کیست آندومتریوز و بارداری

یکی از بیماری های زنانه که ممکن است برای هر خانمی پیش بیاید کیست آندومتریوز است. این بیماری زمانی اتفاق می افتد که سلول هایی شبیه به سلول هایی که در رحم رشد می کنند در قسمتی دیگر از بدن رشد کنند. این بیماری با علائمی مانند درد مزمن لگن و دردهای ناحیه زیر شکم و ... همراه است.

اما شاید بارها نام این بیماری را در مقالات مختلف مربوط به دوران بارداری یا صحبت های مربوط  به این دوران شنیده باشید و برایتان این سوال پیش آمده باشد که چه ارتباطی بین آندومتریوز و بارداری وجود دارد؟
باردار شدن برای افرادی که قبل از بارداری دچار این عارضه هستند سخت تر است. با این حال، خبر خوب این است که طبق آمار پزشکی زنان زیادی با داشتن این بیماری باردار شده و فرزندان سالمی را به دنیا آورده اند. 

در این مقاله به بررسی تأثیر بارداری بر علائم اندومتریوز می پردازیم. همچنین این مسئله را بررسی می کنیم که آیا داشتن آندومتریوز در دوران بارداری عوارض خطرناکی ایجاد می کند یا خیر؟

بارداری چگونه بر علائم آندومتریوز تأثیر می گذارد؟

جالب است بدانید با وجود تمام عوارضی که بارداری برای برخی زنان به همراه دارد اما ممکن است علائم آندومتریوز را تسکین دهد. حاملگی در زنان مبتلا به این بیماری بسته به شدت بیماری و شرایط جسمانی تأثیرات متفاوتی دارد. یکی از علت هایی که بارداری عوارض آندومتریوز و دردهای ناشی از آن را کاهش می دهد این است که زن حامله معمولا دیگر پریود نمی شود. افزایش سطح هورمون پروژسترون در دوران بارداری نیز علائم این بیماری را بهبود می بخشد.

تحقیقات نشان داده است که پروژستین ، که یک نسخه مصنوعی از هورمون پروژسترون است ، درد آندومتریوز را در حدود 90 درصد از خانم ها کاهش می دهد و به طور کلی پروژستین یک درمان استاندارد برای آندومتریوز است.

به همین دلیل پروژسترون طبیعی بدن که در بارداری زیاد می شود ممکن است برای بعضی از خانم ها اثرات مشابهی با پروژستین داشته باشد. اما همان طور که گفته شد این بیماری در افراد مختلف یکسان نبوده و ممکن است حتی با بارداری هم علائم آن بهبود پیدا نکنند و حتی ممکن است در برخی از خانم ها بارداری علائم این بیماری را بدتر هم بکند. این امر بستگی به محل کیست آندرومتیوز دارد. زیرا رشد رحم در بارداری ممکن است فشار یا کشش بیشتری در منطقه کیست ایجاد کند. 

یکی دیگر از عواملی که ممکن است علائم آندومتریوز را در دوران بارداری بدتر کند ، افزایش هورمون استروژن است که می تواند باعث افزایش رشد ضایعات و کیست های اندرومتیوز شود.  ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که بارداری برای زنانی که دردهای اندومتریوزشان کاهش پیدا می کند یک درمان قطعی نیست و فقط تسکین دهنده است و در این زمان علائم کاهش می یابند. اما بعد از زایمان زمانی که فرد مبتلا دوباره پریود می شود این درد ها برمی گردد. البته تا زمانی که اولین پریود شروع نشود و مادر در دوران شیردهی باشد باز هم فرد دردهای کمتری را احساس خواهد کرد.

خطرات اندومتریوز در دوران بارداری

افراد مبتلا به آندومتریوز احتمالاً در دوران بارداری یا هنگام زایمان عوارضی را تجربه می کنند ، اگرچه این موارد بسیار نادر است. خوشبختانه بیشتر افراد مبتلا به اندومتریوز قادر به داشتن یک بارداری سالم و بدون عارضه هستند.

هیچ آزمایش و یا مانیتورینگ خاصی برای افرادی که باردار هستند و آندومتریوز دارند وجود ندارد. با این حال ، داشتن آندومتریوز خطر ایجاد عوارض زیر را کمی افزایش می دهد:

پره اکلامپسی

نتایج یک مطالعه بر روی یک جمعیت مشخص  در سال 2017 در دانمارک نشان می دهد که زنان باردار مبتلا به آندومتریوز بیشتر در معرض پره اکلامپسی یا مسمومیت بارداری هستند . این بیماری برای جنین و مادر بسیار خطرناک است و یک زن باردار با داشتن علائم پره اکلامپسی در دوران بارداری باید حتما با پزشک صحبت کند. تا در صورت نیاز زایمان زودرس انجام شود و یا مراقبت های لازم صورت گیرد.

جفت previa

بیماری آندرومتیوز می تواند باعث ایجاد عارضه جفت سراهی شود. جفت پرویا در مواردی است که جفت در مکان مناسبی قرار نگیرد و بطور جزئی یا کامل دهانه رحم را بپوشاند. در این حالت جان مادر و جنین در هنگام زایمان به خطر می افتد. معمولا پزشک برای افرادی که دچار این عارضه می شوند، عمل سزارین را تجویز می کنند و نباید زایمان طبیعی داشته باشند. 

