سرطان دهانه رحم يكي از شايع ترين بدخيمي هاي دستگاه تناسلي زنان است و از علل شايع مرگ و مير زنان در جهان محسوب مي شود. سرطان دهانه رحم سومين علت مرگ ناشي از سرطان، در زنان مي باشد. با توجه به اهمیت سرطان دهانه رحم ما در متن زیر به توضیح این بیماری می پردازیم.
رحم گلابی شکل و توخالی است و در لگن زن بین مثانه و راست روده قرار دارد. رحم جایی است که جنین در آن رشد می کند. رحم دارای 3 بخش است:
- دهانه رحم، که قسمت باریک و پایین است.
- ایستموس، که بخش وسیعی در وسط است.
- فوندوس، که قسمت بالای گنبد شکل است.
رحم از 3 لایه تشکیل شده است:
- آندومتر (لایه داخلی)
- میومتر (ضخیم ترین لایه که تقریباً به طور کامل از ماهیچه تشکیل شده است)
- سروز (پوشش نازک خارجی رحم)
در دوران باروری یک زن، تخمدان های او معمولاً هر ماه یک تخمک آزاد می کنند و آندومتر در آماده سازی برای بارداری رشد کرده و ضخیم می شود. اگر زن باردار نشود، این لایه آندومتر از طریق واژن از بدن او خارج می شود، فرایندی که به عنوان قاعدگی شناخته می شود. این روند تا یائسگی ادامه می یابد، زمانی که تخمدانهای زن تخمک گذاری را متوقف می کنند.
در مورد سرطان رحم
سرطان رحم شایع ترین سرطانی است که در دستگاه تناسلی زنان رخ می دهد. سرطان رحم زمانی شروع می شود که سلولهای سالم در رحم تغییر کرده و خارج از کنترل رشد می کنند و توده ای به نام تومور تشکیل می دهند. تومور می تواند سرطانی یا خوش خیم باشد. تومور سرطانی بدخیم است، به این معنی که می تواند رشد کرده و به سایر نقاط بدن گسترش یابد. یک تومور خوش خیم می تواند رشد کند اما به طور کلی به سایر قسمت های بدن گسترش نمی یابد.
توده های غیر سرطانی رحم عبارتند از:
- فیبروم: تومورهای خوش خیم در عضله رحم
- پولیپ های خوش خیم: رشد غیر طبیعی در پوشش داخلی رحم
-آندومتریوز: وضعیتی که در آن بافت آندومتر، که معمولاً داخل رحم قرار دارد، در خارج رحم یا سایر اندام ها یافت می شود.
- هیپرپلازی آندومتر: وضعیتی که در آن تعداد سلول ها و ساختارهای غددی در پوشش رحم افزایش می یابد. هیپرپلازی آندومتر می تواند دارای سلولهای طبیعی یا غیرطبیعی و ساختارهای غددی ساده یا پیچیده باشد. وقتی هیپرپلازی آندومتر دارای سلولهای غیرطبیعی و غدد پیچیده باشد، خطر ابتلا به سرطان در پوشش داخلی رحم بیشتر است.
2 نوع اصلی سرطان رحم وجود دارد:
آدنوکارسینوما که بیش از 80 درصد سرطان های رحم را تشکیل می دهد. از سلولهای آندومتر ایجاد می شود. این سرطان معمولاً سرطان آندومتر نامیده می شود. یکی از انواع فرعی آدنوکارسینوم آندومتر، کارسینوم اندومتریوئید نامیده می شود. درمان این نوع سرطان بسته به درجه تومور، میزان ورود آن به رحم و مرحله یا میزان بیماری متفاوت است (مراحل و درجه ها را ببینید). زیرگونه های کمتر شایع آدنوکارسینوم رحم شامل سروز، سلول شفاف و کارسینوسارکوم است. carcinosarcoma مخلوطی از آدنوکارسینوما و سارکوم است (به زیر مراجعه کنید).
سارکوم این نوع سرطان رحم در بافت های نگهدارنده غدد رحم یا در میومتر که عضله رحم است ایجاد می شود. سارکوم حدود 2 تا 4 درصد از سرطان های رحم را تشکیل می دهد. زیرگونه های سارکوم آندومتر شامل لیومیوسارکوم، سارکوم استرومال آندومتر و سارکوم تمایز نیافته است.
