تخمدان راست و آپاندیس، در فاصله اندکی از هم قرار دارند. به‌همین‌دلیل، اگرچه تجربه درد شدید و ناگهانی در سمت راست و زیر شکم می‌تواند ناشی از آپاندیسیت باشد. اما گاهی به این معنی است که کیست تخمدان بزرگ و پاره شده است. در این شرایط، تاخیر در تشخیص و درمان ممکن است منجر به بروز عوارض شدید شود.
پزشک برای تشخیص دقیق، لازم است از تفاوت درد آپاندیس با درد کیست تخمدان مطلع باشد. همچنین شما به‌عنوان یک خانم باید برای مراجعه به موقع، چنین آگاهی داشته باشید. از این رو، در این مقاله قصد داریم به نکات مهم در مورد تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان اشاره کنیم.
آپاندیسیت چیست؟
آپاندیس به شکل یک کیسه کوچک، به روده بزرگ متصل است و در سمت راست و پایین شکم قرار دارد. اگر این کیسه به دلایل مختلف ملتهب یا عفونی شود، ممکن است ترکیده و محتویات آن در شکم پخش شود. به این وضعیت آپاندیسیت می‌گویند.
درد آپاندیسیت به طور ناگهانی شروع می‌شود و حتی می‌تواند فرد را در هنگام خواب بیدار کند. معمولا در عرض چند ساعت، دردهای شدید و ناگهانی در سمت راست و پایین شکم ایجاد و هنگام سرفه، عطسه یا تنفس عمیق بدتر می‌شوند. سایر علائم آپاندیسیت عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- یبوست
- تورم شکم
- از دست دادن اشتها
اگر آپاندیس ملتهب پاره شود، یک وضعیت جدی و تهدیدکننده زندگی است. پس به محض بروز درد به پزشک مراجعه کنید. اصولا بهترین روش درمان، جراحی برداشتن آپاندیس به روش باز یا لاپاراسکوپی برای حذف کامل آن است. همچنین برای کمک به تخلیه مایعات و جلوگیری از گسترش عفونت، برای چند روز بیمار به شنت نیاز دارد و آنتی‌بیوتیک‌های قوی دریافت خواهد کرد.
کیست تخمدان چیست؟
تخمدان‌ها دو عدد و به اندازه و شکل بادام هستند. هرکدام از آنها در یک طرف رحم، درست زیر دهانه لوله‌های فالوپ قرار دارند.
کیست‌های تخمدان، کیسه‌های پر از مایع و روی تخمدان‌ها هستند که خوشبختانه اکثر آنها خطرناک نیستند. در واقع، اکثر کیست‌های تخمدان کوچک هستند و در عرض چند ماه ناپدید می‌شوند. این کیست‌ها معمولا نیازی به درمان ندارند و به‌دلیل عملکرد طبیعی چرخه قاعدگی زنان و فرآیند تخمک‌گذاری ایجاد می‌شوند. کالج زنان و زایمان آمریکا انواع کیست‌های تخمدان را با عناوین زیر ذکر می‌کند:
• کیست عملکردی: اگرچه اغلب بدون علامت است، اما شایع‌ترین نوع کیست است که دچار پارگی می‌شود.
• تراتوما: یک نوع توده خوش‌خیم که می‌تواند سرطانی شود.
• سیستادنوما: یک توده خوش‌خیم که می‌تواند بسیار بزرگ شود.
• اندومتریوما: اصولا در اثر بیماری اندومتریوز بروز می‌کند.
از نظر پزشکان، کیست‌های تخمدان زمانی مضر می‌شوند که سایز آنها بسیار بزرگ شده، پاره شوند و علائمی مانند موارد زیر ایجاد کنند:
- درد شدید شکم
- حالت تهوع
- استفراغ
- ضعف یا سرگیجه
- کمردرد
- افزایش تعداد تنفس
- تب
- تورم شکم
- یبوست
- لکه‌بینی یا خونریزی واژن
- خونریزی داخلی
روند درمان کیست تخمدان معمولا ابتدا شامل تجویز داروهای هورمونی برای پیشگیری از تخمک‌گذاری است. بدین‌شکل، کیست به مرور و خود‌به‌خود از بین می‌رود. اما اگر کیست بزرگ و پاره شود، لازم است در شرایط اورژانسی جراحی انجام شود.
تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان
اگر کیست تخمدان پاره شود، می‌تواند درد شدیدی ایجاد کند که ممکن است شبیه به درد آپاندیسیت باشد. با این حال، تفاوت‌هایی در این زمینه وجود دارد. طبق تجربه، تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان را می‌توان از جوانب مختلف به‌صورت زیر بررسی کرد.
محل درد
بارزترین تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان، محل دقیق بروز هرکدام است. اگرچه تخمدان سمت راست و آپاندیس، در بخش پایین و سمت راست شکم قرار دارند. اما پاره شدن کیست تخمدان می‌تواند در تمام ناحیه شکم و کمر و نه تنها سمت راست، درد ایجاد کند. همچنین درد ناشی از بروز کیست در ابتدا ممکن است کسل‌کننده باشد و بیاید و برود، اما پس از پاره شدن آن، یک حالت تیز و ناگهانی به خود می‌گیرد.
درحالی‌که درد ناشی از آپاندیسیت معمولا از نزدیک ناف شروع می‌شود، سپس به سمت راست و پایین شکم حرکت می‌کند. همچنین با گذشت زمان و هرگونه تحریک مثلا در اثر لمس، سرفه یا عطسه کردن بدتر می‌شود.
اگرچه شایع نیست، اما خطر ابتلا به آپاندیسیت و پارگی کیست تخمدان به طور همزمان حدود 6.7 تا 7 درصد است. یعنی در این شرایط، بیمار درد مضاعف و عجیبی را تجربه می‌کند.
نحوه شروع درد
در بررسی تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان، نحوه شروع درد نیز قابل توجه است. زیرا درد آپاندیسیت حاد معمولا شروع سریعی دارد و در عرض چند ساعت بدتر می‌شود. اما کیست‌های تخمدان می‌توانند با درد مزمن و پایداری ظاهر شوند که شدت آن ممکن است در طول زمان افزایش یابد.
علائم مرتبط با درد
برای ارزیابی تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان، باید به علائم دیگری که همراه با این درد بروز می‌کنند نیز توجه کرد. اگرچه آپاندیسیت و کیست تخمدان می‌توانند باعث بروز حالت تهوع و استفراغ شوند، اما علائم التهاب آپاندیسیت اغلب همراه با تب است. علامتی‌که به ندرت در کیست تخمدان دیده می‌شود.
نحوه تشخیص تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان، توسط پزشک
فرآیند تشخیص برای این شرایط، اغلب شامل یک سری ارزیابی‌های جامع است. اصولا با معاینه فیزیکی شروع می‌شود که در آن پزشک علائم بیمار را ارزیابی می‌کند و همزمان شکم او را برای آگاهی از هرگونه حساسیت یا تورم لمس می‌کند.
معمولا پزشک علاوه‌بر معاینه بیمار و توجه به نکات ذکر شده در مورد تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان، دستور انجام آزمایش‌های زیر را نیز می‌دهد:
- تست‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) یا ام آر آی (تصویربرداری رزونانس مغناطیسی) از شکم، رحم، واژن و لگن
- آزمایش خون و آزمایش ادرار برای بررسی نشانگرهای خاصی که می‌توانند التهاب یا عفونت در بدن را نشان دهند.
- کشت ترشحات واژن برای بررسی عفونت لگن
سخن آخر
بنابراین، تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان از چند منظر قابل بررسی است و این مساله روی روند تشخیص و درمان آنها نیز اثر می‌گذارد. برای درمان، آپاندیسیت اغلب نیاز به مداخله جراحی سریع دارد. درحالی‌که مدیریت کیست تخمدان بسته به اندازه و شدت علائم آن شامل درمان دارویی یا حتی جراحی است.
مطمئنا مشورت با پزشک متخصص داخلی اطلاعات دقیق‌تری در زمینه تفاوت درد آپاندیس با درد تخمدان در اختیار شما خواهد گذاشت.
