تب نوزاد یکی از موضوعات شایع و پراسترس برای والدین است. افزایش دمای بدن نوزاد اغلب واکنشی طبیعی به عفونت یا عوامل دیگر است و معمولاً جای نگرانی زیادی ندارد، اما نحوه مدیریت آن می‌تواند تأثیر زیادی بر بهبودی کودک داشته باشد. متأسفانه، والدین گاهی به دلیل ناآگاهی یا اضطراب بیش از حد، اشتباهاتی مرتکب می‌شوند که نه‌تنها بی‌فایده است، بلکه ممکن است خطراتی برای نوزاد به همراه داشته باشد. در این مقاله، به بررسی اشتباهات رایج والدین در برخورد با تب نوزاد و روش‌های درست مقابله با آن می‌پردازیم.
اشتباه 1: استفاده خودسرانه از داروهای تب‌بر
یکی از رایج‌ترین اشتباهات، استفاده از داروهای تب‌بر بدون مشورت با پزشک است. برخی والدین فکر می‌کنند هرگونه تب نیاز به دارو دارد، اما این تصور اشتباه است.
چرا این اشتباه است؟
- تب همیشه خطرناک نیست: تب معمولاً علامتی از فعالیت سیستم ایمنی بدن است و تا حدودی به مبارزه با عفونت کمک می‌کند. پایین آوردن فوری تب می‌تواند این عملکرد طبیعی بدن را مختل کند.
- دوز نامناسب: والدین ممکن است دوز دارو را به درستی محاسبه نکنند، که این امر می‌تواند به مسمومیت دارویی منجر شود.
راه‌حل چیست؟
- همیشه قبل از استفاده از دارو، با پزشک مشورت کنید.
- از داروهایی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن با دوز مناسب سن و وزن نوزاد استفاده کنید.
- از مصرف آسپرین برای نوزادان خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث بروز سندرم ری شود که یک عارضه جدی و خطرناک است.
اشتباه 2: استفاده از روش‌های خنک کردن غیرعلمی
روش‌های خنک کردن نادرست، مانند استفاده از یخ یا الکل، یکی دیگر از اشتباهات شایع والدین است که ممکن است باعث آسیب به نوزاد شود.
چرا این روش‌ها خطرناک هستند؟
- استفاده از الکل: مالیدن الکل به پوست نوزاد می‌تواند از طریق جذب پوستی وارد جریان خون شود و مسمومیت ایجاد کند.
- استفاده از یخ: یخ ممکن است باعث انقباض ناگهانی عروق خونی در سطح پوست شود، که این امر می‌تواند دمای داخلی بدن را افزایش دهد.
- حمام آب سرد: این کار می‌تواند شوک به بدن نوزاد وارد کرده و وضعیت او را بدتر کند.
روش درست چیست؟
- از کمپرس آب ولرم استفاده کنید تا به کاهش تدریجی دمای بدن کمک کند.
- محیط اتاق را با دمای مناسب (22-24 درجه سانتی‌گراد) خنک نگه دارید.
- لباس‌های سبک و نخی به نوزاد بپوشانید تا بدن او بتواند گرما را بهتر دفع کند.
اشتباه 3: اضطراب و درمان بیش از حد
برخی والدین با دیدن کوچک‌ترین علامت تب در نوزاد، دچار اضطراب می‌شوند و به سرعت شروع به درمان‌های مختلف می‌کنند. این اضطراب می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های نادرست منجر شود.
چرا این اشتباه است؟
- تب همیشه به معنای بیماری شدید نیست: در بسیاری از موارد، تب‌های خفیف خود به خود و بدون نیاز به درمان خاصی بهبود می‌یابند.
- فشار بی‌مورد بر نوزاد: انجام اقدامات متعدد، مانند تغییر مکرر لباس یا استفاده مکرر از دارو، می‌تواند نوزاد را آشفته کند.
چگونه باید عمل کرد؟
- آرامش خود را حفظ کنید و به جای اضطراب، وضعیت نوزاد را به دقت زیر نظر بگیرید.
- اگر تب با علائم دیگری مانند بی‌حالی، تشنج یا بثورات همراه بود، فوراً با پزشک تماس بگیرید.
- به نوزاد فرصت بدهید تا سیستم ایمنی‌اش به طور طبیعی با عامل بیماری‌زا مقابله کند.
اشتباه 4: بی‌توجهی به تغذیه و مایعات
کم‌آبی یکی از خطرات شایع تب در نوزادان است، اما والدین گاهی به این موضوع بی‌توجه هستند و نیاز نوزاد به مایعات را نادیده می‌گیرند.
چرا این اشتباه مهم است؟
- خطر کم‌آبی بدن: تب باعث از دست رفتن آب از طریق تعریق و تنفس می‌شود، و اگر مایعات کافی به بدن نرسد، می‌تواند وضعیت نوزاد را بدتر کند.
- کاهش انرژی و ضعف: نوزادانی که دچار کم‌آبی هستند، ممکن است ضعیف‌تر و بی‌قرارتر شوند.
چگونه می‌توان از این اشتباه جلوگیری کرد؟
- اگر نوزاد شیرخوار است، تغذیه مکرر با شیر مادر یا شیر خشک می‌تواند نیاز او را برطرف کند.
- در نوزادان بالای شش ماه، می‌توان مقدار کمی آب یا مایعات مناسب دیگر را به رژیم غذایی او اضافه کرد.
اشتباه 5: عدم مراجعه به موقع به پزشک
گاهی والدین به دلیل اعتماد بیش از حد به روش‌های خانگی، مراجعه به پزشک را به تأخیر می‌اندازند، که این امر ممکن است به عواقب جدی منجر شود.
چه زمانی مراجعه به پزشک ضروری است؟
- اگر دمای بدن نوزاد بالای 39 درجه باشد.
- اگر تب بیش از 24 ساعت ادامه یابد.
- اگر نوزاد دچار علائمی مانند بی‌حالی، استفراغ، اسهال، یا تشنج شود.
- اگر سن نوزاد کمتر از سه ماه است و تب دارد.
چرا مراجعه به پزشک مهم است؟
- برخی تب‌ها ممکن است ناشی از عفونت‌های جدی مانند عفونت ادراری یا مننژیت باشند که نیاز به درمان فوری دارند.
- پزشک می‌تواند با تشخیص دقیق علت تب، درمان مناسب را ارائه دهد.
جمع‌بندی
تب نوزاد می‌تواند باعث نگرانی والدین شود، اما مدیریت صحیح آن کلید حفظ سلامت کودک است. از اشتباهات رایجی مانند استفاده خودسرانه از داروها، روش‌های خنک کردن غیرعلمی، یا بی‌توجهی به تغذیه خودداری کنید و در مواقع ضروری به پزشک مراجعه کنید. با آگاهی و صبوری، می‌توانید بهترین حمایت را از نوزاد خود در هنگام بیماری ارائه دهید.
منبع:
- WHO Guidelines on Fever Management in Children
- Mayo Clinic. Fever in Infants: When to Worry and What to Do.