علائم سرطان رحم
زنان مبتلا به سرطان رحم ممکن است علائم یا نشانه های زیر را تجربه کنند. گاهی اوقات، زنان مبتلا به سرطان رحم هیچ کدام از این تغییرات را ندارند یا، علت علائم ممکن است یک وضعیت پزشکی متفاوت باشد که سرطان نیست.
1- خونریزی غیرطبیعی واژینال، لکه بینی یا ترشحات. برای زنان پیش از یائسگی، این شامل منوراژی، که خونریزی غیرطبیعی شدید یا طولانی مدت است، و یا خونریزی غیرطبیعی رحم (aub) است.
2- نتایج غیر طبیعی از آزمایش پاپ اسمیر (به تشخیص مراجعه کنید)
3- درد در ناحیه لگن
شایع ترین علامت سرطان آندومتر، خونریزی غیرطبیعی واژن است، از جریان آبکی و خونریزی گرفته تا جریان خون بیشتر. خونریزی واژینال در دوران یائسگی یا بعد از آن اغلب نشانه یک مشکل است.
پزشکان از آزمایش های زیادی برای یافتن یا تشخیص سرطان استفاده می کنند. آنها آزمایشاتی را انجام می دهند تا بفهمند سرطان از چه جایی شروع شده است و به قسمت های مختلف بدن گسترش یافته است یا خیر. اگر این اتفاق بیفتد، متاستاز نامیده می شود. به عنوان مثال، آزمایشات تصویربرداری مانند اسکن ct می تواند نشان دهد که آیا سرطان گسترش یافته است. آزمایشات تصویربرداری تصاویری از داخل بدن را نشان می دهد. پزشکان همچنین ممکن است آزمایشاتی را انجام دهند تا بدانند کدام روش درمانی می تواند بهترین کار را انجام دهد.
برای اکثر انواع سرطان، بیوپسی تنها راه مطمئن پزشک است تا بداند آیا ناحیه ای از بدن سرطان دارد. در بیوپسی، پزشک نمونه کوچکی از بافت را برای آزمایش در آزمایشگاه می گیرد. در صورت عدم امکان بیوپسی، پزشک ممکن است آزمایش های دیگری را پیشنهاد دهد که به تشخیص کمک می کند.
این بخش گزینه های تشخیص سرطان رحم را توضیح می دهد. همه آزمایشات ذکر شده برای هر زنی استفاده نمی شود. ممکن است پزشک هنگام انتخاب آزمایش تشخیصی این عوامل را در نظر بگیرد:
- نوع مشکوک به سرطان
- علائم و نشانه های شما
- سن و سلامت عمومی شما
- نتایج آزمایشات پزشکی قبلی
علاوه بر معاینه فیزیکی، آزمایشات زیر ممکن است برای تشخیص سرطان رحم استفاده شود:
معاینه لگن:
پزشک رحم، واژن، تخمدان ها و راست روده را برای بررسی هرگونه یافته غیرمعمول احساس می کند. آزمایش پاپ، اغلب با معاینه لگن انجام می شود، در درجه اول برای بررسی سرطان دهانه رحم استفاده می شود. گاهی اوقات در آزمایش پاپ ممکن است سلولهای غده ای غیر طبیعی پیدا شود که در اثر سرطان رحم ایجاد می شوند.
بیوپسی آندومتر:
بیوپسی برداشتن مقدار کمی از بافت برای معاینه زیر میکروسکوپ است. آزمایش های دیگر می توانند وجود سرطان را نشان دهند، اما تنها با بیوپسی می توان تشخیص قطعی داد. آسیب شناس نمونه (ها) را تجزیه و تحلیل می کند. پاتولوژیست پزشکی است که در تفسیر آزمایشات آزمایشگاهی و ارزیابی سلول ها و نمونه های بافت برای تشخیص بیماری تخصص دارد.
برای بیوپسی آندومتر، پزشک نمونه کوچکی از بافت را با یک لوله بسیار نازک بر می دارد. لوله از طریق دهانه رحم وارد رحم می شود و بافت با ساکشن خارج می شود. این روند چند دقیقه طول می کشد. پس از آن، زن ممکن است گرفتگی و خونریزی واژینال داشته باشد. این علائم باید به زودی برطرف شوند و با مصرف یک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (nsaid) طبق دستور پزشک کاهش می یابد.
