یبوست چیست؟
یبوست وقتی اتفاق می افتد که حرکات روده شما کمتر از حد معمول باشد یا مدفوع خشک و سخت باشد یا خروج آن دشوار باشد. یبوست در افراد مختلف متفاوت است ، اما معمولاً کمتر از سه حرکت روده در هفته دیده می شود.
بیشتر افراد گاهی اوقات یبوست دارند ، اما افرادی که دارای علائمی هستند که مدت طولانی ادامه دارد یا از بین می رود و برمی گردد ، یبوست مزمن دارند. گاهی اوقات ، یبوست مربوط به یک بیماری اساسی مانند سندرم روده تحریک پذیر است. همچنین می تواند در اثر استفاده از مواد مخدر، طبقه ای از داروهای مسکن قوی، ایجاد شود.
ورزش و تغییر رژیم غذایی معمولاً برای پیشگیری یا درمان یبوست خفیف مفید است. با این حال ، اگر این رویکردها عمل نکنند، بسیاری از داروهای بدون نسخه و داروهای با نسخه در دسترس هستند.
داروهای بدون نسخه برای یبوست
موارد خفیف تر یبوست اغلب با استفاده از داروهای OTC (بدون نسخه) که به آنها ملین گفته می شود قابل درمان است. این داروها شامل:
- ملین های تشکیل دهنده توده
- روان کننده ها
- ملین های اسمزی
- ملین های محرک
- نرم کننده مدفوع
- داروهای ترکیبی
ملین های مختلف برای رفع یبوست عمل می کنند. انواع اصلی ملین ها در زیر ذکر شده است. هنگامی که به دنبال مسهل OTC هستید، آشنایی با نام عمومی دارو مفید است. زیرا محصولات مختلف دارای ترکیبات ملین مختلف هستند. این محصولات از نظر سرعت عمل و عوارض جانبی متفاوت هستند.
1- ملین کننده های تشکیل دهنده توده
ملین های تشکیل دهنده توده به عنوان مکمل فیبر نیز شناخته می شوند. آنها مایعات را به داخل روده می کشند تا مدفوع را نرمتر و حجیم تر کنند. این حالت باعث ایجاد انقباض در عضلات روده ها می شود، به طوری که ماهیچه ها سفت یا فشرده می شوند. انقباضات مدفوع را از سیستم بدن شما خارج می کند. ملین کننده های تشکیل دهنده توده بعد از چند روز اثر می کنند اما مصرف طولانی مدت آن ها مجاز است. انواع ملین کننده های تشکیل دهنده توده عبارتند از:
- پسیلیوم (Metamucil, Konsyl)
- کلسیم پلی کربوفیل (FiberCon)
- فیبر متیل سلولز (مرکبات)
ملین کننده های تشکیل دهنده توده اغلب به شکل پودر یا گرانول هستند که می توان آنها را با آب یا مایع دیگر مخلوط کرد و به صورت خوراکی مصرف کرد. با این حال، ملین کننده های تشکیل دهنده توده به اشکال دیگر مانند مایع، قرص، کپسول و وافر نیز موجود هستند. تمام اشکال ملین کننده های تشکیل دهنده توده را باید با مقدار زیادی آب یا مایع دیگر مصرف کرد. این کار به جلوگیری از گیر کردن مدفوع در روده کمک می کند.
از عوارض شایع تر ملین کننده های تشکیل دهنده توده می توان به نفخ یا درد شکم اشاره کرد.
2- روان کننده ها
ملین های روان کننده، مدفوع را پوشانده و اجازه می دهند تا راحتتر از روده شما عبور کنند. این ملین ها طی 6 تا 8 ساعت پس از مصرف تاثیر می گذارند. ملین های روان کننده را نباید به صورت بلند مدت استفاده کرد. زیرا استفاده طولانی مدت منجر به وابستگی می شود، به طوری که برای عبور مدفوع به ملین های روان کننده احتیاج خواهید داشت. علاوه بر این ، استفاده طولانی مدت از این ملین ها می تواند باعث کمبود ویتامین های خاصی از جمله ویتامین های A ، D ، E و K شود.
