افتادگی مثانه زمانی ایجاد می‌شود که مثانه به سمت دیواره واژن زن برآمده شود. این وضعیت می‌تواند برای برخی از زنان مشکلاتی ایجاد کند، اما درمان‌هایی برای این عارضه وجود دارد و در بسیاری از موارد، راه‌هایی برای کمک به پیشگیری از آن از سوی دکتر اورولوژی ارائه می‌شود.
علائم افتادگی مثانه
افتادگی در مثانه که پرولاپس یا سیستوکول نیز نامیده می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که عضلات کف لگن زنان که دیواره بین مثانه و واژن را نگه می‌دارند، ضعیف شوند. اصطلاح "پرولاپس" به معنای از جای خود بیرون آمدن است.
برخی از زنانی که دچار افتادگی در مثانه هستند، هیچ علامت ناراحت‌کننده‌ای را تجربه نمی‌کنند. ولی برخی از افراد احتمالا علائم زیر را تجربه کنند:
- احساس وجود توده‌ای در ناحیه واژن که احساس فشار یا کشیدن را ایجاد می‌کند.
- توده‌ای که از واژن بیرون می‌زند.
- مشکل در تخلیه ادرار یا این حس که تخلیه مثانه کامل انجام نشده
- بی‌اختیاری ادرار (نشت ادرار)
- مشکلات یا درد هنگام رابطه جنسی
پرولاپس باعث چه مشکلاتی می‌شود؟
افتادگی مثانه، به‌ویژه در میان زنانی که زایمان طبیعی داشته‌اند، شایع است. هر چه تعداد زایمانهای واژینال بیشتر باشد، احتمال سیستوکول در زن بیشتر خواهد بود. این امر به‌ویژه درصورتی‌که نوزاد با فورسپس به دنیا آمده باشد، محتمل خواهد بود. علل دیگر این عارضه عبارت‌اند از:
- یائسگی که استروژن را کاهش می‌دهد، هورمونی که باعث تقویت و حفظ استحکام کف لگن می‌شود.
- افزایش سن که به‌تدریج عضلات لگن و رباط‌هایی که مثانه را نگه می‌دارند، ضعیف می‌کند.
- زور زدن منظم در طول اجابت مزاج
- سرفه مزمن یا مداوم در طول مدت طولانی
- اضافه‌وزن یا چاق بودن
- بلندکردن مکرر و سنگین
- ضعف ژنتیکی کف لگن
- جراحی قبلی افتادگی اندام لگن
تشخیص سیستوکول
دکتر اورولوژی با معاینه داخلی و گرفتن سابقه پزشکی، افتادگی در مثانه را تشخیص می‌دهد. این روند به متخصص اورولوژی کمک می‌کند تا متوجه شود که افتادگی چقدر شدت دارد و اینکه وضعیت عضلات کف لگن چگونه است و سایر اندام‌های داخلی مانند روده یا رحم نیز افتادگی داشته‌اند یا خیر.
ممکن است آزمایش‌های دیگری مانند سونوگرافی، آزمایش عملکرد مثانه یا آزمایش ادرار انجام شود.
درمان افتادگی مثانه
بسیاری از زنان مبتلا به سیستوکول هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند و نیازی به درمان ندارند. بااین‌حال، این وضعیت از بین نمی‌رود و می‌تواند با گذشت زمان بدتر شود. درمان معمولا به‌شدت پرولاپس بستگی دارد.
پرولاپس خفیف
این مشکل را می‌توان به روش‌های زیر درمان کرد:
- تمرینات کف لگن
- تغییر سبک زندگی، مانند کاهش سرفه، زور زدن در هنگام اجابت مزاج و بلندکردن اجسام سنگین
پرولاپس متوسط
درمان این نوع بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییر سبک زندگی، همان‌طور که در بالا ذکر شد
- انجام تمرینات خاص با کمک فیزیوتراپیست
- استفاده از یک وسیله موسوم به پساری حلقه‌ای در بالای واژن
- دارو‌های هورمون‌درمانی مانند کرم استروژن برای کمک به تقویت عضلات کف لگن
- عمل جراحی
پرولاپس شدید
افتادگی شدید مثانه معمولا نیاز به جراحی دارد. انواع مختلفی از جراحی وجود دارد و در صورت نیاز به جراحی، متخصص اورولوژی بهترین نوع را به شما پیشنهاد خواهد کرد. بهبودی معمولا حدود 6 هفته طول می‌کشد و باید در این مدت از ورزش بیش از حد، زور زدن، بلندکردن اجسام سنگین و آمیزش جنسی خودداری شود.
