نوزادان نیز مانند کودکان و بزرگسالان ممکن است به موارد بسیار زیادی مانند برخی غذاهای کمکی، آلاینده‌ها، اجسام و جنس اسباب بازی‌ها و یا عطری که استنشاق می‌کنند، حساسیت داشته باشند و نسبت به آن عکس العمل نشان دهند. در این مواقع فرزندمان دچار آلرژی نوزاد می شود و باید با توجه به علائم آن و مراقبت های لازم درمان شود.
در این مقاله می خواهیم به طور کامل در مورد آلرژی نوزاد، دلایل ایجاد آن، علائم و روش های درمانی آلرژی نوزاد صحبت کنیم.
چه آلرژی‌هایی در نوزادان ایجاد می شود؟
بسته به نوع ماده آلرژی زا، انواع مختلفی از حساسیت در نوزادان ایجاد می شود. اما به طور کلی این آلرژی ها به سه دسته زیر تقسیم بندی می شوند:
1.آلرژی مربوط به غذا و دارو
واکنش های آلرژیک به مواد غذایی یا داروها معمولاً بلافاصله پس از خوردن یا دست زدن به یک ماده غذایی یا دارو، ایجاد می شود و بیشتر با خارش و التهاب خود را نشان می دهند که خطرناک نیستند و با اجتناب از خوردن یا دست زدن به آن ماده غذایی قابل درمان هستند. در صورت شدید بودن باید سریعا به اورژانس مراجعه کنید.
هنوز علت اصلی ایجاد برخی آلرژی های غذایی در نوزادان مشخص نیست. ممکن است ژنتیک در واکنش های آلرژیک نوزادان نقش داشته باشد. این موضوع بخصوص به دوران بارداری مادر برمی گردد. اگر مادر در دوران بارداری به ماده خاصی آلرژی داشته باشد معمولا نوزادش نیز به آن ماده آلرژی دارد. مهم ترین غذاهایی که ممکن است در نوزاد آلرژی ایجاد کنند شامل موارد زیر هستند:
- شیر
- تخم مرغ
- بادام زمینی
- آجیل
- سویا
- گندم
- ماهی
- صدف
بنابراین در هنگام دادن انواع این غذاها بخصوص شیر، مواد لبنی تهیه شده با شیر و تخم مرغ احتیاط کنید. هرچند این موارد همه گیر نبوده و بسیار نادر هستند.
2.آلرژی محیطی
آلرژی محیطی در مواردی ایجاد می شود که نوزاد مواد مضر برای پوست مانند انواع شوینده لباس را لمس کند و یا در محیطی آلوده از گرد و غبار تنفس کند. باید نسبت به این نوع آلرژی بسیار محتاط باشید زیرا ممکن است بصورت طولانی مدت نوزاد را دچار ناراحتی کند. محرک های رایج آلرژی محیطی عبارتند از:
- موی حیوان خانگی ، مانند گربه خانگی یا سگ
- گرد و غبار و الیاف پودری که در تشک یا ملافه تختخواب یافت می شود
- پاک کننده های خانگی
- مواد شوینده
- انواع صابون و شامپو
3.آلرژی فصلی
آلرژی های فصلی همان طور که از اسمش مشخص است تنها در بعضی از فصل های سال یا در مکان های خاص ایجاد می شوند. معمولا نوزادان در هنگام گردش مثلا در فصل بهار با قرار گرفتن در کنار انواع گل و گیاه دچار این آلرژی می شوند که به تب یونجه نیز معروف است.
علائم آلرژی در نوزادان
یک واکنش آلرژیک هنگامی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن نوزاد به طور غیر طبیعی نسبت به چیزهایی که معمولاً بی ضرر هستند واکنش نشان می دهد. علائم واکنش آلرژیک بسته به وضعیت جسمی و ایمنی فرد و نوع آلرژی بسسیار متفاوت هستند.