روغن معدنی شایعترین ملین روان کننده است. این ماده به عنوان یک ماده برای تنقیه در دسترس است. همچنین می توان روغن معدنی را به صورت خوراکی مصرف کرد. عوارض جانبی شایع تر ملین های روان کننده شامل درد معده و گرفتگی شکم است. این روان کننده ها باعث می شوند بدن شما داروها و ویتامین های خاصی را به مقدار کمتری جذب کند.
3- ملین های اسمزی
ملین های اسمزی به نگه داشتن آب در روده ها کمک می کنند ، که باعث نرم شدن مدفوع می شود و می تواند باعث حرکت مکرر روده شود. برخی از این محصولات عبارتند از هیدروکسید منیزیم ، سیترات منیزیم و سدیم فسفات. ملین های اسمزی به صورت شیاف ها یا به شکل خوراکی وجود دارند. این ملین ها به سرعت عمل می کنند. فرمهای خوراکی معمولا بعد از 30 دقیقه اثر می کنند و شیافها سریعتر عمل می کنند. ملین های اسمزی عبارتند از:
- هیدروکسید منیزیم (شیر فیلیپس منیزیم)
- سیترات منیزیم (سیتروما)
- پلی اتیلن گلیکول
- فسفات سدیم
- گلیسیرین (شیاف گلوتیرین)
ملین های اسمزی به طور کلی برای استفاده طولانی مدت بی خطر هستند ، اما برای جلوگیری از کمبود آب باید حتما آب زیادی بنوشید. همچنین ، برخی از افراد گزارش داده اند در صورت استفاده بیش از حد، تاثیر ملین های اسمزی متوقف می شود.
عوارض جانبی شایع ملین های اسمزی عبارتند از گرفتگی معده و اسهال. در برخی موارد ، اسهال می تواند منجر به کم آبی بدن شود. منبع معتبر سازمان غذا و داروی ایالات متحده هشدار داده است استفاده زیاد از فرآورده های فسفات سدیم می تواند باعث آسیب جدی به كلیه و قلب و حتی مرگ شود. FDA توصیه می کند قبل از دادن این داروها به افراد مسن ، کودکان و یا افرادی که مشکلات قلبی یا کلیوی دارند ، با پزشک صحبت کنید.
4- ملین تحریک کننده
ملین های تحریک کننده، عضلات موجود در روده شما را منقبض می کنند که این مسئله باعث می شود مدفوع از طریق روده ها منتقل شود. به طور معمول ، مسهل های تحریک کننده خوراکی بعد از 6 تا 10 ساعت اثر می کنند. ملین های تحریک کننده به صورت مایعات خوراکی یا کپسول و همچنین شیاف ها در دسترس می باشند. انواع ملین های محرک عبارتند از:
- بیزاکودیل (دولکلاکس)
- سنا (Senokot)
یكی از عوارض شایع ملین های محرك ، گرفتگی معده است. در حقیقت ، این محصولات نسبت به سایر ملین ها بیشتر باعث گرفتگی معده می شوند. نباید از ملین های تحریک کننده به عنوان درمانی طولانی مدت استفاده کنید. زیرا بدن به مرور نسبت به این نوع داروها مقاوم می شود. اگر این اتفاق بیفتد ، هنگامی که مصرف مسهل را قطع می کنید ، یبوست شما بدتر می شود.
5- نرم کننده مدفوع
نرم کننده های مدفوع آب و چربی ها را به مدفوع اضافه می کنند و باعث ایجاد حرکات نرم تر روده می شوند. این محصولات اغلب برای جلوگیری از تنش هنگام حرکات روده توصیه می شود. به طور معمول ، نرم کننده های مدفوع بعد از 1 تا 3 روز تاثیر می گذارند. دوکوزات یکی از نرم کننده های رایج مدفوع است. این دارو به صورت قرص، کپسول و مایع وجود دارد. همچنین به صورت شیاف نیز موجود می باشد.
