پروسه چک آپ سلامتی، عموما پروسه زمان‌بری است که باید زیر نظر پزشک انجام پذیرد. اما شما هم خودتان با بررسی علائم بدنی، می‌توانید از شرایط عمومی بدن خود مطلع شوید. کافی‌ست اندکی به بدن خود بیشتر توجه کنید. حالا اگر بخواهید تنها در یک دقیقه وضعیت کلی خود را چک کنید، راهنمایی‌های زیر برای شما مناسب هستند.
به برس موی سرتان توجه کنید
برای بررسی نحوه کارکرد تیروئید و اطلاع پیدا کردن از میزان کمبودهای بدن بهتر است به میزان ریزش موهای‌تان توجه کنید. کمبود آهن، روی و بیوتین عواملی برای ریزش مو هستند. دلیل دیگر ریزش مو را می‌توان به اختلالات تیروئیدی نسبت داد. اگر به تازگی بچه‌دار شده‌اید و یا شروع به مصرف قرص‌های خاصی کرده‌اید، ممکن است به سبب تغییرات هورمونی هم دچار ریزش مو شوید.
در صورتی که تعداد موهای موجود در برس بیش از حد عادی بود، سعی کنید آنها را بشمارید. ریزش ۱۰۰ عدد تار مو در روز برای افراد بزرگسال کاملا عادی است. اما در صورتی که تعداد موهای ریخته شده از ۲۰۰ عدد در روز عبور کند و یا موها به صورت دسته ای از قسمتی از سرتان جدا شود، بهتر است هر چه سریعتر به پزشک مراجعه کنید.
به سفیدی چشمان‌تان دقت کنید
سفیدی چشم‌های شما قسمت دیگری از سلامتی شما را نشان می‌دهند. برای بررسی وجود حساسیت‌های خاص، تبخال و آلودگی می‌توانید از معاینه سفیدی چشم خودتان کمک بگیرید.
اگر سفیدی چشمان‌تان ناگهان به زرد تغییر رنگ بدهند، معمولا نشان دهنده آن است که شما زمان زیادی را در زیر نور آفتاب بدون داشتن عینک آفتابی مناسب گذرانده اید و نفوذ اشعه ماورا بنفش منجر به آسیب رسیدن به لایه‌ی رویی چشم شده است.
یکی دیگر از مشکلات شایع چشمی، قرمز شدن آنهاست. این موضوع به سبب بزرگ و متورم شدن رگ‌های خونی موجود در سطح چشم رخ می‌دهد. در واقع قرمزی چشم می‌تواند ده‌ها دلیل متفاوت داشته باشد، که از شایع‌ترین آنها می‌توان به کم خوابی در شب قبل و یا فرو رفتن جسم خارجی همچون گرد و غبار و یا مژه، اشاره کرد. همچنین عواملی همچون ورم ملتحمه، آلودگی‌های باکتریایی و یا سرماخوردگی و آنفلوآنزا را می‌توان از این دسته برشمرد. در موراد نادر هم، ورم چشمی می‌تواند نشانه بیماری‌های شدید باشد.
برای بررسی سفیدی چشم، چند روز جلوی آینه بایستید و تغییرات رنگ چشم‌تان را زیر نظر داشته باشید. در صورتی که چشمان کاملا سفیدی دارید، باید به شما بگوییم که از خواب کافی برخوردار هستید و بیماری‌ها را از خود دور نگه داشته‌اید.
بینی خود را بگیرید
روش صحیح و سالم برای تنفس، نفس کشیدن از راه بینی است. حتی کوچکترین انسداد در مسیر تنفس بینی برای شما مشکل‌ساز خواهد بود. انسدادی که می تواند بر اثر سرماخوردگی، حساسیت و یا انحراف بینی باشد. تصور کنید که مسیر تنفسی شما به میزان ۳۰ درصد مسدود باشد؛ در این صورت بدن شما در هر بار تنفس به میزان ۳۰ درصد اکسیژن کمتری را دریافت می‌کند و برای جبران این کاستی نیازمند آن است تا تعداد نفس‌ها را بیشتر از حد معمول افزایش دهد. این موضوع در دراز مدت اصلاً به نفع سلامت شما نیست.
سعی کنید بینی خود را همواره تمیز نگه دارید. در صورتی که مایع خروجی آن بیرنگ است، نشان دهنده حساسیت و یا شروع یک سرما خوردگی است و در صورتی که با مایع سبز و یا زرد رنگ برخورد کردید، نشان از آلودگی عفونی است. اگر هم در حین تمیز کردن با قطعات جامد برخورد کردید، جای نگرانی نیست. این موضوع کاملا عادی است. بینی شما همانند یک سیستم فیلتر از ورود گرد و غبار به ریه شما جلوگیری می کند و این ضایعات همان گرد و غبار موجود در هواست که با مایع مخاطی بینی ترکیب شده‌اند.