نوزادان نسبت به کودکان و بزرگسالان حساسیت بسیار کمتری دارند. زیرا نوزادان برای واکنش نشان دادن نسبت به مواد حساسیت زا باید برای مدت بیشتری در تماس با آن مواد قرار بگیرند. به عنوان مثال ، آلرژی های فصلی در نوزادان شایع نیستند زیرا بیشتر از یک فصل یا دو فصل در تماس با تعداد زیادی از گرده ها قرار نگرفته اند.به همین دلیل نوزادان زیر 2 سال در موارد بسیار نادر نسبت به استنشاق انواع بو واکنش نشان می دهند.
علائم حساسیت غذایی
علائم حساسیت غذایی یا دارو ممکن است ظرف چند دقیقه یا یک الی دو ساعت بعد از خوردن آن ظاهر شوند . برخی از علائم آلرژی به دارو مانند بثورات بعد از چند روز خود را نشان می دهند. شایع ترین علائم آلرژی غذایی شامل موارد زیر است:
- کهیر یا بثورات
- خارش
- خس خس سینه یا تنگی نفس
- استفراغ
- دل درد
- ورم یا التهاب لب و زبان نوزاد
یک واکنش شدید و کشنده در برابر مواد غذایی یا داروها، شرایطی به نام آنافیلاکسی است که می تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد. در صورت ایجاد آنافیلاکسی باید سریعا به اورژانس مراجعه کنید . این شرایط در صورتی اتفاق می افتد که نوزاد شما در برابر مواد شیمیایی خاص و خطرناک قرار بگیرد. در صورت آنافیلاکسی علائم زیر مشاهده می شود:
- کاهش فشار خون شدید و حتی بیهوشی موقت نوزاد
- خس خس کردن و تنگی نفس
دلایل ایجاد آنافیلاکسی
- استفاده از انواع آنتی بیوتیک (بخصوص در خانواده هایی که بصورت خودسرانه از دارو برای نوزادشان استفاده می کنند.)
- استفاده از قرص آسپیرین
- نیش زنبور یا سایر حشرات
- حساسیت نسبت به پروتئین شیر گاو (البته بسیار نادر است و نباید نگران شوید)
علائم آلرژی محیطی
اگرچه آلرژی های محیطی در نوزادان غیر معمول است اما آلرژی به گرد و غبار ، حیوانات خانگی ، نیش حشرات و سایر موارد موجود در محیط ممکن است باعث ایجاد علائم آلرژی در سر و سینه نوزاد شود. شایع ترین این علائم شامل موارد زیر است:
- عطسه
- چشمهای قرمز و خارش دار
- سرفه ، خس خس و سفتی سینه
- آبریزش بینی
- کهیر
- بثورات
- تورم
- خارش
نکته مهم: شامپوها، صابونها ، مواد شوینده و محصولات مشابه ، محرکهای متداول برای واکنشی به نام درماتیت تماسی هستند که یک نوع واکنش آلرژیک پوستی محسوب می شود.
علائم آلرژی فصلی
علائم اصلی آلرژی فصلی ، که معمولاً در اثر مواد آلرژی زای گیاهی ایجاد می شوند ، مشابه علائم آلرژی محیطی هستند و شامل موارد زیر می باشند:
- عطسه
- چشم های خارش دار یا اشک چشم
- سرفه
- آبریزش بینی
اگر کودک شما فقط در مواقع مشخصی از سال این علائم را داشته باشد دچار آلرژی فصلی شده است.
تفاوت سرماخوردگی با آلرژی در نوزادان
آبریزش بینی و سرفه علائمی است که می تواند هم در حساسیت و هم در دوران سرماخوردگی در نوزاد ایجاد شود. بنابراین به عنوان والدین نوزاد باید بدانید وقتی نوزاد شما دچار این علائم می شود دلیل آن چیست؟
روش اول این است که به زمان و میزان علائم کودک خود توجه کنید. سرماخوردگی در نوزادان بسیار شایع است ، در حالی که آلرژی های فصلی و محیطی ناشی از آلرژن هایی که در آن ها تنفس می شود ، برای نوزادان معمول نیست. سرماخوردگی ها یک یا دو هفته طول می کشند اما آلرژی ها مدت زمان ماندگاری بیشتری خواهند داشت و ممکن است کم و زیاد شود.