نرم کننده های مدفوع عوارض جانبی کمی دارند و برای استفاده طولانی مدت بی خطر هستند.
6- داروهای ترکیبی
گاهی اوقات ، دو ملین OTC مختلف در یک محصول ترکیب می شوند. بیشتر محصولات ترکیبی حاوی نرم کننده مدفوع و ملین تحریک کننده هستند. نمونه ای از یک محصول ترکیبی متداول ، دوکوزات- سدیم- سنا می باشد.
معرفی 26 مکمل و ملین برای یبوست در داروخانه ها
1-روغن کرچک خالص خوراکی (Pure Castor Oil)
روغن کرچک بدون طعم مسهل، به عنوان مسهل
قیمت: 5400 تومان
روش مصرف: شب قبل از عمل جراحی یا کولونوسکوپی و رادیولوژی شام زودتر و به صورت مایعات رقیق میل شود. به عنوان ملین ( برای درمان یبوست ) ، 5 الی 10 میلی لیتر و فقط یک نوبت در هر هفته مصرف شود . باقیمانده در یخچال نگهداری شده و قبل از مصرف به دمای محیط رسیده و خوب تکان داده شود.
2-مانولاکس (Manolax)
- کمک به بهبود سرعت حرکت مواد در دستگاه گوارش
قیمت: 29500 تومان
روش مصرف: روزانه یک کپسول ( ترجیحا بعد از وعده غذایی ) مصرف شود . در صورت لزوم مصرف این دارو روزانه تا 3 عدد قابل افزایش است و یا طبق نظر پزشک مصرف گردد.
3- شربت گل محمدی (Rosa Damascene Syrup)
درمان یبوست - درمان ناهنجاری های اسپاسمی ایلئوم ( در دوزهای بالا )
قیمت: 14900 تومان
روش مصرف: سه بار در روز هر بار یک قاشق غذاخوری نکته : رسوب احتمالی در کیفیت دارو تاثیری ندارد و در چنین مواقعی قبل از مصرف شیشه را تکان دهید.
4-پودر دانه کتان (Flaxseed Powder)
حاوی 24 عدد ساشه 3 گرمی 100 % طبیعی ملین کمک به بهبود یبوست
قیمت: 13 هزار تومان
روش مصرف: قبل از غذا روزانه 3 مرتبه و هر بار یک ساشه در یک لیوان آب یا دیگر مایعات ولرم ( از قبیل شیر ) مخلوط نموده و میل کنید .
4-لاکسیتا (Laxita)
شربت فلوس به عنوان ملین و مسهل گیاهی مناسب کودکان و سالخوردگان و محافظت کننده کبد در طب سنتی شناخته شده است. این دارو در درمان یرقان، رفع گرفتگی عروق کبد، سیروز کبدی، هپاتیت حاد و مزمن و بیماری های تیفوئید و پاراتیفوئید و همچنین در درمان آفت موثر است.
قیمت: 12500 تومان
ر.وش مصرف: کودکان زیر 4 سال: به صورت رقیق شده با آب نیم گرم، به میزان مساوی 2.5 میلی لیتر،4-3 بار در روز کودکان 6-4 سال: 2.5 میلی لیتر، 4-3 بار در روز کودکان 13-7 سال: 5 میلی لیتر، 4-3 بار در روز بزرگسالان: 10 میلی لیتر، 4-3 بار در روز زنان باردار و شیرده: 10 میلی لیتر، 4-3 بار در روز تحت نظر پزشک متخصص در تمام موارد فوق شربت با آب نیم گرم میل شود. در ضمن به جهت اختلاف مزاجی افراد با یکدیگر چنانچه با مقدار کمتر از دوز مشخص شده لینت مزاج در افراد ایجاد شود. در این حالت مقدار داروی مصرف شده می تواند به عنوان معیار دوز مصرفی دارو درز نظر گرفته شود.