نشانه اصلی جفت پرویا خونریزی واژن در بارداری به رنگ قرمز روشن است. در صورت مشاهده این علامت سریعا به پزشک مراجعه کرده و به او گزارش دهید تا در صورت لزوم اقدامات لازم انجام پذیرد. 

زایمان زودرس

تحقیقات نشان می دهد که داشتن آندومتریوز خطر زایمان زودرس را افزایش می دهد. در این حالت نوزاد قبل از پایان دوره بارداری یعنی تقریبا قبل از هفته 37 بارداری به دنیا می اید و ممکن است بعضی از قسمت های بدن مانند ریه ها هنوز کامل نشده باشند به همین دلیل باید تا رشد کامل این اندام در داخل دستگاه قرار بگیرند. 

زایمان سزارین

طبق تحقیقات انجام شده ، داشتن آندومتریوز احتمال نیاز به سزارین را افزایش می دهد. زایمان سزارین از یک روش جراحی در ناحیه شکم استفاده می کند تا در صورت عدم امکان زایمان واژینال و طبیعی  نوزاد را با خطر کمتری به دنیا بیاورد. بنابراین هر زمان به هر دلیلی که زایمان طبیعی برای جنین و مادر خطر داشته باشد پزشک از سزارین برای به دنیا اوردن نوزاد استفاده می کند.

سقط جنین

براساس بررسی های انجام شده در سال 2017 ، داشتن اندومتریوز خطر سقط جنین را نیز افزایش می دهد. کمردرد ، گرفتگی یا خونریزی در دوران بارداری از علائم سقط جنین می باشد. در صورت بروز هر یک از این علائم ، خانمها باید به پزشک مراجعه کنند. البته نگران نباشید گاهی نیز خون ریزی در این دوران با شرایط خاص طبیعی است و هیچ آسیبی به جنین نمی زند. درباره خونریزی های خطرناکی که باید سریعا به پزشک مراجعه کنید در اوایل بارداری با پزشکتان صحبت کنید.

درمان  آندومتریوز در دوران بارداری

افراد ممکن است با ورزش ملایم بتوانند برخی از علائم اندومتریوز را کاهش دهند. بسیاری از افراد از درمان های هورمونی برای مدیریت اندومتریوز استفاده می کنند. این درمان ها شامل قرص های پروژستین ، قرص های ترکیبی حاوی استروژن و پروژستین و دستگاه های داخل رحمی (IUDs) است. اما استفاده از این گزینه ها در دوران بارداری خطرناک است و عوارض جانبی دارد.

برخی افراد با انجام جراحی های باز یا لاپاروسکوپی ، این بیماری را برطرف می کنند تا ضایعات اندومتریوز را از بین ببرند. اما جراحی در دوران بارداری  امکان ندارد. زنان باردار مبتلا به آندومتریوز که همچنان در بارداری دردهای آندرومتیوز را تجربه می کنند می توانند برای کاهش علائم بیماری از روش های زیر استفاده کنند: 

• مصرف داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) . توجه داشته باشید که تنها  با تأیید پزشک یا ماما می توانید از داروهای ضد درد (OTC) استفاده کنید.
• انجام ورزش های سبک مثل یوگا یا کشش برای کاهش درد کمر با توصیه پزشک
• استفاده از کیسه آب گرم یا حمام گرم برای آرام شدن گرفتگی عضلات. اما باید مراقب باشید که آب داغ یا کیسه آب گرم مستقیما روی رحم قرار نگیرد. چون می تواند برای جنین خطرناک باشد. 
• خوردن غذاهای سرشار از فیبر برای کاهش علائم یبوست

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟

بسیاری از زنان مبتلا به آندومتریوز با کمک پزشک خود بارداری ایمن و تولدی سالم را تجربه می کنند. اگرچه در برخی از خانم ها در دوران بارداری و در حین شیردهی ، علائم آنذرومتیوز کاهش پیدا می کند، اما در برخی از خانم ها در بارداری علائم بدتر هم می شوند. با توجه به اینکه در این دوران نمی توانید از هر دارویی استفاده کنید، صحبت با پزشک در مورد نحوه مدیریت علائم اندومتریوز در دوران بارداری ضروری است. همچنین به این نکته توجه کنید که به هیچ وجه برای کاهش درد در این دوران از داروهای گیاهی و طب سنتی به طور سرخود یا با توصیه دیگران استفاده نکنید.

سخن آخر

آندومتریوز به ندرت خطر بروز عوارض در دوران بارداری و زایمان را افزایش می دهد، اما پزشک می تواند در مورد بهترین راه برای مدیریت شرایط، توصیه های مناسبی ارائه دهد. بنابراین به پزشک خود اعتماد کنید و همه توصیه های او را مو به مو اجرا کنید. همچنین یادتان باشد که استرس می تواند هر بیماری و عارضه ای را بدتر کند پس سعی کنید با کارهایی مثل بازی، کتاب خواندن و موسیقی شاد تا می توانید آرامش داشته باشید خودتان را نگران نکنید تا این دوران را به بهترین شکل ممکن بگذرانید و خطری برای خودتان یا نوزادتان پیش نیاید.