روش دوم توجه به علائم دیگر سرماخوردگی است. به عنوان مثال ، آلرژی همراه تب نیست ، اما گاهی اوقات سرماخوردگی همراه با تب است. به همین ترتیب ، آلرژی باعث درد بدن نمی شود ولی سرماخوردگی از این جهت نوزاد را خواب الود و نا آرام می کند. همچنین در آلرژی التهابات پوستی بیشتری نسبت به سرماخوردگی و در تمام قسمت های بدن وجود دارد.
نحوه درمان آلرژی در نوزادان
درمان اصلی برای آلرژی نوزادان شناسایی و از بین بردن مواد آلرژی زا است. مثلا اگر متوجه شدید موی گربه باعث ایجاد آلرژی شده است به هیچ وجه نباید در خانه گربه نگه داری کنید. همچنین اگر با شیر خود فرزندتان را تغذیه می کنید ممکن است استفاده از برخی مواد غذایی توسط شما باعث ایجاد حساسیت کودک به شیر شود و نباید از ان ها استفاده کنید.
داروهای مورد استفاده برای درمان آلرژی نوزاد
داروهای حاوی آنتی هیستامین رایج ترین داروهای مورد استفاده در درمان آلرژی ها هستند. آنتی هیستامین ها واکنشهای آلرژیک را به حداقل می رسانند. با این حال ، بیشتر آنتی هیستامین ها برای کودکان زیر 2 سال توصیه نمی شود. قبل از استفاده از هرگونه دارویی برای درمان واکنش آلرژیک نوزاد، باید با پزشک خود مشورت کنید و حتماً برچسب های هشدار دهنده درباره هر نوع دارو را مطالعه کنید.
کرم هیدروکورتیزون (کورتیزون) در درمان واکنش های پوستی نوزاد مانند بثوررات و التهابات مفید می باشد. اما مجدداً قبل از استفاده از دارو برای نوزاد خود ، حتی داروهایی که بدون نیاز به نسخه قابل تهیه هستند با پزشک متخصص اطفال خود مشورت کنید.
در مورد واکنش های آنافیلاکسی پزشک برای فرزند شما اپی نفرین اورژینال (EpiPen) تجویز می کند که در صورت آنافیلاکسی باید بلافاصله تزریق شود و پس از ان سریعا نوزاد را به اورژانس برسانید تا علائم کاملا کنترل شوند.
در چه مواردی برای آلرژی نوزاد باید به پزشک مراجعه کنید؟
اگر علائم بسیار خفیف باشند و یا به سرعت از بین بروند باید به آنچه باعث ایجاد آلرژی شده است توجه کنید .مثلا اینکه:
- آیا کودک شما با یک حیوان خانگی در تماس بوده است یا به تازگی به یک پارک جدید رفته اید؟
- آیا او اخیراً غذای جدیدی را امتحان کرده است؟
- آیا مواد شوینده را عوض کرده اید یا استفاده از یک محصول تمیز کننده جدید را در خانه شروع کرده اید؟
با شناخت این موارد و دور نگه داشتن نوزادتان از ماده آلرژیِ زا علائم از بین رفته و نیازی به پزشک نیست. همچنین علائم موقتی و خفیف نیازی به مراجعه به پزشک ندارند ، اما بهتر است در هنگام ملاقات بعدی با پزشک کودکتان این مسئله را نیز با پزشک در میان بگذارید.
