3 نوع درمان کبد چرب بصورت دارویی، خانگی و طب سنتی

بیماری کبد چرب (fatty liver) امروزه بسیار شایع است و خیلی از زنان و مردان و حتی کودکان چاق هم درگیر این بیماری هستند. کبد چرب بیماری خاموشی است و ممکنه تصادفی متوجه آن شوید و در مراحل پیشرفته درد شکمی می تواند از نشانه های کبد چرب باشد، اما درمان کبد چرب چگونه است؟دارو یا مکملی برای درمان آن هست؟ در این مقاله توضیحات کاملی در مورد درمان کبد چرب داده شده است: 

بیماری کبد چرب غیر الکلی یک بیماری شایع است که در حال افزایش می باشد. استئاتوهپاتیت غیر الکلی علت مهمی از بیماری جدی کبد است که منجر به سیروز میشود و عوارض سیروز از جمله نارسایی کبد ، خونریزی دستگاه گوارش و سرطان کبد می شود. بیماری کبد چرب غیر الکلی با سایر بیماریهای غیر کبدی بسیار شایع و جدی از جمله بیماری قلبی عروقی که منجر به بیماری قلبی و سکته مغزی می شود، همراه است. احتمالاً کبد چرب علت این بیماریها نیست، اما تجلی یک علت اساسی است که در این بیماریها مشترک است. بنابراین، کبد چرب نشانه ایجاد سایر بیماری های جدی است [1]. کبد چرب داراری 4 گرید است:

1- کبد چرب گرید 1 : کبد چرب ساده

2- کبد چرب گرید 2: استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH)

3- کبد چرب گرید 3: فیبروز

4- کبد چرب گرید 4: سیروز

تشخیص کبد چرب

از آنجا که علائم کبد چرب غیر الکلی خیلی مشخص نیست، تشخیص این بیماری در هنگام انجام آزمایشات مختلف برای بررسی سایر مشکلات کبدی انجام می شود. تشخیص کبد چرب غیر الکلی در صورتی انجام می شود که کبد در سونوگرافی، طبیعی به نظر نرسد یا آزمایش آنزیم کبدی نتایج غیر طبیعی داشته باشد. آزمایشات انجام شده برای تشخیص و تعیین شدت بیماری عبارتند از:

آزمایش خون

1. شمارش کامل خون
2. تست آنزیم های کبد
3. آزمایش هپاتیت مزمن ویروسی (هپاتیت A ، هپاتیت C و غیره)
4. تست غربالگری بیماری سلیاک
5. قند خون ناشتا
6. هموگلوبین A1C ، که نشان می دهد قند خون شما چقدر پایدار است
7. پروفایل لیپیدها ، که چربی خون مانند کلسترول و تری گلیسیرید را اندازه گیری می کند

سونوگرافی

روشهای تصویربرداری مورد استفاده برای تشخیص کبد چرب غیر الکلی عبارتند از:

سونوگرافی شکم

که اغلب اولین آزمایش در هنگام تشخیص بیماری کبد می باشد.

سی تی اسکن یا ام ار ای

اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT) یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) شکم. این تکنیک قابلیت تشخیص کبد چرب غیر الکلی از استئاتوهپاتیت غیر الکلی را ندارد، اما هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرد.

الاستوگرافی گذرا

نوعی سونوگرافی پیشرفته است که سفتی کبد را اندازه می گیرد. سفتی کبد نشان دهنده فیبروز یا زخم است. الاستوگرافی تشدید مغناطیسی، با ترکیب تصویربرداری MRI با امواج صوتی برای ایجاد نقشه بصری (الاستوگرام) که سفتی بافتهای بدن را نشان می دهد، کار می کند.

بیوپسی بافت کبد

اگر آزمایش های دیگر بی نتیجه باشد، پزشک بافت برداری از کبد (بیوپسی کبد) را توصیه می کند. نمونه بافت در آزمایشگاه مورد بررسی قرار می گیرد تا علائم التهاب و جای زخم مشخص شود. بیوپسی کبد می تواند ناراحت کننده باشد، و کمی خطر نیز دارد. پزشک در خصوص این بافت برداری به طور مفصل برای شما توضیح می دهد. بافت برداری با وارد کردن سوزن از طریق دیواره شکم و داخل کبد انجام می شود [2].

درمان کبد چرب چیست؟

هیچ درمان واحدی برای بیماری کبد چرب وجود ندارد. در بیشتر موارد، هیچ درمانی نیاز نیست. اما در صورت نیاز، درمان به علل ذکر شده در ادامه بستگی دارد:

بیماری کبد چرب الکی

برای بیماری کبد چرب ناشی از مصرف بیش از حد الکل، باید از مصرف الکل به شدت جلوگیری کرد.

