ایدز و بارداری

ایدز یا سندرم نقص ایمنی اکتسابی نوعی بیماری است که دردستگاه ایمنی و توسط ویروس نقص ایمنی (HIV) ایجاد می‌شود.بیماری ناشی از ویروس HIV دارای سه مرحله اصلی است. در مرحله اول (عفونت حاد) فرد ممکن است برای مدت کوتاهی بیماری شبه آنفلوآنزایی را تجربه کند. به همین دلیل معمولاً این بیماری تا یک دوره طولانی بدون هیچ علائمی دنبال می‌شود که به این مرحله از بیماری، دوره نهفتگی گفته می‌شود. هر چقدر که بیماری پیشرفت یابد، تداخل بیشتری با دستگاه ایمنی بدن پیدا می‌کند و باعث می‌شود که افراد به عفونت‌هایی مانند عفونت فرصت‌طلب و تومور دچار شوند، البته معمولاً در افرادی که دستگاه ایمنی آنها به خوبی عمل می‌کند تأثیرگذار نیست. در نهایت بیماری زمانی وارد مرحله سوم یا ایدز خواهد شد که شمار سلول‌های CD4+ T به کمتر از ۲۰۰ سلول در هر میکرولیتر برسد.
HIV عمدتاً از طریق آمیزش جنسی از جمله مقعدی و حتی دهانی محافظت نشده، انتقال خون آلوده و سرسوزن آلوده و از مادر به فرزند در طول بارداری، زایمان یا شیردهی منتقل می‌گردد.بعضی از مایعات بدن مانند بزاق و اشک قادر به انتقال HIV نیستند.
آزمایش ایدز باید برای همه افرادی که در معرض خطر هستند توصیه شود .تشخیص عفونت ایدز توسط شناسایی آنتی بادیهای بزاق یا سرم بر علیه  HIV به وسیله آزمایش ELISA اثبات می گردد و معمولا با وسترن بلات تایید می گردد . این تکنیکها در شناسایی آنتی بادیها HIV بسیار حساس هستند و در بیمارانی که به تازگی آلوده شده اند شاید آنتی بادی منفی گزارش گردد. 
به طور تیپیک 1 تا 3 هفته پس از تماس می توان تشخیص را به وسیله حضور HIV RNA یا پروتیئن هسته در پلاسما تایید کرد . تست الیزا حساسیت بسیار بالایی دارد و همه کسانی که تست الیزا آنها مثبت باشد باید بیماریشان توسط وسترن بلات تایید شود . شمارش CD4 و بار ويروسي بايد در اول ويزيت اول انجام شود و هر 3 تا 4 ماه در افراد بدون علامت تكرار گردد. 
بعد از ورود ويروس به بدن 2 تا 12 هفته طول  مي كشد تا آزمايش خون علائم آلودگي را نشان دهد كه به اين دوره دوره نهفتگي يا Window Period گفته مي شود.
اگر يک زن آلوده به HIV باردار شود، 35 درصد احتمال انتقال ويروس به نوزاد و آلوده شدن کودک وجود دارد. هر ساله بيش از 700,000 کودک از طريق والدين خود آلودگی به HIV را دريافت می کنند. حدود 15 تا 20 درصد در طی مدت بارداری، 50 درصد در زمان زايمان و 33 درصد درطی دوران شيرخوارگی آلودگی را دريافت می کنند.
داروهاي ضد رترو ويروسی (Anti-Retro-Viral drugs) يكي از عواملي هستند كه از انتقال HIV از مادر به جنين جلوگيري مي‌كنند. انتقاال مادر به كودك بعنوان انتقال عمودي هم ياد مي‌شود (Vertical transmission) كه ممكن است از طریق راههای زیر رخ دهد:
1- قبل از تولد 
2- طي زايمان 
3- بعد از تولد از طريق شير مادر