5-دایمولاکس (Daymolax)
اجزاء فرآورده: زعفران، صبر زرد، هلیله زرد، گل سرخ، درمان یبوست - پاکسازی دستگاه گوارش
قیمت: 17 هزار تومان
روش مصرف: هر شب یک قرص قبل از خواب (1ساعت بعد از صرف شام) استفاده شود.
6-دایجستیو اید (Digestive Aid)
رفع سوء هاضمه، نفخ و یبوست رفع التهاب و تورم خفیف جدار معده کمک به بهبود هضم و رفع بی‌اشتهایی و بوی بد دهان، کاهش اسپاسم و التهاب دستگاه گوارش تقویت مخاط و بهبود عملکرد دستگاه گوارش
قیمت: 11600 تومان
روش مصرف: 30 دقیقه قبل از هر غذا خورده شود.
7-شربت تین (Tin Syrup)
ملین مزاج نرم کننده سینه و بهبود دهنده سرفه برطرف کننده ضعف کلیه اجزای اصلی فرآورده: ترنجبین، انجیر سفید، مویز سیاه بی دانه
قیمت: 15 هزار تومان
روش مصرف: کودکان 1 تا 4 سال : 2/5 میلی لیتر (1قاشق چای خوری)، 3 بار در روز کودکان 5 تا 12 سال : 5 میلی لیتر (1قاشق مربا خوری)، 3 بار در روز افراد بالاتر از 12 سال: 10 میلی لیتر (1 قاشق غذا خوری)، 3 بار در روز
8- ایارج فیقرا (Eyaraj Fighara)
حاوی : سنبل الطیب، زعفران، بلسان، صبر زرد، دارچین، اسارون.
قیمت: 18 هزار تومان
روش مصرف: بزرگسالان، هر شب موقع خواب دو عدد کپسول با یک لیوان آب میل نمایند. نوجوانان نابالغ، هر شب یک عدد کپسول با یک لیوان آب میل نمایند.
9-شربت آلو (Plum Syrup)
حاوی : میوه آلو ترنجبین گیاه بنفشه تربد سفید سقمونیا تمر هندی
قیمت: 20 هزار تومان
روش مصرف: روزانه 3 بار، هر بار 1 تا 2 قاشق چایخوری (حداکثر 30 میلی لیتر) استفاده کنید.
10-زینلین (Zinlin)
با منشا گیاهی سبب افزایش حرکات روده و تحریک کننده انقباضات منظم عضلات روده برای عمل دفع می شود. حاوی انجیر، زنجبیل، نعناع فلفلی، سنا، میخک، عصاره مالت و سوربیتول
قیمت: 15400 تومان
روش مصرف: بزرگسالان : روزانه یک تا دو قاشق غذا خوری کودکان :1 تا 3 سال : روزانه نصف تا یک قاشق چای خوری 3 تا 6 سال : روزانه یک تا دو قاشق چای خوری 6 تا 15 سال : روزانه یک و نیم تا سه قاشق چای خوری
11-گرانول پسیلیوم (Psyllium Granule)
درمان یبوست های مزمن، یبوست های دوران حاملگی، هموروئید و IBS ) سندرم روده تحریک پذیر)
قیمت: 11 هزار تومان
روش مصرف: بزرگسالان: یک تا سه بار در روز هربار یک ساشه گرانول پسیلیوم را با یک لیوان آب ، یا ترجیحا آب میوه یا شیر هم زده، میل نمایند. کودکان 12-6 سال: نصف دوز بزرگسال. مقدار مصرف براساس نیاز بیمار تنظیم می شود. مصرف چند لیوان آب در روز (2 لیوان آب با هر ساشه) توصیه می شود.
12-کاستورکس (Castorex)
ملین و برطرف کننده یبوست
قیمت: 18500 تومان
روش مصرف: روزی 2-1 بار، هر بار یک کپسول نرم همراه غذا میل شود.
