پایین بودن پلاکت خون
خون از چند نوع سلول تشکیل شده است. این سلول ها در یک مایع به نام پلاسما شناور هستند. انواع سلول های خونی:
- سلول های قرمز خون
- گلبول های سفید خون
- پلاکتها یا ترومبوسیتها
هنگامی که پوست شما مجروح و یا شکسته شود، پلاکتها با هم مخلوط می شوند و لخته ها را تشکیل می دهند تا خونریزی را متوقف کنند. هنگامی که شما در خون خود پلاکت کافی ندارید، بدن شما نمیتواند لخته تشکیل دهد.
پایین بودن پلاکت خون ممکن است همچنین ترومبوسیتوپنی نامیده شود. این وضعیت می تواند از خفیف تا شدید، بسته به علت اصلی آن باشد. برای برخی از این علائم ممکن است شامل خونریزی شدید و احتمالا مرگ و میر ناشی از درمان آنها باشد. افراد دیگر ممکن است علائمی تجربه نکنند.
به طور معمول تعداد پلاکت های پائین نتیجه یک بیماری پزشکی مانند لوکمی یا مصرف داروهای خاص است. درمان معمولا به شرایطی که باعث ترومبوسیتوپنی می شود، می پردازد.
علائم پایین بودن تعداد پلاکت خون
علائم بستگی به شدت کمبود پلاکت دارد. در موارد خفیف، مانند زمانی که پایین بودن پلاکت خون به خاطر بارداری است، معمولا علایمی دیده نمی شود. موارد شدیدتر ممکن است سبب خونریزی غیرقابل کنترل شود که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
اگر تعداد پلاکت خون پایین باشد ممکن است مشکلات زیر را تجربه کنید:
- کبودی، قرمز، بنفش شدن که "پورپورا" نامیده می شود
- بثورات با نقاط کوچک قرمز یا بنفش
- خونریزی بینی
- خونریزی لثه
- خونریزی از زخم ها که مدت طولانی طول می کشد متوقف شود
- خونریزی شدید قاعدگی
- خونریزی از مقعد
- خون در مدفوع
- خون در ادرار
در موارد جدی تر، ممکن است خونریزی کنید. علائم خونریزی داخلی عبارتند از:
- خون در ادرار
- خون در مدفوع
- خونریزی یا استفراغ بسیار تیره
اگر دچار علائم خونریزی داخلی شدید، بلافاصله با پزشک خود صحبت کنید.
به ندرت، این وضعیت ممکن است منجر به خونریزی مغز شما شود. اگر تعداد پلاکتها پایین باشد و سردرد یا مشکلات عصبی را تجربه کردید، بلافاصله به پزشک خود اطلاع دهید.
علل تعداد پایین پلاکت های خون چیست؟
علل احتمالی پایین بودن تعداد پلاکتها عبارتند از:
- مشکلات مغز استخوان
- مغز استخوان شما بافت اسفنجی داخل استخوان است. جایی که تمام اجزای خون، از جمله پلاکت ها تولید می شود. اگر مغز استخوان شما به اندازه کافی پلاکت تولید نکند، تعداد پلاکت ها کم می شود. علل تولید پلاکت کم عبارتند از:
- کم خونی آپلاستیک
- کمبود ویتامین B-12
- کمبود فولات
- کمبود آهن
- عفونت های ویروسی، از جمله HIV، و ویروس آبله مرغان
- قرار گرفتن در معرض شیمی درمانی، اشعه یا مواد شیمیایی سمی
- مصرف الکل زیاد
- سیروز
- لوسمی
- ميلوديسپلازي
تخریب پلاکت ها
هر پلاکت حدود 10 روز در بدن سالم زندگی می کند. پایین بودن پلاکت ها ممکن است به علت تخریب بدن باشد. این مسئله می تواند به علت عوارض جانبی داروهای خاص باشد، شامل داروهای ضد التهاب و داروهای ضد تشنج. همچنین می تواند نشانه ای از:
- طحال بزرگ شده
- یک اختلال خودایمنی
- بارداری
- عفونت باکتریایی در خون
- پورپورای ترومبوسيتوپنيک ايديوپاتيک
- ترومبوتیک ترومبوسيتوپنيک پورپورا
- سندروم همولیتیک اورمیک
- انعقاد داخل عروقی
چگونه پایین بودن پلاکت ها تشخیص داده می شود؟
در ابتدا معاینه فیزیکی انجام می شود. در طول معاینه، پزشک بدن شما را برای کبودی های غیرمعمول یا بثورات بررسی می کند.