زنان مبتلا به HIV مي‌توانند خطر انتقال HIV به فرزندانشان را از طريق راههاي زير بكاهند:
1 - مصرف داروهاي ضد رترو ويروس در زمان حاملگي (بجز 4-3 ماه اول حاملگي)
2 - مصرف داروهاي ضد رترو ويروسي هنگام وضع حمل
3 - انتخاب زايمان سزارين
4 - درمان كوتاه مدت نوزاد متولد شده با داروهاي ضد رترو ويروسي
5 - عدم تغذيه با شير مادر مبتلا به HIV
بدون مداخله، ميزان انتقال در محدوده 45 تا 25% خواهد بود. و با مداخلات اين ميزان 2% خواهد بود.
اولين دارويي كه براي پيشگيري از انتقال HIV از مادر به جنين بكار برده شد AZT در سال 1994 بود.
(AZT یا Zidovudin )AZT هنوز تنها دارويي است كه براي مطالعات در حاملگي استفاده مي‌شود. در كشورهايي كه AZT بطور گسترده در طي حاملگي استفاده مي‌شود اثرات قابل توجهي در کاهش انتقال HIV از مادر به جنين داشته است داروهاي جايگزين ديگري همچون Lamivudine)3TC , nevirapine) و تركيب AZT+3TC هم وجود دارند.
در كشورهاي با تسهيلات كم٬ استفاده از داروهاي ضد رترو ويروس طي وضع حمل٬ تنها راه موجود براي جلوگيري از انتقال HIV از مادر به كودك است و در بسياري از كشورهايي كه فقر پزشكي دارند توسط برخي كارخانه‌ها مقدار كمي از nevirapine بطور رايگان براي استفاده طي وضع حمل٬ در اختيار اين مادران قرار مي‌گيرد.
- هيچ توصيه قطعي جهت روش مطمئن وضع محل٬ در زنان مبتلا به HIV وجود ندارد. بطور کلی؛ دو روش براي وضع حمل وجود دارد: روش زايمان طبيعي (واژينال) و روش سزارين كه هر كدام مزايا و خطراتي دارد.
 
در روش سزارين : جنين از طريق عمل جراحي از ديواره شكمي مادر خارج مي‌شود. در سزارين براي جلوگيري از تماس جنين با ترشحات و خون مادر بايد تمهيدات خاصي انجام شود که براي به حداقل رساندن تماس نوزاد با خون مادر، روش سزارين غير خوني (Bloodless caesarean section) انجام مي‌شود. اين روش شامل كنترل عروق خون مادري براي جلوگيري از خونريزي است. (توسط حرارت، سرما يا وسايل خاص (staples) )
آزمايشها
تست HIV- antibody براي کودک قابل انجام است ولي ضرورتاً نشان نمي‌دهد كه كودك آلوده است يا خير. چرا که، تمام كودكاني كه از مادر HIV مثبت متولد مي‌شوند HIV- antibody دارند.
نوزادني كه آلوده نشده‌اند به مروز زمان تا 18 ماهگي antibody را از دست مي‌دهند؛ بنابراين وقتي كه نوزاد به 18 ماهگي برسد تست HIV- antibody پاسخ دقيق خواهد داشت در برخي موارد انجام تستهاي تشخيصي ديگر از قبيل PCR (Polymerase chain Reaction) سريعتر وضعيت بچه را تعيين مي‌كند اگرچه PCR بطورگسترده در بسياري از كشورها در دسترس نيست.
مادران، شير دهی و HIV
ميزان خطر دريافت آلودگی نوزادن از مادران آلوده به HIV بين 10 تا 20 درصد می باشد.
اين در حالی است که نوزادانی که با شير مادر تغذيه نمی شوند، شش برابر نوزادانی که در دوران شيرخوارگی از سينه مادر تغذيه می کنند، در معرض خطر مرگ بر اثر ابتلاء به اسهال و يا آلودگی های تنفسی هستند. علاوه بر آن، شير مادر تامين کننده کامل نياز کودک به مواد غذايی می باشد و همچنين سيستم دفاعی بدن نوزاد را تقويت می کند.
HIV در شير مادر هم يافت شده است و در زنان آلوده به HIV اگر دسترسي به شير مطمئن جايگزين داشته باشند توصيه مي‌شود كه به نوزادشان شير خودشان را ندهند.
بدون هيچ مداخله درماني، ميزان انتقال HIV از مادر به نوزاد در زنان HIV مثبتي كه فرزندشان را شير نمي دهد 25-15% است و در زنان HIV مثبتي كه فرزندشان را شير مي‌دهند 45-25% مي باشد. برخي مطالعات نشان داده است كه تغذيه با شير مادر آلوده به HIV مي‌تواند مزاياي استفاده از درمان ضد رترو ويروس طي حاملگي و زايمان را بي‌اثر كند.