13-پی برن (موزی) (P Bran)
ملین حجمی گیاهی، کمک درمان چاقی
قیمت: 12 هزار تومان
روش مصرف: پی-برن در فرمهای بدون طعم و طعم دار موجود است. از طعم نعنایی می توان در نوشیدنیهایی همانند دوغ، از طعم وانیلی و موزی در شیر و از فرم بدون طعم آن در کلیه مایعات (از جمله سوپها) استفاده کرد. در بزرگسالان، یک ساشه از پی-برن ترجیحا نیم ساعت قبل از هر وعده غذائی اصلی و یا در هنگام گرسنگی (برای رفع این احساس)، با یک لیوان نوشیدنی مورد نظر، به شدت مخلوط و بلافاصله میل شود (روزانه 1 تا 4 ساشه). توجه: در رژیم های لاغری باید میزان انرژی دریافتی از مایعات به کار گرفته شده، مورد توجه قرار گیرد.
14-کلوسن آرایکس (Colosen Rx)
ملین و مسهل گیاهی کاهش دهنده یبوست پاکسازی روده و دفع
قیمت: 32 هزار تومان
روش مصرف: در بزرگسالان 4 کپسول روزی 2بار ، در کودکان 6-12 سال نصف دوز بزرگسالان به همراه آب و یا مطابق دستور پزشک مصرف شود.
15-رولاکس (Rulax)
درمان تنبلی روده
قیمت: 10 هزار تومان
روش مصرف: نیم ساعت قبل از نهار و شام هر وعده 2 کپسول مصرف شود. افرادی که دچار اسهال شدید می شوند ، در هر وعده 1 کپسول مصرف نمایند. افراد مبتلا به تنبلی روده ، قبل از صبحانه ، نهار و شام 2 کپسول مصرف نمایند.
16-شربت سنا (Senna Syrup)
ملین و مسهل
قیمت:9800 تومان
روش مصرف: کودکان 6-2 سال: 2-1 بار در روز، هربار نصف قاشق مرباخوری کودکان بزرگتر از 6 سال: 2-1 بار در روز، هربار 2-1 قاشق غذاخوری بزرگسالان: 2-1 بار در روز، هربار 2-1 قاشق غذاخوری
17-سنا گراف (Sena Graph)
با طعم لیمو تخلیه کامل کولون قبل از انجام رادیوگرافی، کولونوسکوپی یا جراحی اثر بر حرکات روده بزرگ (تحریک انقباضات پریستالتیک و ممانعت از انقباضات موضعی) اثر بر جذب و ترشح مایعات و الکترولیت ها در روده (تحریک ترشح موکوس و کلراید فعال)
قیمت: 13500 تومان
روش مصرف: در بیماران با وزن 60 کیلوگرم یا بیشتر، تمام محتوای شیشه و در بیماران کمتر از 60 کیلوگرم، یک میلی لیتر از شربت به ازای هر کیلو گرم وزن بیمار، بین ساعات 2 تا 4 بعد از ظهر روز قبل از انجام رادیوگرافی، کولونوسکوپی یا جراحی به همراه 6 تا 8 لیوان آب مصرف شود.
18- فیژان (Fijan)
شربت ملین گیاهی
قیمت: 9500 تومان
روش مصرف: کودکان 3-1 سال : 5-2.5 میلی لیتر کودکان 6-4 سال : 10-5 میلی لیتر کودکان 15-7 سال : 15-7.5 میلی لیتر بزرگسالان : 30-15 میلی لیتر قبل از مصرف شیشه را بخوبی تکان دهید.
