آنژیوگرافی قلب چیست و چگونه انجام میشود؟

آنژیوگرافی عروق قلبی روشی است که از تصویربرداری اشعه ایکس برای دیدن رگ های خونی قلب استفاده می کند. این آزمایش انجام می شود تا ببیند آیا محدودیت جریان خون در قلب وجود دارد یا خیر. آنژیوگرافی عروق قلبی بخشی از یک گروه کلی از روش های شناخته شده برای کاتتریزاسیون قلب می باشد. روشهای کاتتریزاسیون قلب می تواند بیماری را تشخیص داده و مشکلات قلب و رگ های خونی را درمان کند. آنژیوگرافی عروق قلبی ، که می تواند به تشخیص بیماری های قلبی کمک کند، شایعترین نوع روش کاتتریزاسیون قلب است.

در طی یک آنژیوگرافی عروق قلبی ، یک نوع رنگ که توسط یک دستگاه اشعه ایکس قابل مشاهده است، به رگ های خونی قلب شما تزریق می شود. دستگاه اشعه ایکس به سرعت مجموعه ای از تصاویر (آنژیوگرام ها) را ارائه می دهد که رگ های خونی شما را بررسی می کنند. در صورت لزوم، پزشک شما می تواند در طول آنژیوگرافی عروق کرونری، شریان های قلب مسدود شده (آنژیوپلاستی) را باز کند.

چرا از روش آنژیوگرافی استفاده می شود؟

در صورت بروز عوامل زیر، پزشک ممکن است انجام آنژیوگرافی عروق کرونری را توصیه کند:

• نشانه های بیماری عروق کرونر، مانند درد قفسه سینه (آنژین صدری)
•  درد در قفسه سینه، فک، گردن یا بازو که نمی تواند با سایر آزمایش ها توضیح داده شود
•  درد جدید یا افزایشی در قفسه سینه (آنژین ناپایدار)
•  نقص قلبي مادرزادی (بيماري مادرزادي قلبي)
•  نتایج غیر طبیعی در آزمون استرس غير تهاجمی قلبی
•  سایر مشکلات رگهای خونی یا آسیب های قفسه سینه
•  یک مشکل دریچه قلب که نیاز به عمل جراحی دارد

از آنجا که خطر عوارض کمی وجود دارد، آنژیوگرافی معمولا تا زمانی که آزمایشات غیرتهاجمی قلب انجام نشده است مانند الکتروکاردیوگرام، اکوکاردیوگرام یا آزمون استرس، انجام نمی شود.

آیا آنژیوگرافی خطرناک است؟

همانند بسیاری از روش های انجام شده در قلب و رگ های خونی، آنژیوگرافی عروق کرونری نیز خطراتی دارد مانند قرار گرفتن در معرض اشعه X. با این وجود، عوارض عمده نادر هستند. خطرات و عوارض احتمالی عبارتند از:

•  حمله قلبي
• سکته مغزی
•  آسیب به شریان کاتتر شده
•  ریتم های نامنظم قلب (آریتمی)
•  واکنش های آلرژیک به رنگ یا داروهای مورد استفاده در این روش
• آسیب کلیه
• خون ریزی بیش از حد
•  عفونت

هزینه آنژیوگرافی قلب

یکی از سوالات رایج بیماران در مورد هزینه آنژیو قلب است. هزینه این عمل سرپایی بستگی به این دارد که آیا در بیمارستان دولتی هستید یا خیر و اینکه بیمه سلامت هستید یا خیر؟ آیا آنژیو بهمراه آنژیوپلاستی انجام میشه و یا از استنت داروئی استفاده میشه یا خیر؟ متفاوت خواهد بود.  اما هزینه آنژیو بطور میانگین برای افرادی که هیچ بیمه ای ندارند، حدود 6 میلیون تومان و در بیمارستان های دولتی مثل حضرت رسول و میلاد و شهید رجایی هزینه ی آنژیوگرافی حدود پانصد هزار تومان و هزینه آنژیوپلاستی یا همان هزینه بالن قلب بطور متوسط ۱ تا ۳ میلیون تومان می باشد.

تغذیه بعد از آنژیوگرافی

غذاهای مناسب بعد از آنژیوگرافی داشتن رژیم غذایی مایعات شفاف برای بیمار است. ممکن است این رژیم غذایی تنها برای چند ساعت پس از این فرایند باشد تا بدن استراحت کند. مواد خوراکی که در رژیم مایعات شفاف مجاز هستند شامل آب، چای و قهوه کم رنگ، قطعات یخ بدون تکه های میوه ای و سوپ رقیق می باشد. به محض اینکه پزشک احساس کند زمان مناسب فرا رسیده است، رژیم غذایی فرد را ارتقا خواهد داد.