جلوگیری از افتادگی مثانه
گاهی اوقات اگر پرولاپس ناشی از عوارض زایمان یا ژنتیکی باشد، نمی‌توانید کاری برای جلوگیری از افتادگی انجام دهید. بااین‌حال، کار‌هایی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید، از جمله موارد زیر که می‌تواند کمک‌کننده باشد:
- هر روز ورزش‌های کف لگن را انجام دهید.
- اجسام سنگین از جمله کودکان را بلند نکنید.
- برای جلوگیری از فشار اضافی در کف لگن خود، بدن را در محدوده وزنی سالم نگه دارید.
- حداقل 30 گرم فیبر در روز مصرف کنید و 6 تا 8 لیوان آب در روز بنوشید تا از یبوست و زور زدن جلوگیری کنید.
- هر روز ورزش متوسطی انجام دهید تا مطمئن شوید که حرکات روده شما منظم باقی می‌ماند.
چه زمانی باید به دنبال کمک‌گرفتن از دکتر متخصص اورولوژی بود
اگر نگران هستید که ممکن است افتادگی مثانه داشته باشید و علائم دردسرساز را تجربه کنید، به بهترین دکتر متخصص و فوق تخصص اورولوژی مشهد خود مراجعه کنید. از بهترین دکترهای متخصص اورولوژی می توان به دکتر دکتر علیرضا قنادی متخصص اورولوژی مشهد همچنین می‌توانید به فیزیوتراپیست مراجعه کرده که آموزش‌دیده تا در انجام تمرینات کف لگن به شما کمک کند. اگر بی‌اختیاری ادرار همراه با پرولاپس را تجربه می‌کنید، از یک مشاور پرستاری می‌توانید کمک بگیرید.
بی‌اختیاری ادرار
یکی از علائم افتادگی اندام لگن، بی‌اختیاری ادرار است. نزدیک به 40 درصد از زنان بالای 60 سال بی‌اختیاری ادرار را گزارش میکنند. دو نوع از این بیماری وجود دارد: بی‌اختیاری استرسی و بی‌اختیاری فوری. بی‌اختیاری استرسی زمانی اتفاق می‌افتد که سرفه، عطسه یا ورزش می‌کنید و دچار نشت ادرار می‌شوید. همچنین ممکن است در زمان مقاربت جنسی این اتفاق رخ دهد. بی‌اختیاری فوری مربوط به فعالیت نیست، بلکه یک میل غیرقابل‌کنترل و مکرر برای ادرار کردن است.
بعضی از افراد در طول روز هر نیم ساعت یا یک ساعت یکبار ادرار میکنند. بیمارانی هستند که سه، چهار، پنج یا شش بار در شب بیدار میشوند که این مسئله بر کیفیت زندگی آن‌ها تأثیر بسزایی دارد. بااین‌حال استفاده از پد اجتناب‌ناپذیر نیست. راه‌حل‌هایی نیز برای بی‌اختیاری وجود دارد، از جمله مدیریت محافظهکارانه تا جراحی.
دارو‌های مناسب برای سیستوکول
بسیاری از دارو‌ها نیز برای درمان این بیماری در دسترس هستند که در ترکیب با تغییرات رفتاری بهترین نتیجه را خواهند داشت. بیماران باید برای کاهش وزن برنامهریزی کنند. همچنین باید روی مصرف صحیح دارو و همچنین روی عادات صحیح تمرکز کنید، از جمله عادات نوشیدن. گزینههای درمانی دیگر برای این مورد عبارت‌اند از:
- پساری که حلقه کوچکی است که برای جلوگیری از نشت در واژن قرار میگیرد.
- طب سوزنی برای تحریک اعصاب مثانه.
- بوتاکس برای مثانه بیش فعال و بی‌اختیاری فوری.
- تعدیل عصبی ساکرال که در آن الکترود‌ها اعصاب مثانه را تحریک میکنند تا فعالیت بیش از حد را کاهش دهند، شبیه به ضربان‌ساز.
- زنجیر مش میدورترال که یک جراحی کم تهاجمی برای بی‌اختیاری استرسی را شامل می‌شود.
سخن آخر
بسیاری از زنان با مشکلات کف لگن، از جمله بی‌اختیاری ادرار و افتادگی اندام دست‌وپنجه نرم میکنند که در این مواقع برای درمان و بهبودی کامل باید به دکتر متخصص اورولوژی در دکترتو مراجعه کنند.
