اسهال و استفراغ نوزاد یا کودک امری نگران کننده است و معمولا مادران اومایی عزیز تا نوزاد یا کودکشان دچار این بیماری می شوند استرس می گیرند و نمی دانند که چه کاری بهتر است و به فرزندشان کمک می کند. اما با داشتن اطلاعات لازم می توانید سریعا این بیماری را درمان کنید. البته باید به این نکته هم توجه داشته باشید که در حالت طبیعی استفراغ سه روز و اسهال 5 الی 7 روز زمان برای درمان نیاز دارد و بعد از دو هفته به طور کامل بهبود می یابد. در این مقاله می خواهیم شما را با نحوه تشخیص علل بیماری اسهال و استفراغ در بچه ها و نحوه درمان آن آشنا کنیم. پس تا پایان همراه ما باشید.
اسهال و استفراغ در نوزادان
نوزادان معمولا به طور طبیعی مدفوعی شل دارند و نوزادانی که شیر مادر می خورند نسبت به نوزادانی که شیر خشک می خورند مدفوع شل تری دارند. اما در زمان اسهال مدفوع در نوزادان به شکل مدفوعی آبکی، شکل نگرفته و پیوسته می باشد.
اسهال و استفراغ در کودکان نوپا و بزرگ تر
مدفوع کودکان بین 5-1 سال معمولا شل، بد بو و حاوی مواد غذایی قابل تشخیص مانند هویج و نخود سبز است. معمولا این کودکان سالم هستند و به خوبی رشد می کنند و پزشک هیچ دلیلی برای شکل خاص مدفوع پیدا نمی کند. بنابراین هر نوع مدفوعی که مشاهده کردید نشانه اسهال نیست و نباید بلافاصله نگران شوید.
دلایل اسهال و استفراغ در کودکان
اسهال و استفراغ به دلایل مختلفی در کودکان اتفاق می افتد که مهم ترین آن ها عبارتند از:
- عفونت ویروسی ( این نوع اسهال معمولا با استفراغ همراه است.)
- مشکلات معده ( این اسهال معمولا به دلیل انواع ویروس هاست و بیشتر در نوزادان مصرف کننده شیر خشک رایج است.)
- مسمویت غذایی
- مصرف موادغذایی که نسبت به آن آلرژی دارید
درمان اسهال و استفراغ در نوزادان و کودکان
در ادامه نحوه درمان اسهال و استفراغ برای هر رنج سنی را توضیح خواهیم داد.
درمان اسهال و استفراغ در نوزادان
اسهال و استفراغ در نوزادان جدی تر از کودکان است زیرا آب بدن نوزاد خیلی سریع از دست می رود. در این حالت نوزاد کلافه می شود، دهانش خشک و پوستش رنگ پریده می شود. زیر چشم ها نیز حالت گودی پیدا می کند. اگر آب بدن فرزندتان کم شود، خیلی کم ادرار می کند. اشتهایش را از دست می دهد و دست و پاهایش سرد می شود. در این شرایط باید نوشیدنی های بیشتری به او بدهید و اگر تنها با شیر تغذیه می کند با فاصله زمانی کمتر به او شیر بدهید تا دائما مایعات وارد بدنش شود. همچنین می توانید نوشیدنی های مخصوص کم آبی بدن نوزادان را از داروخانه ها تهیه کنید اما در این خصوص بهتر است ابتدا با پزشک مشورت کنید.
اگر فرزند شما در 24 ساعت گذشته بیش از 6 بار مدفوع شل دفع کرد یا اگر بیش از 3 بار استفراغ کرد با پزشک تماس بگیرید. جایگزین کردن این حجم آب و موادغذایی کار دشواری است.
اگر فرزندتان علائم زیر را دارد با پزشک تماس بگیرید:
- واکنش ضعیف
- تب
- دفع ادرار به میزان خیلی کم
- استفراغ بیش از یک روز
درمان اسهال و استفراغ در کودکان نوپا
در کودکان نوپا نیز علائمی باعث حاد شدن بیماری می شود که باید فرزند را نزد پزشک ببرید. این علائم عبارتند از:
- اسهال و استفراغ همزمان
- اسهال کاملا آبکی، اسهال خونی یا اسهال بیش از 3-2 روز
- درد شدید معده
هشدار مهم:
قرص های ضد اسهال بدون تجویز پزشک ممکن است خطرناک باشد. اما استفاده از نوشیدنی های مخصوص کم آبی مناسب است.
درمان اسهال و استفراغ در کودکان
در هنگام اسهال فرزند شما ممکن است مدفوعی بزرگ، پیوسته و آبکی داشته باشد. احتمالا رنگ مدفوع از قهوه ای تا سبز متفاوت است و بوی نامطبوعی دارد. اسهال با گرفتگی معده یا درد معده نیز همراه است.
اگر فرزند شما علائم زیر را دارد با پزشک تماس بگیرید یا به اورژانس مراجعه کنید:
- در 24 ساعت گذشته بیش از 6 بار اسهال شده باشد.