بیماری کبد چرب غیر الکلی

برای بیماری کبد چرب غیر الکلی، پزشک توصیه می کند با کاهش وزن میزان چربی کبد را کاهش دهید. حتی از دست نیم تا یک کیلوگرم در هفته نیز می تواند موثر باشد. پزشک یا متخصص تغذیه تکنیک های کاهش وزن سالم را به شما توصیه می کند [3].

درمان قطعی کبد چرب گرید 1

کبد چرب گرید 1 مراحل اولیه بیماری کبد چرب است و کمترین علائم را دارد و میشه گفت اصلا علامتی ندارد و تنها آنزیم های کبدی بالا نشان داده میشود و بهترین زمان برای تشخیص و درمان کبد چرب است، معمولا از آنجا که نوع اول این بیماری ساده‌ترین فرم آن است، درمان دارویی کبد چرب گرید 1 چندان توصیه نمی‌شود. بهترین درمان کبد چرب گرید 1 اصلاح الگوی غذایی، مصرف کمتر فست و فود و نوشابه، ورزش بیشتر، میوه و سبزی بیشتر و ... است

آیا کبد چرب گرید 2 قابل درمان است؟

قطعا بله و راه هایی برای درمان کبد چرب گرید 2 هست که مهمترین آن میتواند اصلاح رژیم غذایی و ورزش و کاهش وزن باشد.

درمان کبد چرب گرید 2

در کبد چرب نوع 2 ، در کبد بیشتر دخیره تری گلیسرید داریم، علائم در کبد چرب 2 نسبت به کبد چرب نوع 1 بیشتر ظاهر میشود و شامل: 

• درد شکمی
• خارش بدن
• خستگی شدید و بی حالی
• چاقی شکمی
• کبودی بدن
• خونریزی بینی

درمان کبد چرب گرید 2 نیازی به دارو ندارد و کافیست رژیم غذایی خود را تغییر دهید تا به راحتی این بیماری را به صورت کامل درمان کنید. البته در برخی موارد که قند خون هم بالا است متفورمین تجویز میشود،  برخی مکمل های ویتامینی هم وجود دارد، مخصوصا ویتامین های محلول در چربی برای از بین بردن این بیماری مناسب هستند. که در ادامه به معرفی آنها می پردازیم [4].

درمان کبد چرب گرید 3

وقتی کبد چرب به مرحله 3 میرسد یعنی کبد دارای التهاب شدید تر است و درمان کمی سخت تر میشود. علائم بیماری کبد چرب شامل:

• زرد شدن پوست صورت (مهمترین علامت)
• متورم شدن رگ های شکمی
• مشکلات کلیوی

در کلیه گرید های کبد چرب اولین خط درمان اصلاح سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی است و در کبد چرب گرید 3 مصرف داروهایی است که باعث توقف پیشرفت بیماری بسمت سیروزی شدن کبد است. داروی تجویزی اغلب  ویتامین E و پیوگلیتازون است [5]. 

راههای درمان کبد چرب

کبد چرب جز بیماری هایی است که جز در مراجل پیشرفته درمان دارویی ندارد و بیشتر تمرکز روی رژیم غذایی و ورزش است. راه های کمکی درمان شامل: 

کاهش وزن و ورزش

از آنجا که عوارض جدی بیماری کبد چرب غیر الکلی در درجه اول در بیماران مبتلا به استئاتوهپتاتیت غیر الکلی دیده می شود، درمان استئاتوهپتاتیت غیر الکلی از اهمیت بالایی برخوردار است. متأسفانه هیچ درمان مؤثری برای این بیماران وجود ندارد. يكي از مشكلات شناسايي روش هاي درماني، نیاز به مطالعات طولاني مدت و روند آهسته پيشرفت استئاتوهپتاتیت غیر الکلی و تبدیل آن به سيروز می باشد. درمان های مختلف منجر به کاهش چربی در کبد شده است، اما تعدادی از آن ها باعث شده است پیشرفت استئاتوهپتاتیت غیر الکلی آهسته شود.

کاهش وزن و ورزش از جمله امیدبخش ترین روشهای درمانی برای بیماری کبد چرب غیر الکلی است. برای کاهش چربی کبد نیاز به کاهش وزن قابل توجهی نیست. کاهش وزن کمتر از 10٪ کافی می باشد. ورزش شدید باعث کاهش چربی کبد می شود و ممکن است التهاب کبد چرب غیر الکلی را کاهش دهد. اثرات طولانی مدت کاهش وزن و ورزش بر پیشرفت سیروز و عوارض آن مشخص نیست. با این وجود، اکنون بهترین روش تئوریک در مورد بیماری کبد چرب غیر الکلی، کاهش وزن و ورزش شدید است. متأسفانه، فقط تعداد کمی از بیماران قادر به تحقق این موارد هستند.