ناخن های‌تان را بررسی کنید
ناخن‌ها در حالت عادی باید شفاف و محکم باشند. در صورتی که ناخن‌های شما دارای این شرایط نیستند، احتمالا شما در دردسر هستید. وضعیت غیر عادی ناخن‌ها می‌تواند بیانگر بیش از ۳۰۰ نوع مشکل داخلی در سیستم بدن شما باشد. از مهم‌ترین آنها می‌توان به کمبود ویتامین‌ها، مواد معدنی یا پروتئین اشاره کرد. همچنین مشکلاتی از قبیل کم‌خونی، اختلالات غده تیروئید، عدم تعادل هورمون‌ها و یا پسوریازیس می‌توانند شکل ناخن‌های شما را برهم زند. البته به خاطر داشته باشید، در صورتی که ناخن‌های شما به صورت مداوم می‌شکنند، می‌تواند دلیل آن زیاد ظرف شستن باشد.
به ناخن‌های‌تان بیشتر توجه کنید، نقاط سفید رنگ کوچک، در صورتی که زیاد نباشند قابل اغماض هستند و نیازی به مراجعه به دکتر نیست. اما در صورتی که رگه‌های خطی بر روی ناخن‌های‌تان مشاهده می‌کنید که از بستر ناخن تا سر آن ادامه دارد، می‌تواند یکی از نشانه‌های سرطان پوست باشد و بهتر است در چنین شرایطی برای انجام آزمایشات به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که با رنگ قهوه‌ای در زیر بستر ناخن مواجه شدید، به احتمال زیاد با عفونت قارچی سروکار دارید و می‌توانید با مصرف داروهای متناسب، این مشکل را برطرف کنید. همچنین در صورتی که ناخن‌های‌تان از میانه راه تا پایین، به صورت مات سفید شده‌اند، ممکن است شما با بیماری‌های کلیه‌ای سر و کار داشته باشید. به هر حال به خاطر داشته باشید که ناخن‌های‌تان را چک کنید و در مقابل تغییرات آنها دقت کامل را به خرج دهید.
حواستان به نخ دندان باشد
در صورتی که به حرف‌های دندانپزشک‌تان گوش می‌دهید، شما هر روز برای جلوگیری از خرابی دندان‌های‌تان از نخ دندان استفاده می‌کنید. خونریزی لثه‌ها هنگام استفاده از نخ دندان، دلیل مناسبی برای عدم استفاده از این ابزار تمیز کننده نیست. موضوع دقیقاً برعکس است. خونریزی لثه در هنگام نخ دندان کشیدن به این معنی است که شما دچار عفونت باکتریایی هستید و نخ دندان کشیدن شما را از شر آنها خلاص خواهد کرد. به یاد داشته باشید که ورم‌های لثه‌ای می‌تواند منشا بروز بیماری‌های قلبی در شما باشد. پس به ورم‌ها بیشتر دقت کنید و حتما در صورت مشاهده آنها به پزشک مراجعه نمایید.
البته استفاده از نخ دندان به صورت محکم و شدید باعث خونریزی لثه‌ها خواهد شد. سعی کنید به آرامی این کار را انجام دهید. برای انجام این کار، ۴۰ سانتیمتر نخ دندان جدا کنید و آن را به دور انگشت وسط و انگشت اشاره دستانتان بپیچید. سپس به وسیله شست خود، نخ دندان را به آرامی به میان دندان‌های‌تان هدایت کنید و به آرامی آنرا بیرون بکشید. نخ دندان را به صورت زیگزاگی بالا و پایین کنید و از ضربه زدن توسط آن به دندان‌های‌تان اجتناب ورزید.
مقاومت‌تان را بسنجید
برای مدت زیادی، متخصصین سلامتی بر این اعتقاد بودند که عادت‌های غذایی تاثیر بسزایی در سلامت شما دارند. حالا چند وقتی است که ورزش‌های متدوال روزانه و تناسب اندام توجه متخصصین را به خود جلب کرده است. تمرینات مستمر روزانه فواید بسیاری دارد. به حدی که بعضی از اوقات پزشکان را هم شگفت زده می‌کند. اما نکته نگران کنند اینجاست که بی‌تحرکی می‌تواند آسیب‌های جدی به بدن شما بزند. حتی محققان بیماری‌های مزمن ناشی از تحرک کم را، همرده عوارض سیگار کشیدن می‌دانند.
راه‌های زیادی برای تست تناسب اندام وجود دارد، اما هیچکدام کامل نیستند. ساده‌ترین تست تناسب اندام، بالا پریدن با دست و پای باز است. سعی کنید تا ۲۵ بار روزانه و پشت سر هم به بالا بپرید و در حین پریدن دست‌ها را در بالاترین حد نگه دارید و همچنین پاهای‌تان را تا جایی که می‌توانید از یکدیگر باز کنید. در صورتی که به راحتی با انجام این کار خسته می‌شوید، باید بیشتر از زمان فعلی به انجام تمرینات ورزشی بپردازید. می‌توانید تعداد پرش‌ها را کم‌کم افزایش دهید.
