پوسیدگی دندان
حفره ها به طور دائمی در قسمت های سخت دندان های شما آسیب ایجاد می کنند که به صورت سوراخ های کوچک دیده می شود. حفره ها، همچنین به نام پوسیدگی دندان، بوسیله ترکیبی از عوامل ایجاد می شوند، از جمله باکتری ها در دهان، نوشیدن مکرر، خوردن نوشیدنی های شیرین و عدم تمیز کردن دندان ها.
حفره ها و پوسیدگی دندان یکی از شایع ترین مشکلات سلامتی در جهان است. آنها به ویژه در کودکان، نوجوانان و افراد مسن رایج هستند. اما هر کسی که دندان داشته باشد ممکن است با حفره دندانی مواجه شود.
اگر حفره ها درمان نشوند، بزرگتر می شوند و لایه های عمیق تر دندان های شما را تحت تاثیر قرار می دهند. آنها می توانند به دندان درد شدید، عفونت و از دست دادن دندان منجر شوند. مراجعه منظم به دندانپزشک و مسواک و نخ دندان زدن بهترین راه های محافظت در برابر حفره ها و پوسیدگی دندان هستند.
علائم پوسیدگی دندان
علائم و نشانه های حفره ها بسته به میزان و مکان آنها متفاوت است. هنگامی که یک حفره شروع به تشکیل می کند، ممکن است هیچ نشانه ای نداشته باشید. همانطور که پوسیدگی بزرگتر می شود، ممکن است علایم و نشانه هایی مانند علائم زیر داشته باشید:
- دندان درد، یا درد خودبه خودی که بدون علت ظاهری رخ می دهد
- حساسیت دندان
- درد ملایم تا شدید هنگام خوردن یا نوشیدن چیزی شیرین، گرم یا سرد
- سوراخ قابل مشاهده در دندان ها
- رنگ قهوه ای، سیاه و سفید بر روی سطح دندان
- درد زمانی که چیزی را گاز می گیرید
چه زمانی باید به دندانپزشک مراجعه کنید؟
ممکن است متوجه نباشید حفره شکل می گیرد. به همین دلیل باید به طور منظم برای چکاپ دندان ها به پزشک مراجعه کنید. با این حال، اگر دچار دندان درد شدید، بلافاصله به دندانپزشک مراجعه کنید.
علت پوسیدگی دندان چیست؟
حفره های ناشی از پوسیدگی دندان فرایندی است که در طول زمان رخ می دهد. در اینجا چگونگی پوسیدگی دندان توضیح داده شده است:
فرم پلاک
پلاک دندان یک لایه چسبنده شفاف است که روی دندان ها را می پوشاند. این پلاک به خاطر خوردن مقدار زیادی قند و نشاسته ایجاد می شود. هنگامی که قندها و نشاسته از دندان های شما پاک نشوند، باکتری ها به سرعت شروع به تغذیه از آنها می کنند و پلاک را تشکیل می دهند. پلاک که روی دندان های شما قرار می گیرد می تواند در زیر و یا در بالای خط لثه شما سخت شود.
حملات پلاک
اسیدها در پلاک مواد معدنی در قسمت سخت دندان، مینای خارجی، را از بین می برند. این فرسایش باعث ایجاد حفره های کوچک در مینای دندان می شود - مرحله اول حفره ها. هنگامی که ناحیه های مینای دندان فرسوده می شوند، باکتری ها و اسیدها می توانند به لایه بعدی دندان های شما برسند. این لایه دنتین نامیده می شود. این لایه از مینا نرمتر و مقاومت کمتری به اسید دارد. دنتین دارای لوله های کوچکی است که به طور مستقیم با عصب دندان در ارتباط است و باعث حساسیت می شوند.
ادامه تخریب
همانطور که پوسیدگی دندان ها ایجاد می شود، باکتری ها و اسیدها از طریق دندان های شما کار خود را ادامه می دهند و لایه داخلی دندان (پالپ) که حاوی عصب و عروق خونی هستند حرکت می کنند. پالپ متورم شده و در اثر باکتری ها تحریک می شود. از آنجا که هیچ جایی برای تورم در داخل دندان وجود ندارد، عصب تحت فشار قرار می گیرد و باعث درد می شود. ناراحتی حتی می تواند در خارج از ریشه دندان به استخوان گسترش یابد.