مصرف قهوه

در مطالعات مربوط به مبتلایان به بیماری کبد چرب غیر الکلی، کسانی که دو یا چند فنجان قهوه در روز می خوردند، آسیب کبدی کمتری نسبت به افرادی که قهوه نمی خوردند، گزارش کردند. هنوز مشخص نیست که چگونه قهوه بر آسیب کبد تأثیر می گذارد، اما یافته ها حاکی از این است که احتمالاً قهوه دارای ترکیبات خاصی است که به مبارزه با التهاب می پردازند.

اگر قبلاً قهوه می نوشید، این نتایج باعث می شود احساس بهتری نسبت به قهوه صبحگاهی خود داشته باشید. اما اگر قبلاً قهوه نمی نوشید، احتمالاً این نتایج دلیل خوبی برای شروع مصرف قهوه نیست. بنابراین در مورد فواید احتمالی قهوه با پزشک خود صحبت کنید.

ترک الکل

هیچ مدرکی در مورد اثرات مضر مصرف الکل به مقدار کم (دو نوشیدنی یا کمتر در روز برای مردان، یک نوشیدنی یا کمتر در روز برای خانمها) بر بیماری کبد چرب غیر الکلی وجود ندارد. اما هیچ مدرکی مبنی بر ایمن بودن آن نیز وجود ندارد. توصیه می شود همه افراد از جمله افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی از نوشیدن مقادیر زیاد الکل خودداری کنند [6 , 7].

دارو برای کبد چرب

خود کبد چرب درمان دارویی ندارد اما چون اغلب همراه با عارضه هایی مانند التهاب، قند خون بالا، چربی خون بالا و ... است برای این عارضه ها داروهای زیر تجویز میشود.

1- متفورمین

متفورمین (گلوکوفاژ) دارویی است که برای درمان دیابت استفاده می شود. این دارو با افزایش حساسیت به انسولین سلول ها عمل می کند و به طور مستقیم با مقاومت به انسولین که همراه با بیماری کبد چرب غیر الکلی و همچنین سندرم متابولیک دیده می شود، مبارزه می کند. متأسفانه هنوز مشخص نشده است این دارو باعث بهبود آسیب کبدی مرتبط با کبد چرب غیر الکلی می شود یا خیر.

2- پیوگلیتازون (Actos) و روزیگلیتازون (Avandia)

داروهایی هستند که برای درمان دیابت استفاده می شوند زیرا باعث افزایش حساسیت به انسولین می شوند. هر دوی این داروها باعث کاهش چربی کبد و علائم آسیب کبدی می شوند. پیوگلیتازون باعث کاهش جای زخم ناشی از التهاب کبد چرب غیر الکلی می شود. مصرف این داروها باعث افزایش وزن می شود. همچنین روزیگلیتازون باعث افزایش حملات قلبی می شود. پیوگلیتازون ممکن است برای درمان کبد چرب غیر الکلی مورد استفاده قرار گیرد. اما باید بدانید اثربخشی آن طولانی مدت نیست و ایمنی آن تایید نشده است.

3- داروهای ضد التهاب پنتوکسی فیلین (Trental)

  ممکن است فیبروز (سفتی کبد) را بهبود بخشد ، در حالی که ویتامین ای، تیازولدین دیون (داروهایی که برای درمان دیابت استفاده می شود) و اسید اُبتوکلیک  ممکن است التهاب همراه با کبد چرب غیر الکلی را بهبود بخشد.

4- داروهای کاهش دهنده چربی

داروهای کاهش دهنده چربی ، به ویژه استاتین ها و ازتیمبی (زتیا) برای درمان چربی خون غیر طبیعی مرتبط با سندرم متابولیک استفاده می شود. اگرچه شواهدی در مورد اثرات مفید این داروها بر روی کبد در بیماری کبد چرب غیر الکلی وجود دارد، اما تجربیات کافی برای توصیه آنها به بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی وجود ندارد، مگر اینکه در ابتدا از آنها برای درمان چربی خون غیر طبیعی استفاده شود.

5- اورسودوکسی کولیک اسید

در خصوص اورسودوکسی کولیک اسید برای درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی مطالعاتی انجام شده است. اما نتایج نشان می دهد این دارو تاثیرپذیر نیست و دوزهای بسیار بالای آن سمی می باشد [8].