در صورتی که فرد هنوز علائم منفی بیهوشی مانند حالت تهوع یا استفراغ را تجربه می کند، ممکن است پزشک یک رژیم غذایی مایعات کامل برای او تجویز کند تا ناراحتی گوارشی او را کاهش دهد. این رژیم غذایی علاوه بر تمامی موارد مجاز در رژیم غذایی مایعات شفاف شامل غذا های نیمه مایع مانند پودینگ، ماست، شیر، خامه گندم و سوپ های خامه ای نیز می شود.

با اینکه این مورد اغلب قدمی مناسب در تغییر رژیم غذایی پس از جراحی می باشد اما ممکن است در صورت کوتاه بودن مدت بستری فرد در بیمارستان، پزشک تصمیم بر چشم پوشی از مایعات کامل داشته و به طور مستقیم رژیم غذایی معمول را برای بیمار تجویز کند.

اقدامات قبل از آنژیوگرافی قلب

در برخی موارد، آنژیوگرافی عروق کرونری به صورت اورژانسی انجام می شود. با این حال، در بیشتر موارد پیش از آن برنامه ریزی انجام می شود و زمان آماده سازی فراهم می شود. آنژیوگرافی در آزمایشگاه کاتتریت یک بیمارستان انجام می شود. تیم مراقبت های بهداشتی شما دستورالعمل های خاصی را به شما ارائه می دهد و درباره هر دارویی که مصرف می کنید، با شما صحبت می کند. دستورالعمل های عمومی عبارتند از:

• بعد از نیمه شب قبل از آنژیوگرافی، غذا یا نوشیدنی مصرف نکنید.
•  تمام داروهای خود را با بطری اصلی به بیمارستان ببرید. از پزشک خود بپرسید آیا داروهای صبح خود را مصرف کنید یا نه.
•  اگر دچار دیابت هستید، قبل از آنژیوگرافی، باید از پزشک خود بپرسید که آیا باید انسولین یا سایر داروهای خوراکی را مصرف کنید یا خیر.

در طول عمل 

رویکردهای عمل کاتتریزاسیون قلبی

برای این عمل، باید روی تخت اشعه ایکس به پشت دراز بکشید. از آنجا که ممکن است میز در طول این عمل کج شود، بندهای ایمنی روی سینه و پاها قرار می گیرند. دوربین های اشعه ایکس ممکن است روی سر و سینه برای گرفتن تصاویر از زوایای مختلف حرکت کنند.

تزریق داخل وریدی به بازوی شما انجام می شود. ممکن است از طریق این تزریق آرام بخش و همچنین سایر داروها و مایعات وارد بدن شوند. پس از تزریق خواب آلود می شوید و ممکن است در طول عمل به خواب بروید، اما قادر خواهید بود به راحتی بیدار شوید تا عمل را دنبال کنید.

الکترودهای روی قفسه سینه در تمام طول عمل قلب را کنترل می کنند. فشار خون کاف فشار خون را کنترل می کند و یک دستگاه دیگر، یک اکسیمتر پالس، مقدار اکسیژن را در خون شما اندازه گیری می کند. ممکن است مقدار کمی از موهای کشاله ران یا بازو، که در آن لوله انعطاف پذیر (کاتتر) وارد می شود، تراشیده شود. این منطقه شسته شده و ضد عفونی می شود و سپس با بی حسی محلی بی حس می شود.

آنژیوگرافی عروق کرونری

برش کوچکی در محل ورود ایجاد می شود و یک لوله پلاستیکی کوتاه (غلاف) به شریان شما وارد می شود. کاتتر از طريق غلاف به رگ خونی شما وارد می شود و با دقت قلب و عروق کرونر را پوشش می دهد. این حالت نباید موجب درد شود و نباید حرکت آن را داخل بدن احساس کنید. اگر ناراحت هستید، به تیم مراقبت های بهداشتی بگویید.

رنگ (مواد کنتراست) از طریق کاتتر تزریق می شود. هنگامی که این اتفاق می افتد، ممکن است حس سوزش یا گرما داشته باشید. اما اگر احساس درد و یا ناراحتی می کنید، دوباره به تیم مراقبت های بهداشتی بگویید.