پزشک همچنین شکم شما را برای بررسی طحال بزرگ شده، که می تواند باعث کاهش تعداد پلاکت ها شود، بررسی می کند. همچنین از شما می پرسد که آیا سابقه خانوادگی اختلالات خونریزی داشته اید یا خیر.
آزمایش خون
برای تشخیص این بیماری، پزشک باید یک آزمایش خون کامل انجام دهد. این آزمایش خون به بررسی میزان سلولهای خون در خون شما می پردازد. اگر میزان پلاکت شما پایین تر از حد مجاز باشد، آزمایش به پزشک اطلاع خواهد داد.
پزشک همچنین می تواند خون شما را برای آنتیبادی های پلاکت آزمایش می کند. این ها پروتئین هایی هستند که بدن شما تولید می کند و پلاکت ها را از بین می برد. آنتی بادی های ورتتری می توانند به عنوان یک عارضه جانبی داروهای خاص مانند کلوپیدوگرل یا به دلایلی ناشناخته تولید شوند.
پزشک همچنین ممکن است آزمایشهای لخته شدن خون را انجام دهد که شامل زمان ترومبوپلاستین جزئی و زمان پروترومبین است. این آزمایشها به سادگی نیاز به نمونه ای از خون شما دارند. مقداری از مواد شیمیایی به نمونه خون اضافه می شود تا میزان لختگی خون بررسی شود.
سونوگرافی
اگر پزشک متقاعد شود که طحال شما بزرگ است، سونوگرافی انجام می دهد. این آزمایش از امواج صوتی برای ایجاد یک تصویر از طحال شما استفاده می کند. این تصاویر به پزشک کمک می کند اندازه طحال را بررسی کند.
بافت برداری و آسپیراسیون مغز استخوان
اگر پزشک شما به وجود مشکل در مغز استخوان شما مشکوک است بافت برداری از مغز استخوان را توصیه می کند. در طی این عمل، دکتر یک سوزن برای برداشت مقدار کمی از مغز استخوان استفاده خواهد کرد.
درمان پایین بودن پلاکت در خون
درمان تعداد کم پلاکت ها بستگی به علت و شدت وضعیت شما دارد. اگر بیماری شما خفیف باشد، پزشک از درمان خودداری می کند و به کنترل شرایط می پردازد.
پزشک ممکن است توصیه کند اقدامات لازم را برای پیشگیری از بدتر شدن وضعیت را انجام دهید. پیشگیری ها شامل موارد زیر می باشد:
- اجتناب از ورزش های تماسی
- اجتناب از فعالیت هایی با خطر بالای خونریزی یا کبودی
- محدود کردن مصرف الکل
- متوقف کردن یا تعویض داروهایی که پلاکتها را تحت تاثیر قرار می دهند، از جمله آسپرین و ایبوپروفن
اگر تعداد کم پلاکت شما شدیدتر باشد، ممکن است به درمان پزشکی نیاز داشته باشید. این درمان ها شامل موارد زیر می باشد:
- انتقال خون یا پلاکت
- تغییر داروهایی که سبب کاهش تعداد پلاکتها می شوند
- استروئیدها
- گلوبولین ایمنی
- کورتیکواستروئیدها برای جلوگیری از آنتی بادیهای پلاکتی
- داروهایی که سیستم ایمنی بدن را تضعیف می کنند
- اسپلنکتومی یا جراحی برداشتن طحال
تهیه و تنظیم: گروه سلامت اوما
منبع: www.healthline.com