مکمل برای کبد چرب

1-  ویتامین E

از نظر تئوری، ویتامین ای و سایر ویتامین های موسوم به آنتی اکسیدان می توانند با کاهش یا خنثی کردن آسیب های ناشی از التهاب، از کبد محافظت کنند. اما تحقیقات بیشتری لازم است. برخی شواهد حاکی از این است که مکمل های ویتامین ای برای افرادی که آسیب کبدی ناشی از بیماری کبد چرب غیر الکلی دارند، مفید می باشد. اما مصرف ویتامین ای با افزایش خطر مرگ و در مردان، افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات مرتبط است.

2- اسیدهای چرب امگا 3

مطالعات کوچکی در خصوص فواید اسیدهای چرب امگا 3 برای کاهش چربی کبد در بیماری کبد چرب غیر الکلی انجام شده است و مطالعات بزرگتری در حال انجام است. در گروههای بزرگی از افراد (به دلیل وجود یا عدم وجود بیماری کبد چرب غیر الکلی انتخاب نشده اند) ، اسیدهای چرب امگا -3 باعث کاهش حوادث قلبی عروقی مانند حملات قلبی و مرگ و میر شدند. بنابراین، احتمالاً مکمل امگا 3 درمانی مناسب برای بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی و سندرم متابولیک است زیرا در این بیماران، بیماری های قلبی عروقی و مرگ شایع است.

3-  ویتامین دی

در بیماری کبد چرب غیر الکلی، کمبود ویتامین دی دیده می شود. اگرچه هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم این کمبود به خاطر بیماری کبد چرب غیر الکلی است، اما بهتر است میزان ویتامین دی را در بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی اندازه گیری کنیم و در صورت کمبود، ویتامین دی تجویز کنیم [9].

داروی گیاهی برای کبد چرب

 خار مریم

خار مریم گیاهی است که به دلیل اثرات محافظت کنندگی کبد شناخته شده است. برخی مطالعات نشان داده است خار مریم، به تنهایی یا همراه با ویتامین ای، به کاهش مقاومت به انسولین، التهاب و آسیب های کبدی در مبتلایان به کبد چرب غیر الکلی کمک می کند.

در یک مطالعه 90 روزه بر روی مبتلایان به کبد چرب، گروهی که مکمل خار مریم همراه با ویتامین ای مصرف کردند و رژیم کم کالری داشتند، نسبت به گروهی که رژیم را بدون مکمل دنبال کردند، دو برابر کاهش اندازه کبد داشتند. دوز عصاره خار مریم استفاده شده در این مطالعات 250-376 میلی گرم در روز بود. با این حال ، متخصصان معتقدند مطالعات بیشتری برای تایید اثربخشی خار مریم در مدت کوتاه و طولانی نیاز است.

۳.۵ گرم دانه خارمریم را در ۱۵۰ سی سی آب جوش به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دَم و روزانه ۳ بار (نیم ساعت قبل از هر وعده غذایی) مصرف کنید [10].

عرق کاسنی و عرق شاتره

این نوشیدنی  گیاهی از آنجا که طبعی سرد و تر دارند موجب کاهش میزان کلسترول خون می شوند و در عین حال به پاکسازی کبد و بدن از سموم و مواد زائد هم کمک می کنند.

سیر

سیر به فعالسازی آنزیم هایی که کبد را از سموم پاک می کنند، کمک می کند. همچنین دارای دو ترکیب طبیعی به نام های آلیسین و سلنیوم است ،که به فرآیند پاکسازی کبد کمک می کنند و از کبد در برابر آسیب سموم محافظت می کنندر علاوه بر آن ، سیر میزان کلسترول و تری گلیسرید را کاهش می دهد

چای سبز

نوشیدن چای سبز یا استفاده از عصاره این گیاه دارویی تاثیر زیادی در پیشگیری از تجمع و رسوب چربی ها در اطراف کبد دارد، ضمن آنکه می تواند به تسریع روند درمانی کبد چرب نیز کمک کند

قرص لیورگل

قرص لیورگل (Livergol) یکی از داروهای گیاهی برای نوسازی سلول‌ها و همچنین رفع مسمومیت‌های کبدی است که از عصاره گیاهی خارمریم تهیه شده است. این دارو به صورت سه نوبت در روز و در هر نوبت یک قرص ۱۴۰ میلی‌گرمی و یا دو قرص ۷۰ میلی‌گرمی لیورگل همراه با آب میل می‌شود.

یک قرص 3 نوبت در روز(صبح، ظهر و شب) همراه با یک لیوان آب، بهترین زمان مصرف 1 ساعت قبل از غذا می باشد چنانچه با مصرف آن دچار مشکلات گوارش می شوید می توانید 1 ساعت بعد از غذا مصرف کنید. طول درمان حداقل دو ماه می باشد [11].

