یکی از مشکلاتی که امروزه مردان و زنان و حتی نوجوانان با آن مواجه هستند، خودارضایی است. در این مقاله توضیحات کامل در مورد خودارضایی و راه های درمان آن ذکر شده است. مقاله را به دقت مطالعه کنید:
خودارضایی چیست؟
خودارضایی به انگلیسی
عوارض خود ارضايي از نظر علمي
ایا خود ارضايي ضرر دارد
ایا عوارض خود ارضايي بعد از ترک از بین میرود
تعداد دفعات نرمال خود ارضايي
درمان خود ارضايي
داروی ترک خود ارضايي
آيا خودارضايي باعث پارگي بكارت ميشود
آیا خودارضایی باعث نازایی میشود
آيا خود ارضايي باعث لاغري ميشود
تاثير خودارضايي بر مغز
خودارضایی و سرطان پروستات
عوارض خودارضایی در بارداری
خودارضایی در کودکان
تاثیر خودارضایی بر قلب
تغذیه برای جبران خودارضایی
خودارضایی چیست؟
خودارضایی یا جلق زدن یا استمنا خودتحریکی دستگاه تناسلی، تا حد ارگاسم (اوج جنسی)، برای رسیدن به برانگیختگی و لذت جنسی است. معمولاً خودارضایی با لمس کردن، نوازش یا ماساژ دادن آلت تناسلی مرد یا کلیتوریس (چوچوله) تا رسیدن به ارگاسم انجام می شود. برخی از خانمها نیز از تحریک واژن یا ابزارهای جنسی مانند ویبراتور برای خودارضایی استفاده می کنند [1].
خودارضایی به انگلیسی
خودارضایی در زبان انگلیسی "masturbation" است و "masturbate" فعل آن به معنی خودارضایی کردن است.
عوارض خود ارضايي از نظر علمي
خودارضایی همراه با عوارض پزشکی زیر است:
1- ادم:
در آقایان، گرفتن بیش از حد محکم آلت تناسلی در هنگام خودارضایی باعث تورم خفیف یا ادم می شود.
2-سوزش پوست:
پهنگامی که خودارضایی خیلی شدید باشد، منجر به تحریک یا سوزش پوست می شود. سوزش پوست معمولاً خفیف است و بعد از چند روز از بین می رود.
3-کاهش سفتی در انزال های بعدی
این یکی از بدترین عوارض خودارضایی در مردان است. با هر انزال، مرد متوجه کاهش سفتی و نرم شدن آلت تناسلی در انزال بعدی می شود. با این وجود، هیچ مدرکی وجود ندارد که این واقعیت را اثبات کند که خودارضایی بیش از حد می تواند بر روی انزال تأثیر بگذارد.
4- اعتیاد:
اگر خودارضایی زیاد انجام شود، تبدیل به اعتیاد می شود. این اعتیاد می تواند به اندازه سایر اعتیادها مضر باشد.
5- اختلال نعوظ:
به دلیل خودارضایی بیش از حد خطر ابتلا به اختلال نعوظ وجود دارد.
6- مشکلات عصبی:
مطالعات متعددی نشان می دهد خودارضایی بیش از حد می تواند باعث ایجاد مشکلات عصبی شدید در مردان شود.
7- انزال زودرس:
مردانی که بیش از حد خودارضایی می کنند، به سختی بر روی آزادسازی اسپرم ها کنترل دارند و تحریک بیش از حد عصب آلت تناسلی مسئول این مشکل است.
8- درد:
خشونت بیش از حد با دستگاه تناسلی منجر به درد می شود. اگر این اتفاق افتاد برای بازگرداندن شرایط به حالت عادی با آلت تناسلی ملایم برخورد کنید.
9- تغییرات هورمونی
خوداراضایی بیش از حد منجر به تغییرات هورمونی در بدن می شود. تغییرات هورمونی ایجاد شده به طور کامل به تعداد دفعات خودارضایی بستگی دارد.
سایر عوارض آن:
- خستگی
- ضعف
- انزال زودرس
- جلوگیری از فعالیت جنسی با شریک زندگی
- آسیب به آلت تناسلی
- درد کمر
- درد بیضه
- ریزش مو
- سردرد میگرنی
- عدم تمرکز
- بی حوصلگی
- اضطراب شدید
- بیخوابی
- کمردرد
- حساسیت زیاد و زودرنجی
- درد شدید در کشاله ران و تخمدان ها
- بی اختیاری ادرار
- ضعیف شدن حافظه
این حالت بسیار نادر است اما می تواند اتفاق بیفتد. هنگامی که مرد شیء را وارد مقعد خود می کند و آن را بیش از حد وارد روده بزرگ می کند، ممکن است اتفاقاتی بیفتد که نیاز به مراجعه به اورژانس داشته باشد [2].
