قديمي ها معمولا با توصيه هاي خاص تلاش ميكردند جنسيت فرزند خود را تعيين كنند و هنوز هم اين نوع تفكر بين مادربزرگ ها و مادرانمان رايج است و براساس آن به هر زوجي كه قصد بچه دارشدن دارند، توصيه هايي مي كنند، ولي آيا واقعا مي توان با همين توصيه ها جنسيت فرزند را تعيين كرد؟ با ما در این مقاله همراه باشید تا شما را با نکاتی درباره تعیین جنسیت فرزند دختر یا پسر آشنا کنیم.
دختر می خواهید یا پسر؟
ميل به تعيين جنسيت فرزند به هزاران سال پيش برمي گردد و در هر دوره اي از تاريخ اين مساله به دلايل خاصي مطرح بوده است. در زمان حاکمان گذشته، داشتن فرزند پسر به معناي دستيابي موروثي به سلطنت و قدرت بوده است اما در جوامعي که زندگي خانواده از طريق شغل هاي مختص زنان مانند قاليبافي و... تامين مي شد، تولد فرزند دختر اهميت بيشتري داشت.
به عنوان مثال در مصر باستان يا انگلستان، وقتي پادشاه فرزند پسري نداشت، کشمکش ها و اتفاق هاي عجيب و غريبي بر سر تعيين جنسيت اتفاق مي افتاد که خود حکايت هاي جالب و طولانی برای گفتن دارد؛ مثلا پادشاه براي داشتن جانشين، همسري ديگر اختيار مي کرد که پسرزا باشد و به آن زن پسرزا يا دخترزا مي گفتند. در خانواده های حاکمان بزرگ زنان پسرزا ارج و قرب بیشتری داشتند.البته هنوز هم ميگويند.
چگونه جنسیت فرزند من مشخص می شود؟
اين باور که زني به طور کامل پسرزا يا دخترزا باشد، از نظر علمی بي پايه و بي اساس است و برخلاف تصور عمومي، زن اصلا نقشي در تعيين جنسيت ندارد، بلکه مرد تعيين کننده جنسيت جنين است. جنسيت با 2كروموزومي كه از والدين به ارث مي رسد، تعيين ميشود. دختران XX و پسران XY هستند. همه تخمکهاي مادر دو كروموزوم X دارند ولی اسپرم دارای دو کروموزوم X و Y می باشد. بسته به اینکه کدام یک از کروموزوم های اسپرم با تخمک جفت شود جنسيت فرزند را تعيين ميكند. اگر اسپرماتوزوييد حامل كروموزوم y باشد، فرزند پسر و در غير اين صورت دختر مي شود .
چه زمانی تعیین جنسیت از نظر علمی اهمیت دارد؟
برخالف هزاران سال پيش، اهميت تعيين جنسيت جنين، براي پيشگيري از تولد نوزادان مبتلا به بيماري هاي وابسته به جنسیت است. تقريبا حدود 15 سال پيش، اين مساله مطرح شد که پيش از گذاشتن جنين با روش آی وی اف درون رحم مادر، با تعيين جنسيت، مي توان از احتمال تولد كودك مبتلا به بيماري هاي وابسته به جنسیت پيشگيري كرد. زیرا امروزه مساله ديگري در تعيين جنسيت مطرح است؛ براساس تحقيقات علمي، برخي از بيماري ها فقط در نوزادان دختر و برخي ديگر فقط در نوزادان پسر ظاهر مي شوند.
به عنوان مثال ابتلا به بيماري هموفيلي، ديستروفي عضلانی و... فقط در نوزادان پسر ديده مي شود بنابراين يکي از مشکلات عمده، احتمال انتقال بيماري هاي ژنتيکي وابسته به جنسیت به فرزند است. براي پيشگيري از تولد دوباره نوزاد پسر يا دختر در زنان بارداري که احتمال ابتلا به اين بيماري ها در فرزندشان وجود دارد یا قبلا تجربه آن را داشته اند بايد با کمک علم در تعيين جنسيت دخالت کرد.
آیا از نظر پزشکی می توان جنسیت نوزاد را تعیین کرد؟
بله، امروزه با تکيه بر دانش پزشکي، مي توان گام هاي موثري در تعیین جنسیت و سلامت جسمي يا روحي و حتي بقاي نسل برداشت. از سوي ديگر نتايج تحقيقات پروفسور ساندرا كارسون که چند سال پيش رييس انجمن باروري و ناباروري آمريکا بود، نشان مي دهد با تعيين جنسيت جنين مي توان در جوامع در حال توسعه، به تنظيم خانواده کمک کرد. گاهي بارداري هاي مکرر براي داشتن نوزاد دختر يا پسر، باعث افزايش بدون هدف جمعيت و سخت شدن امور خانواده ها مي شود. گذشته از اين امروزه خيلي از زوج ها فقط ميخواهند يک فرزند داشته باشند و ترجيح ميدهند فرزندشان دختر يا پسر باشد.
