آیا آندومتریوز در بارداری خطرناک است؟

آندومتریوز یکی از عوارض بارداری است که نیاز به درمان و توجه ویژه دارد. در واقع آندومتریوز هنگامی اتفاق می افتد که سلول های مشابه سلول های رحم در جاهای دیگر از بدن یعنی خارج از رحم رشد می کنند. این شرایط می تواند باعث درد مزمن لگن و علائم دیگر شود و ربطی به بارداری ندارد؛ یعنی زنانی که باردار نیستند نیز ممکن است دچار این بیماری شوند؛ اما چه ارتباطی بین آندومتریوز و بارداری وجود دارد؟ در این مقاله می خواهیم همه نکات مهم مربوط به آندومتریوز در بارداری را برای شما مامان های اومایی عزیز توضیح دهیم. با ما همراه باشید.

آندومتریوز چیست؟

کارشناسان تخمین می زنند که آندومتریوز 10 درصد از زنان در سنین باروری را تحت تأثیر قرار می دهد. هنگامی که فرد مبتلا به آندومتریوز است، سلول هایی شبیه به سلول هایی که رحم را پوشانده اند در جاهای دیگر بدن رشد می کنند. از جمله این مکان ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در خارج از دیواره رحم
• روی لوله های رحمی
• پشت یا روی تخمدان ها
• روی مثانه
• روی روده و یا طرف راست روده

البته آندومتریوز می تواند سایر قسمت های بدن را نیز درگیر کند، اما موارد گفته شده در بالا طبق آمار پزشکی بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار می گیرند. ضایعات آندومتریوز به چرخه قاعدگی پاسخ می دهند، به این معنی که این بافت نیز هر ماه ضخیم شده و تجزیه می شود یا خونریزی می کند. با این حال، نمی تواند از واژن خارج شود، بنابراین خون در بدن محبوس شده و مانند یک توپ کوچک می شود که باعث درد، التهاب و سایر علائم در بدن خواهد شد. آندومتریوز همچنین ممکن است باعث چسبندگی لگن و ایجاد درد در این ناحیه شود.

آیا آندومتریوز در بارداری اختلالی ایجاد می کند؟

باردار شدن ممکن است برای زنان مبتلا به آندومتریوز کمی دشوارتر باشد. با این حال، بسیاری از زنان مبتلا به آندومتریوز نیز باردار می شوند و بچه های سالمی هم دارند؛ بنابراین در صورت مراقبت های لازم مشکل حادی ایجاد نمی کند.

بارداری چه تاثیری بر آندومتریوز دارد؟

بارداری اثرات متفاوتی بر روی هر زن مبتلا به آندومتریوز دارد. حتی برخی از زنان مبتلا به این بیماری زمانی که باردار می شوند دیگر دردهای ناشی از این بیماری را کمتر حس می کنند زیرا پریود نمی شوند. افزایش سطح هورمون پروژسترون در دوران بارداری نیز می تواند علائم را بهبود بخشد. تحقیقات نشان داده است که پروژستین که یک نسخه مصنوعی از پروژسترون است، درد آندومتریوز را در حدود 90 درصد از زنان کاهش می دهد. در واقع پروژستین یک درمان استاندارد برای آندومتریوز است.

پروژسترون طبیعی بدن که در بارداری افزایش می یابد نیز می تواند برای برخی از خانم ها اثرات مشابه پروژستین را داشته باشد، اما همه مبتلایان به آندومتریوز نیز در بارداری بهبودی را تجربه نخواهند کرد و ممکن است دردها مثل قبل ادامه داشته باشند.

در حقیقت، بارداری حتی می تواند علائم آندومتریوز برخی زنان را بدتر کند. این شرایط بیشتر به دلیل فشار بیش از حد روی رحم در حال بزرگ شدن است که بر روی مناطق آندومتریوز فشار ایجاد می کند و باعث افزایش درد می شود. عامل دیگری که ممکن است علائم آندومتریوز را در دوران بارداری بدتر کند، افزایش هورمون استروژن است که می تواند باعث ایجاد ضایعات بیشتر در آندومتریوز شود. حتی اگر بارداری موجب تسکین دردهای این بیماری شود، علائم آندومتریوز پس از شروع مجدد قاعدگی زنان پس از زایمان، مجددا نمایان می شوند. با این حال شیردهی می تواند این امر را کمی به تعویق بیندازد.

در یک بررسی در سال 2018 آمده است که زنان نباید بارداری را به عنوان یک استراتژی درمانی برای مدیریت یا درمان آندومتریوز تصور کنند. بارداری آندومتریوز را درمان نمی کند و فقط ممکن است در مدت بارداری علائم بیماری را کاهش دهد.