عواملی که باعث پوسیدگی دندان میشود؟
همه افردای که دندانی دارند، در معرض خطر حفره قرار دارند، اما عوامل زیر می توانند خطر را افزایش دهند:
1- محل دندان
پوسیدگی اغلب در دندان های عقب (مولر و پرمولر) اتفاق می افتد. این دندان ها دارای شیارها، چاله ها و حفره ها و ریشه های متعدد است که می تواند ذرات غذایی را جمع آوری کند. در نتیجه، تمیز کردن آنها دشوارتر از دندان های جلو است.
2-مایعات و غذاهای خاص
نوشیدنی هایی که به مدت چند ساعت در دندان ها باقی می مانند مانند شیر، بستنی، عسل، شکر، نوشابه، میوه خشک، کیک، کلوچه، آبنبات سفت و چیپس بیشتر از سایر مواد غذایی باعث پوسیدگی می شوند.
3-مصرف مکرر میان وعده
هنگامی که به طور پیوسته نوشیدنی های شیرین یا میان وعده می خورید، به باکتری های دهان سوخت بیشتری می دهید تا اسیدهایی که به دندان هایتان حمله می کنند را بیشتر تولید کنند. و خوردن نوشابه ها یا نوشیدنی های اسیدی در طول روز به تشکیل حمام دائمی اسید بر روی دندان هایتان کمک می کند.
4- تغذیه نوزاد در خواب
هنگامی که نوزاد بطری شیر، شیر خشک، آبمیوه و یا دیگر مایعات حاوی قند را در هنگام خواب مصرف می کند، این مایعات بر روی دندان های آن ها باقی می ماند و باعث می شود باکتری ها پوسیدگی ایجاد کنند.
5- مسواک نزدن
اگر بعد از غذا و مصرف مایعات دندان های خود را تمیز نکنید، پلاک به سرعت شکل می گیرد و اولین مراحل تشکیل حفره شروع می شود.
6- عدم دریافت فلوراید به اندازه کافی
فلوراید، یک ماده معدنی طبیعی، به جلوگیری از حفره ها کمک می کند و حتی می تواند اولین مراحل آسیب دندان را نیز تغییر دهد. به علت مزایای آن برای دندان ها، فلوراید به بسیاری از منابع آب عمومی اضافه می شود. این یک ماده مرسوم در خمیر دندان و شستشوی دهان است. اما آب بطری معمولا حاوی فلوراید نیست.
7- جوان تر یا مسن تر بودن
در ایالات متحده حفرات دندان در کودکان و نوجوانان بسیار رایج هستند. بزرگسالان نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارند. با گذشت زمان، دندان ها پوسیده می شوند و لثه ها نیز پوسیده می شوند و دندان ها در برابر پوسیدگی ریشه آسیب پذیر می شوند. سالمندان نیز ممکن است از داروهای بیشتری استفاده کنند که جریان بزاق را کاهش می دهند و خطر پوسیدگی دندان را افزایش می دهند.
8- دهان خشک
خشکی دهان ناشی از فقدان بزاق است که با شستن غذا و پلاک از دندان ها، مانع از پوسیدگی دندان می شود. مواد موجود در بزاق نیز به مقابله با اسید تولید شده توسط باکتری کمک می کنند. بعضی از داروها، بعضی از بیماری ها، تابش به سر و گردن یا داروهای شیمی درمانی می توانند خطر ابتلا به حفره را با کاهش تولید بزاق افزایش دهند.
9- دندان های پر شده
در طول سالها، دندان های پرشده می تواند ضعیف شود، شروع به شکستن کند و یا لبه های خشن ایجاد کند. این مسئله باعث می شود پلاک ها به راحتی ساخته شود و سخت تر حذف شوند. دستگاه های دندانپزشکی می توانند به راحتی اتصالات را متوقف کنند، به این ترتیب اجازه می دهند که در زیر آنها شکسته شوند.
10- سوزش معده
سوزش معده یا بیماری ریفلاکس معده (GERD) می تواند اسید معده را به داخل دهان (رفلکس) جاری کند، مینا دندان ها را از بین می برد و موجب آسیب شدید دندان می شود. این مسئله باعث می شود دنتین بیشتر تحت تاثیر حمله توسط باکتری ها قرار گیرد و پوسیدگی دندان ایجاد شود. دندانپزشک شما ممکن است توصیه کند با دکتر خود مشورت کنید تا ببینید آیا ریفلاکس معده منجر به از دست دادن مینای دندان شده است یا خیر.
11- اختلالات خوردن
بی اشتهایی و بولیمیایی می تواند منجر به فرسایش و حفره های شدید دندان شود. اسید معده از تکرار استفراغ باعث حل شدن مینا می شود. اختلالات خوردن نیز می توانند با تولید بزاق تداخل داشته باشد.