19-معجون گلقند (Golghand Majun)
تهیه شده از گلبرگ تازه گل سرخ و عسل، ملین بطن و رافع یبوست بخصوص در خانم های باردار و کودکان بالای 2 سال
قیمت: 16500 تومان
روش مصرف: بزرگسالان : 1 تا 2 قاشق مرباخوری، 3 بار در روز، نیم ساعت بعد از غذا کودکان بالای 2 سال: 1 قاشق چای خوری، 3 بار در روز، نیم ساعت بعد از غذا
20-شربت ملین تمر هندی (Tamarin Laxative)
دفع کننده صفرا، خلط آور، رفع کننده عطش، ملین و مسهل
قیمت: 12 هزار تومان
روش مصرف: کودکان روزی 3 بار، هربار 5 میلی لیتر (1 قاشق مربا خوری) بزرگسالان روزی 3 بار، هربار 10 میلی لیتر (یک قاشق غذا خوری)
21-کوریاندوم (Coriandom)
اشتها آور، هضم کننده ی غذا و ملین
قیمت: 12 هزار تومان
روش مصرف: روزی سه مرتبه هر بار 2 الی 3 عدد بعد از غذا
22-سی لاکس 25 عددی (C Lax 25)
ملین، مسهل
قیمت: 12 هزار تومان
روش مصرف: به عنوان ملین: بزرگسالان و کودکان 12 سال به بالا: روزانه 1 تا 2 قرص کودکان 10 تا 12 ساله : 1/2دوز بزرگسالان جهت سنین پایین تر، مصرف شربت سی-لاکس دینه توصیه می شود. سالمندان ابتدا با نصف دوز معمول درمان را آغاز نمایند . به عنوان مسهل: 2 تا 3 قرص با هم ، قبل از خواب به همراه یک لیوان آب
23-لاکس فول (Laxfull)
موجب تحریک و افزایش حرکات پریستالیک روده و در نتیجه کاهش جذب آب و الکترولیت ها شده
قیمت: 10900 تومان
روش مصرف: مقدار مصرف هر دوره را پزشک تعیین می¬کند ولی مقدار مصرف معمول این دارو روزی یک یا دو کپسول هنگام خواب می¬باشد.
24-ژلاکس 1000 روغن کرچک (Gelax 1000)
به عنوان ملین در درمان و کنترل انواع یبوست و نیز به عنوان مسهل جهت آماده سازی کولون و رکتوم برای مطالعات رادیوگرافی و آمادگی قبل از جراحی کاربرد دارد.
قیمت: 25800 تومان
روش مصرف: مقدار مصرف معمول این فرآورده در بزرگسالان به قرار زیر است: به عنوان ملین: روزانه 3-1 کپسول به عنوان مسهل: 3-2 کپسول ، دو الی سه بار در طی روز. در موارد یبوست شدید حداقل 10 کپسول باید مصرف گردد. بدلیل تعداد زیاد کپسول در این موارد توصیه میشود از فرم بالک خوراکی این فرآورده استفاده شود
25-دینه برن (Dineh Bran)
ملین گیاهی، کمک غذای مناسب در رژیم های لاغری
قیمت: 6400 تومان
روش مصرف: ترجیحا نیم ساعت قبل از هر وعده غذائی، دو تا سه قاشق غذاخوری پودر دینه برن همراه با شیر یا آب میوه (جهت صبحانه) ویا با دوغ، ماست ، سالاد (جهت نهار یا شام) میل شود، در غیر اینصورت همراه با انواع غذاها می تواند مصرف گردد. در هر بار استفاده ، مصرف 2 لیوان آب یا سایر مایعات توصیه می شود . جهت بهبود سندرم روده تحریک پذیر (IBS) به مدت 12 هفته ادامه یابد .
26-فیتولاکس (Phytho Lax)
ملین درمان یبوست های مزمن به خصوص در موارد هموروئید، شقاق و یبوست های ناشی از کولون تحریک‌پذیر
قیمت: 26500 تومان
روش مصرف: شب ها نیم ساعت قبل از خواب 2 کپسول با یک لیوان بزرگ آب و یا مایعات دیگر میل شود
Kimberly Holland.5 Vitamins That Can Relieve Constipation. on December 11, 2018
Webmd team. Vitamins & Supplements Center.201