آيا روش علمي براي تعيين جنسيت داريم؟
در حال حاضر فقط با روش آی وی اف يا باروري آزمايشگاهي همراه با تکنيک PGD که با آن کروموزوم هاي جنسي مشخص مي شود، مي توان به تعيين جنسيت قطعي رسيد. تقريبا در ايران از سال 1383 اين کار انجام مي شود و زوج ها براي پيشگيري از ابتلا به بيماري هاي وابسته به جنسیت در فرزندانشان يا داشتن فقط يک فرزند پسر يا دختر (تکفرزندي) يا يک جنس معين )وقتي چند فرزند با جنس ديگر دارند)، برای این روش مراجعه مي کنند.
در اين روش بعد از تشکيل جنين به کمک روش آی وی اف، از هر جنين (که مثال 5 عدد است)، يک سلول جدا و سپس هسته سلول در مرکز ژنتيک رنگ آميزي خاصي مي شود. هسته هر سلول جنين 23 زوج کروموزوم دارد و متخصص ژنتيک برای تعیین جنسیت به سراغ کروموزوم هاي جنسي ميرود و بعد از رنگ آميزي، با دقت بسيار بالا، اعلام مي کند که کدام جنين دختر يا پسر است. پس از اين تعيين جنسيت، جنين موردنظر داخل رحم مادر قرار ميگيرد.
موفقيت اين روش به چقدر است؟
موفقيت اين روش را بايد از 2 ديدگاه بررسي كرد؛ يکي تعيين جنسيت و ديگري احتمال بارداري. بايد ديد پس از تعيين جنسيت و گذاشتن جنين در رحم، امکان بارداري تا چه حد است؟ تقريبا در سنين کمتر از 35 سال، شانس موفقيت بارداري، 25 درصد است. اما با افزايش سن مادر، درصد احتمال بارداري کاهش مي يابد. بسياري از مراجعه کنندگان تصور مي کنند احتمال بارداري در کساني که نازا هستند، 25 درصد و در کساني که ميخواهند فرزند دوم يا سومشان، دختر يا پسر شود، حتما صددرصد است اما بايد گفت دقیقا اينطور نيست.
میزان قدرت باروري انسان اساسا ازساير پستانداران کمتر است. پس نبايد انتظار داشت که ميزان بارداري، از حد طبيعي حتی در افرادی که بچه دار هستند از این مقدار بالاتر باشد. زيرا اگر قرار بود غير از اين باشد، بايد در حال حاضر به جاي 7 ميليارد نفر، 20 ميليارد نفر در کره زمين زندگي مي کردند. اما اگر بارداري اتفاق بيفتد، احتمال تولد نوزاد دختر يا پسر با توجه به خواسته والدين، تقريبا حتمي است.
آیا روش هايي مانند رژيم غذايي، زمان انجام روابط زناشويي و...، در تولد نوزاد پسر يا دختر تاثيري ندارند؟
برخي مردم تصور مي کنند مصرف برخي از غذاها، رابطه زناشويي در زماني معين يا شستن واژن با محلول هاي خاص مي تواند در تعيين جنسيت نوزاد نقش مهمی داشته باشد. اما اين نوع طرز فکر به حدود 50 سال پيش برمي گردد. حدود 15 سال پيش، خانم پروفسور ساندرا كارسون تحقيقات دقيق و جامعي در اين زمينه انجام داد و براساس نتايج به دست آمده، مشخص شد هيچکدام از اين روش ها تاثيري در تعيين جنسيت جنين ندارند، اما متاسفانه هنوز هم بسياري از مردم همچنان بر اين باور هستند و از سوي ديگر بسياري از پزشکان هم هنوز اين روش ها را به بيماران خود توصيه مي کنند.
آيا تعيين جنسيت با روش آی وی اف خطر هم دارد؟
اين روش علاوه بر پرهزينه و وقت گير بودن، ممکن است موفق هم نباشد. مصرف داروها، بيهوشي براي برداشتن تخمک و... هم ممکن است خطرها و عوارضی در پي داشته باشد. بايد پذيرفت که هر کدام از مراحل اين کار، در پزشکي بعنوان کارهای تهاجمي برای بدن محسوب ميشوند و عاقلانه نيست که يک فرد سالم، فقط براي كنجكاوي و رسيدن به علاقه شخصي، تصميم به تعيين جنسيت جنين و انجام آنها بگيرد. در واقع بايد گفت اين کار آنقدر راحت نيست که مانند خوردن يک قرص بتوان جنسيت جنين را تعيين کرد. بسياري از مراجعه کنندگان تصور درستي از اين قضيه ندارند. براي اين کار فرد بايد دلایل محکمي داشته باشد و اگر اين دليل قانع کننده نبود، پزشكان تلاش ميكنند او را از اين کار منصرف كنند. بسياري از متقاضيان پس از اين صحبت ها، از تصميم خود منصرف مي شوند.
سخن آخر
معمولا از روش های تعیین جنسیت برای زوج هایی که دچار بیماری های ژنتیکی برای جنسیت خاصی هستند و یا اصلا باردار نمی شوند و می خواهند از طریق روش ای وی اف یک فرزند داشته باشند استفاده می شود. اما این روش به افراد سالم که به راحتی می توانند بارداری را تجربه کنند توصیه نمی شود و می تواند عوارضی را به همراه داشته باشد.
منبع:دکتر ملک منصور اقصی