عوارض جانبی پوسیدگی دندان
حفره ها و پوسیدگی دندان بسیار شایع هستند که ممکن است آنها را جدی نگیرید. ممکن است فکر کنید تشکیل حفره در دندان های بچه ها مهم نباشد. با این حال، حفره ها و پوسیدگی دندان می تواند عوارض جدی و پایداری داشته باشد، حتی برای کودکان که دندان دائمی ندارند. عوارض حفره عبارتند از:
- درد
- آبسه دندان
- تورم در اطراف یک دندان
- آسیب یا دندان شکسته
- مشکلات جویدن
- تغییر مکان دندان ها پس از از دست رفتن دندان
هنگامی که حفره ها و فرسایش شدید می شوند، ممکن است موارد زیر رخ بدهد:
- درد که با زندگی روزانه تداخل دارد
- کاهش وزن یا مشکلات تغذیه ای از خوردن یا جویدن دردناک و دشوار
- از دست دادن دندان، که ممکن است ظاهر شما و اعتماد به نفس شما را تحت تاثیر قرار دهد
- در موارد نادر، آبسه دندان - یک جیب چرک که از طریق عفونت باکتریایی ایجاد می شود- که می تواند منجر به عفونت های جدیتر و حتی خطرناکتر شود
برای پوسیدگی دندان چه باید کرد؟
بهداشت خوب دهان و دندان می تواند به شما در جلوگیری از حفره ها و پوسیدگی دندان کمک کند. در اینجا چند نکته برای جلوگیری از حفره ها وجود دارد. از دندانپزشک خود بپرسید کدامیک راهنمایی مناسب برای شما است.
1- بعد از خوردن یا نوشیدن با خمیر دندان فلورایدی مسواک بزنید.
دندان هایتان را حداقل دوبار در روز و بعد از هر وعده غذا با استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. برای تمیز کردن بین دندان ها، نخ دندان استفاده کنید.
2- دهان خود را بشویید
اگر دندانپزشک شما احساس خطر بالایی در ایجاد حفره ها داشته باشد، ممکن است توصیه کند از دهانشویه حاوی فلوراید استفاده کنید.
3- به طور منظم دندانپزشک خود را ببینید
به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید تا از تشکیل حفرات جلوگیری شود
4- سیلانت های دندان
سیلانت یک پوشش پلاستیکی محافظ است که روی سطح دندان های عقب اعمال می شود. این سیلانت ها شیارها و حفره هایی را که تمایل به جمع آوری مواد غذایی دارند، حفظ می کند و از مینای دندان در برابر پلاک و اسید محافظت می کند.
5- نوشیدن آب شیرین
اکثر منابع آب عمومی فلوئورید اضافه دارند که می تواند به طور قابل توجهی باعث کاهش پوسیدگی دندان شود.
6- از میان وعده مکرر و شیرین اجتناب کنید
هر وقت که نوشیدنیها و میان عده های غیر آب می خورید، به باکتریهای دهان کمک می کنید که اسیدهایی را ایجاد کنند که می توانند مینای دندان را از بین ببرند.
7- خوردن غذاهای سالم برای دندان
برخی از غذاها و نوشیدنی ها برای دندان های شما بهتر از دیگران است. از مصرف غذاهایی که در شیارها و چاله های دندانهایتان برای دوره های طولانی گیر می کنند اجتناب کنید. با این حال، غذاهایی مانند میوه ها و سبزیجات تازه سبب افزایش جریان بزاق می شوند و قهوه، چای و آدامس بدون قند به از بین رفتن ذرات غذا کمک می کند.
8- درمان های فلوراید را در نظر بگیرید
دندانپزشک ممکن است درمان های فلوراید دوره ای را توصیه کند، به ویژه اگر از طریق آب آشامیدنی فلوراید شده و سایر منابع به مقدار کافی فلوراید دریافت نکنید.
9- در مورد درمان های ضد باکتری بپرسید
اگر به پوسیدگی دندان آسیب پذیر هستید - به عنوان مثال به خاطر مشکلات بهداشتی- ممکن است پزشک دهانشویه های ضد باکتری خاصی یا سایر روش های دیگر را برای کمک به کاهش باکتری های مضر در دهان توصیه کند.
10- درمان ترکیبی
آدامس بر پایه زیلوتیل همراه با فلوراید تجویز شده و شستشوی ضد باکتری ها می تواند به کاهش خطر حفره ها کمک کند.
NHS TEAM. Tooth decay. Page last reviewed: 2 April 2019