درمان کبد چرب با طب سنتی

توصیه های طب سنتی بر پایه مستندات علمی نیست و مورد تایید علم مدرن قرار نمیگیرد اما بدلیل علاقه مندی افراد لازم شد، موارد و توصیه های طب سنتی در درمان کبد چرب هم آورده شود:

1. هرگز ناشتا، آب سرد ننوشید
2. اگر غذا را نجوید ضرر می کنید
3. نگذارید بدن تان سرد شود
4. خوراکی ها را با مصلح شان بخورید
5. جایگزینی گوشت با سویا
6.  مصرف روزانه یک لیوان سرکه انگبین
7. مصرف رب انار
8. شربت زردچوبه به همراه زیره، دارچین و عسل
9. شربت سماق یا استفاده از سماق به همراه غذا
10. شربت لیمو ترش و عسل و شربت آلوئه ورا 

درمان خانگی کبد چرب

در اینجا چند روش درمان خانگی کبد چرب را به شما معرفی میکنیم:

• لیمو ترش
• سرکه سیب
• زردچوبه
• شیرین بیان
• زنجبیل
• گریپ فورت
• ماهی
• زرشک
• توت ها 
• آب چغندر
• برگ زردآلو
• سبزیجات خام مانند کلم پیچ، کلم، کاهو، گل کلم، کلم بروکلی، مارچوبه، چغندر و کرفس
• موز

رژیم غذایی کبد چرب

مطالعات انسانی و حیوانی نشان می دهد برای بهبود بیماری کبد چرب غیر الکلی باید مقادیر چربیهای اشباع نشده را افزایش داد و مقادیر فروکتوز (که بیشتر به عنوان شربت ذرت با فروکتوز بالا به رژیم اضافه می شود) را کاهش داد. فواید این افزایش و کاهش برای بیماری کبد چرب غیر الکلی مشخص نیست.  برای کاهش خطر بیماری کبد چرب غیر الکلی، بهتر است کارهای زیر را انجام دهید:

•  رژیم غذایی متعادلی داشته باشید
•  میوه و سبزیجات زیاد بخورید
•  پروتئین و کربوهیدرات مصرف کنید اما چربی ها و قندها را محدود کنید
• مصرف نمک را کاهش دهید
•  چربی های اشباع و ترانس را با چربی های اشباع نشده و غیر اشباع جایگزین کنید

موسسه ملی دیابت و بیماری های گوارشی و کلیوی (NIDDK) نکات زیر را در مورد رژیم غذایی توصیه می کند:

•  چربی های ترانس و چربی های حیوانی را با روغن زیتون، روغن تخم کتان، ذرت، سویا و روغن آفتابگردان جایگزین کنید.
•  به جای گوشت، ماهی چرب بخورید
•  از غذاهایی که شیرین هستند مانند فروکتوز، نوشیدنی های شیرین، نوشیدنی های ورزشی و آب میوه ها بپرهیزید
•  غذاهایی که شاخص گلیسمی (GI) پایین دارند بیشتر بخورید، مانند میوه، سبزیجات و غلات کامل
•  غذاهایی که شاخص گلیسمی بالا دارند مانند نان سفید و برنج سفید کمتر بخورید
•  از مصرف الکل بپرهیزید یا به مقدار کم مصرف کنید

 نتایج چندین مطالعه نشان می دهد که ویتامین ها ، گیاهان و سایر مکمل ها به کاهش چربی کبد و کاهش خطر پیشرفت بیماری کبد کمک می کنند.  با این حال ، در بیشتر موارد، متخصصان می گویند تحقیقات بیشتری برای تأیید این امر لازم است.  علاوه بر این، حتما قبل از مصرف هرگونه مکملی، با پزشک خود مشورت کنید؛ به خصوص اگر دارو مصرف می کنید [12].

درمان کبد چرب با خاکشیر

خاکشیر یکی از بهترین گیاهان دارویی برای درمان و پاکسازی کبد چرب است، برای این منظور بایستی خاکشیر را با ترنجبین مخلوط کنید. ترکیب خاکشیر با ترنجبین به خصوص در درمان سودا و بلغم تأثیر به سزایی دارد. طب سنتی مصرف خاکشیر را برای پاکسازی کبد توصیه می‌‌کند، هر روز صبح 2 قاشق غذاخوری خاکشیر را در 2 لیوان آب بجوشانید، ناشتا میل کنید و تا نیم ساعت چیزی نخورید. با این روش با کبد چرب مبارزه کنید.