رنگ روی تصاویر اشعه ایکس به آسانی دیده می شود. همانطور که از طریق رگ های خونی شما حرکت می کند، پزشک می تواند جریان خون را مشاهده کند و هر گونه انسداد یا محدودیت های ناشی از آن را شناسایی کند. بسته به آنچه پزشک شما در طول آنژیوگرافی پیدا می کند، ممکن است یک عمل کاتتر اضافی در همان زمان انجام شود، مانند آنژیوپلاستی بالون یا قرار دادن استنت برای باز کردن یک شریان تنگ.

انجام آنژیوگرافی حدود یک ساعت طول می کشد، اگر چه ممکن است طولانی تر باشد، به خصوص اگر همراه با سایر روش های کاتتریزاسیون قلب باشد. مراقبت های آماده سازی و پس از عمل می توانند زمان بیشتری داشته باشند.

بعد از عمل آنژیوگرافی

هنگامی که آنژیوگرافی به پایان می رسد، کاتتر از بازو یا کشاله ران کشیده می شود و برش با فشار دست، گیره یا پلاگین کوچک بسته می شود. پس از آن برای مشاهده و نظارت وضعیت شما، شما را به اتاق بازیابی منتقل خواهند کرد. هنگامی که وضعیت شما پایدار شود، به اتاق خود بازگردانده می شوید و به طور مرتب وضعیت شما بررسی می شود.

• اگر کاتتر در کشاله ران قرار داده شده باشد، باید چند ساعت دراز بکشید تا از خونریزی جلوگیری شود. در طول این زمان، برای جلوگیری از خونریزی و بهبود زخم، به قسمت برش فشار وارد می شود.
• ممکن است بتوانید همان روز به خانه برگردید یا ممکن است مجبور شوید یک شب در بیمارستان بمانید. نوشیدن مقدار زیاد مایعات برای کمک به خروج رنگ از بدن الزامی است.
• در خصوص شروع مصرف داروها، حمام کردن، کار کردن و انجام فعالیت های عادی با تیم مراقبت های بهداشتی خود صحبت کنید. از فعالیت های شدید و بلند کردن سنگینی به مدت چند روز اجتناب کنید.

عوارض بعد از آنژیوگرافی قلب

احتمال دارد محل تزریق برای مدت کوتاهی حساس باشد. ممکن است کمی کبودی و تورم در این قسمت دیده شود. در صورت مشاهده موارد زیر با دکتر خود تماس بگیرید:

•  خونریزی، کبودی یا تورم جدید در محل کاتتر
•  افزایش درد یا ناراحتی در محل کاتتر
•  علائم عفونت، مانند قرمزی یا تب
•  تغییر در درجه حرارت یا رنگ پا یا بازویی که در این عمل استفاده شده است
•  ضعف یا بیحسی در پایه یا بازویی که کاتتر قرار داده شده است
•  درد قفسه سینه یا تنگی نفس

اگر محل کاتتر به طور فعال خونریزی می کند و بعد از فشار نیز خونریزی متوقف نمی شود با اورژانس تماس بگیرید.

نتایج آنژیوگرافی قلب

یک آنژیوگرام میتواند مشکلات موجود را به پزشک شما نشان دهد. مشکلات مشاهده شده در طول آنژیوگرافی عبارتند از:

 انسداد تعدادی از شریان های عروق کرونری توسط پلاک های چربی (تنگی آترواسکلروز)

•  انسداد نقطه ای در رگ های خونی
•  حجم خونی که در رگ های خونی شما متوقف شده است
•  بررسی نتایج جراحی قبلی عروق کرونری
•  بررسی جریان خون داخل قلب و رگ های خونی

دانستن این اطلاعات می تواند به پزشک شما کمک کند بهترین درمان را برای شما تعیین کند.

چه زمانی پس از آنژیوگرافی می توانم به خانه برگردم؟

ممکن است لازم باشد چند ساعت یا یک شب بعد از عمل در بیمارستان بمانید. از شما خواسته می شود برای جلوگیری از کم آبی بدن مایعات مصرف کنید تا رنگ از کلیه خارج شود. قبل از رفتن به خانه، یک پرستار به شما آموزش می دهد چگونه محل آنژیوگرافی را برای خونریزی بررسی کنید و اگر این اتفاق بیفتد، چه باید بکنید. در صورتی که کشاله ران محل آنژیوگرافی باشد، از شما خواسته می شود برای جلوگیری از خونریزی یک هفته از برداشتن سنگینی اجتناب کنید.