آیا خود ارضايي ضرر دارد؟
احساس گناه:
خودارضایی منجر به احساس گناه شدید می شود و ممکن است برخی از افراد احساسات منفی مانند گناه یا شرم را تجربه کنند. بعلاوه احساس گناه به مشکلات دیگر ختم می شود. به عنوان مثال، سطح بالاتری از احساس گناه منجر به افزایش مصرف الکل می شود، که ممکن است باعث مشکلات دیگر در خصوص سلامت روانی و جسمی شود.
آسیب روحی و اجتماعی
پسرانی که خودارضایی می کنند همیشه عذاب وجدان دارند از گناهی که کرده اند! این افراد بی اراده، تنبل، کمرو، تندخو، خودخواه، بدبین، عبوس و قدرت سازش با مردم را ندارند.
رفتار اجباری
در بعضی موارد ، خودارضایی می تواند یک رفتار اجباری جنسی باشد. رفتار جنسی اجباری با تمایل شدید و تکراری و فشارها، تصورات و رفتارهای جنسی همراه است. این رفتار مشابه تمایل جنسی زیاد نیست. رفتار اجباری باعث مشکلات روانی اجتماعی یا پریشانی می شود. به همین دلیل لذت آن کاهش می یابد.
هنگامی که خودارضایی تبدیل به اجبار می شود، به یک مشکل روانی تبدیل می شود. طبق مطالعه موردی در مجله روانپزشکی، خودارضایی اجباری معمولاً یا یک اختلال کنترل تکانه یا نوعی اختلال عملکرد جنسی است.
اعتیاد به خودارضایی
برخی از افراد دچار اعتیاد به خودارضایی می شوند. اگر خودارضایی موجب شود زمان زیادی را صرف آن کنید موارد زیر را تجربه می کنید:
- کارهای روزانه یا فعالیتهای روزانه خود را از دست می دهید
- به مدرسه یا محل کار نمی رسید
- برنامه های گروهی با دوستان یا خانواده را لغو می کنید
- حوادث مهم اجتماعی را از دست می دهید
اعتیاد به خودارضایی می تواند به روابط شما و سایر بخش های زندگی شما آسیب برساند. خودارضایی بیش از حد با کار یا تحصیل شما تداخل ایجاد می کند و باعث می شود بهره وری شما کاهش یابد. همچنین ممکن است به روابط دوستانه و عاشقانه شما آسیب برساند، زیرا به قدر کافی برای دوست خود زمان نمی گذارید و به نیازهای او توجه نمی کنید. اگر نگران هستید اعتیاد به خودارضایی داشته باشید، با پزشک یا مشاور خود در مورد راه های کاهش خودارضایی صحبت کنید [3].
آیا عوارض خود ارضايي بعد از ترک از بین میرود؟
بله قطعا، عوارض ایجاد شده بعد از ترک و به مرور زمان از بین خواهند رفت. بدن انسان مخصوصاً جوان توانایی جبران این عوارض را دارد و دوباره خودش را بازسازی می‌کند و به تدریج به وضعیت عادی برمی‌گردد، البته به شرطی که این عمل هرگز دوباره انجام نشود. زمان جبران عوارض از یک شخص با شخص دیگر و همچنین بر اساس شدت گرفتاری متفاوت است. هر چه بدن قوی تر باشد و شدت گرفتاری قبلی نیز کمتر باشد، زمان جبران عوارض کاهش پیدا می کند. انجام ورزش روزانه، تفریح و گردش های سالم در بازگشت سلامتی شما بسیار مؤثر است.
تعداد دفعات نرمال خود ارضايي
خودارضایی برای شما قطعا مضر است و فرقی بین یکبار انجام و یا چند بار آنجام آن ندارد، پس دنبال توجیح منطقی نباشید که مثلا من تنها یک بار در ماه انجام میدهم. اما متاسفانه افرادی که این کار را انجام میدهند ممکنه چندین بار در روز و برای برخی تا چندین بار در هفته، برای برخی دیگر، تا چندین بار در ماه برای برخی دیگر یا حتی کمتر متغیر باشد.
درمان خود ارضايي
مهمترین کاری که انسان باید انجام بده اینه که سعی کنه به هیچ عنوان در دوران اولیه مثلاً چند ماه اول به غیر از هنگام دستشویی رفتن، به آلت تناسلی خودش دست نزنه و فقط موقع شست و شو اینکار رو انجام بده[4] .ترکیبی از تکنیک ها می تواند مفید باشد. این تکنیک ها عبارتند از:
1. از پورنوگرافی بپرهیزید:
قرار گرفتن در معرض فیلم پورن میل به خودارضایی را بر می انگیزد. افرادی که می خواهند از خودارضایی بپرهیزند، باید از مشاهده فیلم ها، تصاویر و وب سایت های شهوت انگیز خودداری کنند. اگر فرد بتواند بین خود و فیلم پورن مانعی قرار دهد، می تواند عادت خودارضایی را کنار بگذارد.