اگر علائم در طی یک روز فروکش نکرده یا بدتر شد کودکتان را نزد پزشک ببرید، زیرا ممکن است برای ازبین رفتن علائم نیاز به داروی خاصی باشد. همچنین اگر علائم آنافیلاکسی پدیدار شد ، با اورژانس تماس بگیرید و سریعا نوزاد را به مراکز درمانی برسانید.
نحوه تشخیص آلرژی در نوزادان توسط پزشک
در صورتی که هرچند وقت یک بار و به صورت طولانی مثلا چند روز علائم آلرژی در نوزادتان مشاهده شود ممکن است نوزادتان به بیماری های دیگر مانند عفونت تنفسی دچار شده باشد. به همین دلیل پزشک آزمایش آلرژی را برای نوزادتان انجام می دهد.
برخی از این آزمایشات توسط پزشک متخصص اطفال شما قابل انجام است. با این حال ، پزشک کودک شما ممکن است شما را به یک متخصص آلرژی ارجاع دهد. متخصص آلرژی پزشک متخصص در تشخیص و درمان آلرژی است و برخی از متخصصان آلرژی بصورت تخصصی روی نوزادان و کودکان کار می کنند و می دانند بر اساس سن فرزند شما چه آزمایش هایی بی خطر و مناسب است.
تست پوست
در طی آزمایش تست پوستی ، یک قطعه کوچک از آلرژن خاص با یک سوزن درست زیر پوست نوزاد قرار می گیرد و واکنش نوزاد بررسی می شود. پزشک با توجه به موارد خاص و سوالاتی که از شما در مورد شرایط اخیر نوزاد پرسیده است مواد مختلف را به همین طریق امتحان می کند تا متوجه شود نوزاد دقیقا به چه ماده ای حساسیت دارد. هر ماده به مدت 15 دقیقه در محل تزریق می ماند و اگر واکنشی مشاهده نشود ماده دیگر امتحان می شود. این آزمایش برای نوزادان بالای 6 ماه مناسب است.
آزمایش خون
اگرچه آزمایش خون به اندازه تست پوست حساس نیست اما برای نوزادان زیر 6 ماه که نمی توان از آنها تست پوستی گرفت مناسب است. همچنین اگر به گفته والدین نوزاد اخیرا از آنتی هیستامین استفاده کرده باشد باید آزمایش خون بدهد زیرا وجود این ماده در خون تست پوست را دچار اختلال کرده و جواب صحیحی نمی دهد.
آزمایش مواد غذایی
در مورد آلرژی های غذایی مشکوک ، ممکن است پزشک به شما دستور دهد که یک آلرژن احتمالی را به مدت یک هفته از رژیم غذایی خود یا کودکتان حذف کنید تا ببینید آیا این امر تغییری در علائم ایجاد می کند یا خیر؟ در برخی موارد این آزمایش کمی سخت است زیرا ماده غذایی که باید حذف شود شیر است.
عوارض احتمالی آلرژی در نوزادان چیست؟
جدی ترین عارضه آلرژی ، آنافیلاکسی است. همچنین برخی از مواد آلرژی زا مانند آلاینده های موجود در هوا می توانند باعث آسم شوند. از طرفی اگر بثورات یا کهیر ناشی از آلرژی درمان نشود، در صورت شدید بودن منجر به ایجاد زخم می شوند.
حرف آخر
آلرژی های نوزاد قابل مدیریت است ، اما ممکن است شما نیاز به تغییراتی در کارهای روزمره خود یا رژیم غذایی خودتان و نوزادتان داشته باشید. همچنین آلرژی غذایی می تواند به معنای تغییر رژیم غذایی برای همه افراد در خانه باشد. به علاوه باید در مورد علائم آلرژی هوشیار باشید ، زیرا نوزادی که به یک ماده آلرژی نشان داده است ممکن است به موارد دیگری نیز آلرژی داشته باشد.
MaryAnn De Pietro, CRT.What to do if a baby has an allergic reaction.on July 17, 2018 James Roland. What to Expect When Your Baby Has Allergies.on October 1, 2018
