کنید. تکنسین اولتراسونیک فولیکول های در حال رشد را اندازه گیری می کند و پزشک شما بر اساس رشد آنها تصمیم می گیرد چه زمانی از  IUI، یا مقاربت برای چرخه باید استفاده کرد.

اگر دو فولیکول به شکل بالغی رشد کنند، پزشک ممکن است شما را راهنمایی کند چرخه را کنار بگذارید. دو فولیکول بزرگ باعث افزایش احتمال دوقلوزایی می شود، اما تضمین شده نیست. اگر نمی خواهید دوقلو داشته باشید به پزشک خود بگویید، تا او بتواند توصیه های لازم را به شما بگوید.

اگر سه فولیکول یا بیشتر بالغ شوند، پزشک احتمالا چرخه را لغو می کند، به این معنی که از شما خواسته می شود رابطه جنسی نداشته باشید (برای جلوگیری از بارداری). و برنامه IUI برای جلوگیری از حاملگی چندقلو که خطر جدی برای شما و نوزادان آینده فراهم می کند، داده خواهد شد.

اگر چرخه شما لغو شود، باید هشدارهای دکتر را جدی بگیرید. ممکن است نشانه خوبی باشد که بدن شما به کلومفین واکنش نشان می دهد. امیدوارم، در چرخه بعدی، پزشک بتواند درمان را تنظیم کند تا تخمک های زیادی تحریک نشود. بهتر است منتظر بمانید تا چرخه بعدی شروع شود تا اینکه بارداری با خطر بالا رخ بدهد.

روزهای 15-25 چرخه کلومفین: تزریق آمپول (شاید):

ممکن است متخصص باروری علاوه بر کلومفین، آمپول هورمون انسانی مزمن گونادوتروپین (hCG) را تجویز کند. این آمپول باعث شروع تخمک گذاری بعد از 24 تا 36 ساعت می شود. پزشک ممکن است این آمپول را برای کمک به IUI یا مقاربت یا تقویت تخمدان تجویز کند.

ممکن است در مورد  hCG شنیده باشید، زیرا hCG  هورمون بارداری است. در بدن، hCG  مانند (LH هورمون لووتیونی) عمل می کند.  LH  هورمونی است که قبل از تخمک گذاری افزایش می یابد و به فولیکول ها سیگنال می فرستد تا پاره شوند و تخمک را آزاد کنند.

این آمپول معمولا 7 تا 9 روز پس از آخرین قرص کلومیفن تزریق می شود، اما اگر سونوگرافی نشان دهد فولیکول ها زمان بیشتری برای بلوغ می خواهند، این تزریق دیرتر انجام می شود.

یادداشت مهم

اگر آمپول به شما تزریق شود، یک هفته بعد از تزریق، آزمایش بارداری نتیجه مثبت را نشان میدهد، حتی اگر باردار نباشید. این آزمایش هورمون هایی که از طریق تزریق وارد بدن شده است را بررسی می کند.

روز 10 تا 17 چرخه کلومیفن: زمان رابطه جنسی و شاید IUI

تخمک گذاری معمولا 5 تا 10 روز پس از مصرف آخرین قرص کلومیفن رخ می دهد. بنابراین اگر در روزهای 3 تا 7 چرخه، کلومیفن مصرف کرده باشید احتمالا بین روزهای 10 تا 16 تخمک گذاری می کنید. اگر در روزهای 5 تا 9 کلومیفن مصرف کرده باشید، احتمال تخمک گذاری در روزهای 12 و 17 بیشتر است .

با این حال، تخمک گذاری می تواند حتی 10 روز پس از آخرین قرص کلومیفن رخ دهد. اگر آمپول هورمون را تزریق کردید، 24 تا 36 ساعت پس از تزریق تخمک گذاری اتفاق می افتد.

باید هر روز یا روز در میان رابطه جنسی داشته باشید و باید از سه روز پس از مصرف آخرین قرص کلومیفن شروع کنید (مگر اینکه پزشک غیر از این دستور بدهد). باید رابطه جنسی داشته باشید تا زمانی که تخمک گذاری صورت بگیرد. تایید تخمک گذاری می تواند توسط جدول درجه حرارت پایه بدن یا آزمایش خون پروژسترون (در روز 21 از چرخه) انجام شود.

آیا چرخه IUI انجام می دهید؟ بر اساس سونوگرافی و زمان تزریق آمپول، پزشک به شما می گوید چه زمانی باید از IUI استفاده کنید. در اغلب موارد، علاوه بر IUI می توانید در روزهای باروری رابطه جنسی داشته باشید.

روز 19  یا 21 چرخه کلومیفن: آزمایش پروژسترون خون:

هر دو متخصص زنان و متخصصان باروری معمولا یک آزمایش پروژسترون خون را بین روزهای 19 و 21 انجام می دهند. البته اگر پزشک بداند شما دیرتر از روز 21 چرخه تخمک گذاری کرده اید این آزمایش دیرتر انجام می شود.