- اسهال و استفراغ همزمان
- اسهال کاملا آبکی
- اسهال خونی
- اسهالی که بیش از 3-2 روز طول بکشد.
مراقبت های لازم در حین اسهال و استفراغ کودکان
اگر فرزند شما اسهال و استفراغ است می توانید اقداماتی انجام دهید که زود تر بهبود یابد. این موارد عبارتند از:
غذا خوردن
- نوزادان شیرخوار باید مطابق قبل شیر بخورند. شیر خشک به نوزاد ندهید زیرا باکتری های موجود در شیشه شیر باعث می شود حال او بدتر شود. با غذای کودک میتلا به اسهال آشنا باشید.
- اگر فرزند شما زیر یک سال است بیشتر به او نوشیدنی بدهید.
- کودکان بزرگ تر باید غذاهای قبلی را مصرف کنند. غذاهای سرشار از کربوهیدرات مثل نان، سیب زمینی، ماکارونی و برنج انتخابی مطلوب است و سوپ نیز باعث افزایش آب بدن می شود. همچنین سوپ مرغ زودتر اسهال را درمان می کند.
- بهداشت شخصی را رعایت کنید.
- برای نوزادانی که شیر خشک می خورند از استرلیزه بودن شیشه شیر مطمئن شوید. در آخر با نمونه رژیم غذایی کودک اسهال نیز آشنا شوید.
مراقب باشید آب بدن نوزاد کم نشود!
- آب به مقدار کافی به فرزندتان بدهید. آب بدن در اثر استفراغ کم می شود بنابراین آب بیشتری به او بدهید.
- نوشیدنی های مخصوص کم آبی از داروخانه بخرید.
- اگر فرزندتان از مصرف این نوشیدنی اجتناب می کند آبمیوه یا آب به او بدهید. سعی کنید به جای آب میوه های صنعتی آب میوه طبیعی به او بدهید زیرا مواد صنعتی به خاطر شکر مصنوعی اوضاع را بددتر می کنند.
- از نوشیدنی های انرژی زا اجتناب کنید.
قرص
- برای توقف اسهال هیچ قرصی به فرزندتان ندهید. بهتر است عامل اسهال از بدن خارج شود.
- آنتی بیوتیک ها به درمان اسهال و استفراغ کمک نمی کند زیرا معمولا عامل ویروسی است. آنتی بیوتیک معمولا به مبارزه با باکتری ها می پردازد.
- هنگامی که فرزندتان بیمار است، او را در معرض انسان هایی که سیستم ایمنی بدنشان ضعیف است قرار ندهید.
بهداشت و پاکیزگی
- برای نوزادانی که پوشک دارند استفاده از کرم برای جلوگیری از سوزش مناسب است.
- مطمئن شوید مقعد کودک تمیز است زیرا اسهال باعث سوزش بدن کودک می شود.
- دست های خود را با آب و صابون بشویید تا از گسترش عفونت جلوگیری شود. دست های خود را خشک کنید اما حوله را به شخص دیگری ندهید استفاده کند. این کار باعث می شود خودتان نسبت به اسهال در امان باشید.
در شرایط زیر دست های خود را بشویید:
- پیش از غذا دادن به نوزاد
- پیش از غذا خوردن
- بعد از دستشویی یا تعویض پوشک فرزند
- بعد از تمیز کردن مدفوع، اسهال یا خون
- بعد از تمیز کردن بینی خود یا فرزند
- بعد از جابجا کردن آشغال ها
نکات بهداشتی دیگر:
- شستن سطوح با مایع ضدعفونی کننده، جرم های تشکیل شده روی سطوح را از بین می برد.
- اجازه ندهید شخص دیگری از وسایل شخصی فرزندتان (حوله، مسواک) استفاده کند.
- اگر فرزند شما اسهال است، به دیگران بگویید از دستشویی دیگری استفاده کنند و دستشویی که فرزندتان استفاده می کند را ضدعفونی کنید.
- بعد از اسهال و استفراغ به مدت 2 هفته به فرزندتان اجازه ندهید استخر برود.
- اگر فرزند شما اسهال است به مدت 48 ساعت باید استراحت کند و مدرسه نرود.
- بلافاصله لباس ها و سطوح کثیف را بشویید.
خواب
- اگر فرزند شما اسهال یا استفراغ است احساس خستگی می کند. نوزاد را به پشت بخوابانید تا احتمال مرگ ناگهانی در خواب نیز کاهش یابد.
سخن آخر
اسهال و استفراغ می تواند نوزادان و کودکان را حسابی کلافه کند. شرایط این بیماری طوری است که آن ها را خسته کرده و جلوی بازی کردنشان را می گیرد. به همین دلیل بهانه گیر می شوند و در این روزها باید بیشتر هوایشان را داشته باشید. همچنین آرامش خودتان را حفظ کنید تا با انجام نکات بالا زودتر درمان شود.
health direct team. Diarrhoea and vomiting in children. 2019