بیوپسی آندومتر اغلب یک روش بسیار دقیق برای تشخیص سرطان رحم است. افرادی که قبل از آزمایش خونریزی غیرطبیعی واژینال دارند، ممکن است همچنان به اتساع و کورتاژ نیاز داشته باشند (حتی در صورت مشاهده بیوپسی هیچ سلول غیرطبیعی در زیر مشاهده نکنید).
اتساع و کورتاژ (d & c. a&C )
روشی برای برداشتن نمونه های بافتی از رحم است. به زن در طول عمل بیهوشی داده می شود تا از آگاهی از درد جلوگیری کند. اغلب یک آزمایش تداخلی با ترکیبی از هیستروسکوپی انجام می شود، بنابراین پزشک می تواند پوشش رحم را در طول عمل مشاهده کند. در طی هیستروسکوپی، پزشک یک لوله نازک و انعطاف پذیر را که نوری روی آن قرار دارد از طریق دهانه رحم وارد واژن و رحم می کند. پس از برداشتن بافت آندومتر، در طی بیوپسی یا انجام آزمایش، نمونه توسط پاتولوژیست از نظر وجود سلول های سرطانی، هیپرپلازی آندومتر و سایر شرایط بررسی می شود.
سونوگرافی ترانس واژینال
در سونوگرافی از امواج صوتی برای ایجاد تصویری از اندام های داخلی استفاده می شود. در سونوگرافی واژینال، یک چوب سونوگرافی داخل واژن قرار می گیرد و رحم را برای گرفتن عکس هدف قرار می دهد. اگر آندومتر بسیار ضخیم به نظر برسد، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که بیوپسی انجام دهد.
اسکن توموگرافی کامپیوتری (ct یا cat)
اسکن ct با استفاده از اشعه ایکس که از زوایای مختلف گرفته شده است از داخل بدن عکس می گیرد. یک رایانه این تصاویر را در یک تصویر دقیق و سه بعدی ترکیب می کند که هرگونه ناهنجاری یا تومور را نشان می دهد. برای اندازه گیری اندازه تومور می توان از اسکن ct استفاده کرد. گاهی اوقات، رنگ خاصی به نام ماده حاجب قبل از اسکن داده می شود تا جزئیات بهتری روی تصویر ارائه شود. این رنگ را می توان به رگ بیمار تزریق کرد یا به صورت قرص یا مایع به منظور بلعیدن داد.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (mri) )
از میدانهای مغناطیسی و نه اشعه ایکس برای تولید تصاویر دقیق از بدن استفاده می کند. می توان از mri برای اندازه گیری اندازه تومور استفاده کرد. مانند یک اسکن ct، یک رنگ مخصوص به نام ماده حاجب می تواند قبل از اسکن به صورت داخل وریدی یا خوراکی داده شود تا تصویر واضح تری ایجاد شود. mri برای تهیه تصاویر دقیق بسیار مفید است اگر برنامه درمانی شامل مدیریت هورمون باشد (به انواع درمان مراجعه کنید). mri اغلب در زنان مبتلا به سرطان درجه پایین رحم (مراحل و نمرات را ببینید) استفاده می شود تا ببیند سرطان تا چه حد به دیواره رحم رسیده است. دانستن این امر می تواند تعیین کننده این باشد که آیا می توان باروری زنان را حفظ کرد یا خیر.
آزمایش مولکولی تومور.
ممکن است پزشک آزمایشات آزمایشگاهی روی نمونه تومور را برای شناسایی ژن ها، پروتئین ها و سایر عوامل منحصر به فرد تومور توصیه کند. نتایج این آزمایشات می تواند به تعیین گزینه های درمانی شما کمک کند.
پس از انجام آزمایشات تشخیصی، پزشک تمام نتایج را با شما بررسی می کند. اگر تشخیص سرطان باشد، آزمایش های بیشتری انجام می شود تا میزان پیشرفت بیماری مشخص شود. این به طبقه بندی بیماری بر اساس مرحله و درجه کمک می کند و نوع درمان مورد نیاز را مشخص می کند.
Traci C. Johnson, MD. Understanding Endometrial Cancer -- Symptoms. on March 14, 2021