پروژسترون هورمونی است که پس از تخمک گذاری افزایش می یابد و آزمایش آن نشان میدهد کلومیفن باعث تخمک گذاری شده است یا خیر. دلیل دیگر برای آزمایش سطح پروژسترون اطمینان از پایین نبودن سطح این هورمون می باشد. اگر سطح هورمون پایین باشد، پزشک شیاف واژن پروژسترون را به عنوان مکمل تجویز می کند.

روزهای 21 تا 35 چرخه  کلومیفن: دو هفته انتظار

دو هفته انتظار بعد از تخمک گذاری شروع می شود و با شروع پریودی یا نتیجه مثبت بارداری پایان می یابد. این احتمالا سخت ترین بخش چرخه است. تنها کاری که می توانید انجام بدهید این است که صبر کنید و ببینید چه اتفاقی می افتد.

در طول دو هفته انتظار ممکن است علائم خفیف سندرم تحریک بیش از حد تخمدان را تجربه کنید. شایعترین علامت OHSS، نفخ است. حالت شدید در هنگام مصرف کلومیفن بعید است، اما ممکن است رخ بدهد. اگر علائم شما شدید است یا نگران هستبد، با پزشک خود تماس بگیرید.

توجه: بعضی از خانم ها نفخ ناشی از تخمدانهای تحریک شده- کلومیفن را با نشانه های اولیه بارداری اشتباه می گیرند. به یاد داشته باشید برخی از عوارض جانبی کلومیفن مشابه علائم بارداری است و به یاد داشته باشید احساس بارداری به معنی بارداری نیست.

روزهای 28 و 35 چرخه کلومیفن: روز تست بارداری!

در نهایت، روزی که منتظر آن هستید فرا می رسد: روز آزمون بارداری!

پزشک ممکن است در اواسط دو هفته انتظار و در انتهای آن، تست بارداری بتا یا آزمایش خون بارداری انجام دهد تا مقدار hCG را اندازه گیری کند. همچنین ممکن است از شما بخواهد تست بارداری خانگی را بین روزهای 28 تا 35 چرخه انجام دهید و در صورت نتیجه مثبت، با او تماس بگیرید.

اگر آزمون مثبت باشد، پزشک به احتمال زیاد به مدت چند هفته بارداری را کنترل می کند تا مطمئن شود همه چیز خوب است و ببیند دوقلو (یا بیشتر) باردار هستید یا خیر. اگر بیشتر از اینکه هیجان داشته باشید عصبی هستید، نگران نشوید. این حالت طبیعی است. بارداری پس از ناباروری همیشه آسان نیست، بویژه از نظر عاطفی.

اگر چرخه کلومیفن شکست بخورد چه اتفاقی می افتد؟

اگر آزمایش حاملگی منفی باشد، پزشک صبر می کند و دوباره آزمایش می گیرد. ممکن است سطح هورمون بارداری به اندازه کافی بالا نباشد. اگر در هنگام انتظار برای آزمایش دوباره، پریود شدید، چرخه  به نتیجه مثبت نرسیده است.

یک چرخه ناموفق ممکن است ناراحت کننده باشد و باعث احساس شکست و از دست دادن امید می شود. به خاطر داشته باشید که می توانید دوباره امتحان کنید و گاهی اوقات درمان قبل از رسیدن به موفقیت نیاز به تنظیم دارد.

پس از چرخه ناموفق کلومیفن چه اتفاقی می افتد؟ هر موردی متفاوت است، اما چند احتمال وجود دارد. چرخه دیگری از کلومیفن را با همان دوز که استفاده می کردید شروع کنید. اگر چرخه منجر به حاملگی نشده است می توانید تنظیمات درمان را تغییر بدهید. می توانید یکی دوبار دیگر تلاش کنید.

به یاد داشته باشید حتی افرادی که دارای باروری خوب هستند، در ماه اول به ندرت باردار می شوند. این مسئله در خصوص کلومیفن (یا هر روش دیگری) نیز صادق است. اگر تخمک گذاری نکردید، چرخه کلومیفن با دوز بالاتر را امتحان کنید. اولین چرخه کلومیفن معمولا از 50 میلی گرم شروع می شود، اما بسیاری از خانم ها در این دوز تخمک گذاری نمی کنند. اگر این اتفاق برای شما نیز افتاد، دوز بالاتر را امتحان کنید.

پزشک احتمالا تا مقداری مشخص دوز را افزایش میدهد. خانم هایی که در اثر مصرف کلومیفن تخمک گذاری نمی کنند مقاوم به کلومیفن نامیده می شوند. اگر این اتفاق برای شما بیفتد گزینه های مختلفی وجود دارد، از جمله تغییر به قرص لتروزول یا مصرف کلومیفن همراه را متفورمین.

اگر سه تا شش چرخه کلومیفن به حاملگی منجر نشد، بهتر است گزینه های درمانی جدید را امتحان کنید. شش چرخه کلومیفن بیشترین حدی است که در نظر گرفته می شود، گرچه بعضی از پزشکان پیشنهاد می کنند اگر بعد از سومین چرخه به نتیجه نرسیدید، این روش را کنار بگذارید.