خطرات آندومتریوز در دوران بارداری

همان طور که گفتیم ممکن است عوارض این بیماری در برخی بارداری ها شدید تر شود که مادر را آزار می دهد؛ اما خوشبختانه اکثر افراد مبتلا به آندومتریوز قادر به تجربه بارداری سالم و بدون عارضه هستند. هیچ آزمایش نظارتی و درمان خاصی برای افرادی که باردار هستند و آندومتریوز دارند وجود ندارد. با این حال، داشتن آندومتریوز ممکن است خطر عوارض زیر را کمی افزایش دهد:

1- پره اکلامپسی

نتایج یک مطالعه در سال 2017 در دانمارک نشان می دهد که زنان باردار مبتلا به آندومتریوز بیشتر در معرض خطر پره اکلامپسی هستند. علائم پره اکلامپسی شامل موارد زیر است:

• فشار خون بالا
• تورم صورت یا حالت نامتوازن در صورت
• سردرد
• مشکل در دیدن یا تغییرات بینایی
• درد زیر دنده ها

اگر هرکدام از این علائم را تجربه کردید باید حتما در ملاقات بعدی با پزشکتان در میان بگذارید. پزشک این علائم را بررسی می کند تا در صورت تشخیص پره اکلامپسی اقدامات درمانی و مراقبتی لازم هرچه سریع تر انجام شوند.

2- جفت سرراهی

نتایج یک مطالعه در سال 2016 نشان می دهد که داشتن آندومتریوز در دوران بارداری می تواند به طور قابل توجهی خطر جفت سرراهی را افزایش دهد. جفت سرراهی زمانی است که جفت در رحم در جای نادرستی قرار می گیرد و بخشی یا همه دهانه رحم را می پوشاند. جفت سرراهی ممکن است کودک و زن را در هنگام زایمان به خطر بیندازد. زنی که جفت سرراهی دارد معمولاً باید از طریق سزارین نوزاد خود را به دنیا بیاورد.

علامت اصلی جفت سرراهی خونریزی واژینال با رنگ قرمز روشن است. در صورت مشاهده این علامت فورا به اورژانس مراجعه کنید یا با پزشکتان تماس بگیرید.

3- زایمان زودرس

تحقیقات نشان می دهد که داشتن آندومتریوز ممکن است خطر زایمان زودرس را افزایش دهد. زایمان زودرس به معنی زایمان نوزاد قبل از هفته 37 بارداری می باشد.

4- زایمان سزارین

طبق تحقیقات انجام شده، داشتن آندومتریوز می تواند احتمال نیاز به زایمان سزارین را افزایش دهد. همان طور که می دانید در زایمان سزارین در صورت عدم امکان زایمان واژینال، از روش جراحی در ناحیه شکم برای به دنیا آوردن کودک استفاده می شود.

5- سقط جنین

بر اساس نتایج یک بررسی تحقیقاتی در سال 2017، داشتن آندومتریوز خطر سقط جنین را افزایش می دهد. کمردرد و گرفتگی شدید یا خونریزی در دوران بارداری ممکن است نشانه هایی از سقط جنین باشند. شما نیز در صورت مشاهده هر یک از این علائم باید به پزشک مراجعه کنید.

درمان های بی خطر آندومتریوز در دوران بارداری

بسیاری از پزشکان از درمان های هورمونی برای مدیریت آندومتریوز در شرایط عادی استفاده می کنند. این درمان ها شامل قرص های فقط پروژستین، قرص های ترکیبی حاوی استروژن و پروژستین و دستگاه های داخل رحمی (IUD) است؛ اما استفاده از این گزینه ها در دوران بارداری ممکن است خطر داشته باشد. گاهی نیز پزشک از جراحی هایی مانند لاپاراسکوپی برای از بین بردن ضایعات آندومتری استفاده می کند؛ اما جراحی نیز در بارداری امکان پذیر نیست. در بارداری بهتر است از روش های زیر برای کنترل این بیماری استفاده نمایید:

• مصرف مسکن های بدون نسخه (OTC) با تأیید پزشک یا ماما
• انجام ورزش های ملایم مثل یوگا یا کشش برای کاهش کمر درد
• با استفاده از پد های گرم کننده یا حمام های گرم، گرفتگی را تسکین دهید اما حرارت یا آب داغ را مستقیماً روی رحم قرار ندهید
• خوردن غذاهای غنی از فیبر برای کاهش علائم روده مثل یبوست

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟

بسیاری از زنان مبتلا به آندومتریوز با کمک پزشک خود بارداری و زایمان ایمنی دارند. اگرچه برخی از زنان در دوران بارداری و در دوران شیردهی کاهش علائم را نیز تجربه می کنند، اما در برخی دیگر علائم ثابت مانده یا بدتر می شود که باید تحت مراقبت پزشک باشد. صحبت با پزشک در مورد چگونگی کنترل علائم آندومتریوز در دوران بارداری ضروری است، زیرا بسیاری از گزینه های درمانی سنتی در این زمان ناامن هستند.

سخن آخر

آندومتریوز به ندرت خطر ابتلا به عوارض در دوران بارداری و زایمان را افزایش می دهد، اما پزشک می تواند در مورد بهترین روش برای کنترل این بیماری به شما مادر عزیز بهترین مشاوره را ارائه دهد؛ بنابراین اگر علائم این بیماری را دارید یا از قبل بارداری می دانستید که دچار این بیماری هستید حتما با پزشک خود در میان بگذارید.