وزن خود را زیر نظر بگیرید
می‌دانیم که این توصیه هم مانند خوردن یک سیب در روز و یا انجام حرکات ورزشی روزانه، یک توصیه عمومی و همگانی است. اما افزایش وزن ناگهانی می‌تواند با دیابت، بیماری‌های قلبی، فشار خون، آرتروز و حتی افسردگی در ارتباط باشد. سعی کنید هر روز وزن خود را اندازه‌گیری و یادداشت کرده و به آن توجه لازم را داشته باشید. تحقیقات نشان می‌دهد ۶۱ درصد افرادی که وزنشان را روزانه چک می‌کنند، می‌توانند آن را بهتر از سایر افراد کنترل کنند.
بهترین زمان برای اندازه‌گیری وزن، صبح پس از بیدار شدن از خواب است. زمانی که شما لباس زیادی بر تن ندارید و هنوز صبحانه نخورده‌اید. سعی کنید هر روز در ساعتی مشخص و با شرایط یکسان وزن‌تان را اندازه بگیرید. همچنین از ترازوی یکسان برای اینکار استفاده کنید. زیرا ترازوهای متفاوت، اندکی خطا در نشان دادن وزن دارند.
به میزان ادرار خود توجه کنید
ادرار عادی، شفاف است و کمی زرد رنگ. البته برخی از غذاها از جمله مکمل‌های ویتامین ب می‌توانند رنگ آن را تغییر دهند، اما در بیشتر مواقع این رنگ تغییری نمی‌کند. سعی کنید تا حواستان به تغییر رنگ ناگهانی ادرار باشد. ادرار تیره رنگ و یا ادراری که با خون مشاهده شود، می‌تواند نشانه کم آبی بدن و یا عفونت مجاری ادراری باشد. همچنین می‌تواند نشانه بیماری‌های کبدی باشد. ادراری که به همراه خون دفع می‌شود، می‌تواند نشانه سنگ کلیه و یا سرطان مثانه باشد. در صورتی که رنگ ادرار شما تیره است، بهتر است که در اولین فرصت ممکن برای تشخیص و درمان به دکتر مراجعه کنید.
سعی کنید که رنگ ادرار خود را در دفترچه‌ای ثبت کنید و در صورتی که برای چند روز متوالی رنگ‌های صورتی، قهوه‌ای و یا سبز را مشاهده کردید، هرچه سریعتر به پزشک مراجعه نمایید.
دور کمرتان را اندازه بگیرید
به شما گفتیم تا شما روزانه وزن‌تان را اندازه بگیرید. اما باید بدانید که برخی از چربی‌های موضعی خطر بزرگی برای سلامتی شما محسوب می‌شوند. یکی از آنها چربی موجود در ناحیه شکم و کمر شماست. افرادی که چربی زیادی در ناحیه شکم، پهلو، ران و باسن خود دارند، در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت نوع دوم هستند.
با استفاده از متر، دور کمر و باسن خود را اندازه بگیرید و دور کمر را بر اندازه دور باسن تقسیم کنید. در صورتی که عدد به دست آمده از ۰٫۸ کمتر باشد، شما در وضعیت خوبی هستید و در صورتی که از این عدد بیشتر باشد، باید به فکر انجام تمرینات ورزشی و یک رژیم مناسب باشید.
تحقیقات نشان می‌دهد که داشتن نسبت ۰٫۷ برای بانوان، آنها را جذاب و خوش هیکل نشان می دهد.
مطمئن شوید که پوستتان مرطوب است
پوست خشک معمولا حس خوبی به شما نمی‌دهد و معمولا بیشتر دچار خارش‌های موضعی می‌شود. به جز این، پوست خشک می‌تواند نشانگر کمبود مواد معدنی و یا بیماری و عفونت در بدن شما باشد. توجه کنید که پوست ترک خورده می‌تواند محلی برای رشد باکتری‌های جدید و ورود آنها به بدن باشد.
سعی کنید برای انجام تست رطوبت با ناخن خود بر روی پوست آرنج بکشید و در صورتی که پوستتان خراش برداشت یا دچار خونریزی شود، بدانید که پوستتان به شدت خشک شده است.
پوست بدنتان را به دقت بررسی کنید
سرطان پوست؛ دومین سرطان شایع میان بانوان است که میان سنین میان ۲۰ تا ۲۹ سال و بانوان زیر ۴۰ سال به وفور یافت می‌شود. طی ۳۰ سال گذشته تعداد افراد مبتلا به این سرطان سه برابر شده و محققان بر این باورند که بهتر است تا بانوان از سر تا پایشان را سالانه به صورت دقیق بررسی کنند. متاسفانه این سرطان به طور متوسط در سن ۵۹ سالگی تشخیص داده می‌شود و راه را برای درمان سخت می‌کند.
مراقب بدنتان باشید و به دقت حواستان به خال ها و کک و مک هایی که ظاهر می‌شوند باشد. سعی کنید محل خال‌ها را بر روی یکی از عکسهای‌تان که با لباس شنا گرفته‌اید مشخص کنید و تاریخ را بر روی عکس ثبت کنید و در ماه های بعد این تغییرات را بررسی کنید.
به خاطر داشته باشید که در صورتی که خال شما بیش از اندازه بزرگ است، رنگ غیر عادی دارد، شکل یکسانی ندارد و از حالت متقارن خارج است، حتما به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که خال شما شروع به خارش و یا خون ریزی کرد، در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمایید.