در حال حاضر دسترسی به فیلم های پورن در عرض چند ثانیه انجام می شود. با این حال می توان با استفاده از فیلترهای دستگاههای الکترونیکی که انواع خاصی از محتوا مانند پورنوگرافی را مسدود می کنند، دسترسی خود را به محدود کرد. اگرچه می توان مسدودیت چنین وب سایت هایی را برطرف کرد، اما تا زمانی که مسدودیت برداشته شود فرد می تواند کنترل را به دست آورد و از خودارضایی پرهیز کند.
2. فعال باشید:
مشغولیت راهی مناسب است که باعث می شود میل به خودارضایی ایجاد نشود. بهتر است به جای خودارضایی راهی مناسب برای آزادسازی انرژی بیابید. به عنوان مثال سرگرمی های جدید، مهارت های جدید مانند ساز یا ورزشی جدید را امتحان کنید.
بهتر است هدفی جدید برای خود تعیین کنید. هدف جدید باعث می شود انرژی خود را متمرکز كنید و با کارهای دیگر هیجانات خود را مدیریت کنید. بهتر است زمانی که بیشترین میل به خودارضایی دارید را تشخیص دهید و برای آن زمان فعالیت های دیگری برنامه ریزی کنید.
3. از فردی حرفه ای کمک بگیرید:
هنگامی که خودارضایی بر روی زندگی فرد تأثیر منفی بگذارد، باید به مشاوری که در زمینه تمایلات جنسی تخصص دارد مراجعه شود. ممکن است مشکلات دیگری مانند اختلال وسواسی-اجباری نیز تجربه شود. در این صورت صحبت با روانشناس برای رفع احساسات منفی و یادگیری راهکارهای اصلاح رفتار برای جلوگیری از خودارضایی مفید است.
4- زمان بیشتری را با دیگران سپری کنید:
گاهی فرد یا احساس تنهایی می کند و یا کار دیگری برای پر کردن وقت خود ندارد بنابراین به خودارضایی رو می آورد. در صورتی که زمان کمتری را به تنهایی سپری کنید، فرصت کافی برای خودارضایی نخواهید داشت. وقت گذراندن با دیگران نه تنها باعث می شود مشغول باشید بلکه باعث می شود حواس شما بر روی چیز دیگری متمرکز شود. روش های مختلفی برای جلوگیری از تنهایی وجود دارد. می توانید با دوستان یا خانواده خود ملاقات کنید، کلاس های مختلف و باشگاه بروید تا از لحاظ اجتماعی با دیگران در ارتباط باشید.
5- ورزش کنید
ورزش راهی مؤثر برای کاهش تنش و تمرکز مثبت انرژی است. فعالیت هایی مانند دویدن، شنا و وزنه برداری بدن را تقویت کرده و اندورفین هایی را آزاد می کند که باعث تقویت احساس بهبودی می شود. احساس خوشحالی و آرامش بیشتر اشتیاق به خودارضایی را هرچه بیشتر کاهش می دهد.
6. با یک روانشناس مشورت کنید:
ممکن است به دلایل مختلف خودارضایی به فعالیتی اجباری تبدیل شود. دلایل خودارضایی اجباری عبارتند از:
- بیماری روانی درمان نشده
- مسائل مربوط به روابط
- دیدگاه های محدود در مورد تمایلات جنسی
- مهارت های ارتباطی جنسی ضعیف
- تفاوتهای فرهنگی در بیان جنسی
- تضادهای فرهنگی و مذهبی
با این وجود، روانشناس با گروهی قابل اعتماد به فروکش کردن این عادت کمک می کند. پیدا کردن یک گروه پشتیبانی، فضای مورد نیاز برای بیان نگرانی ها و ایجاد استراتژی های مقابله ای مثبت را در اختیار شما قرار می دهد. هنگامی که شخص با صراحت در مورد چالش هایی که پیش رو دارد صحبت می کند، دیگران به او کمک میکنند احساس اعتبار دارد. این احساس باعث می شود احساس گناه یا شرم ناشی از خودارضایی اجباری کاهش یابد.
7- اجتناب از دلیل و منطق آوردن
اگر در زمانی ترک جلق و استمنا , به هر دلیلی اینکار را انجام دادید هرگز دلیلی منطقی جز حماقت و تکرار اشتباه برای خود نیارید ! برای اینکار جریمه های سنگینی رو برای خودتون در نظر بگیرید .
8- عدم قفل کردن حمام و دستشویی
در حمام و دستشویی در را قفل نکنید و در زمان های تنهایی به حمام نروید در مکان هایی مثل حمام که لباس بر تن ندارید و یا جایی که تنها هستید شیطان بیشتر به سراغتان می آید تا آنجا که ممکن است سریع دوش بگیرید و تا به دام شیطان نیافتاده اید و دست به خود ارضایی نزده اید از حمام خارج شوید! یک دستگاه پخش موسیقی با خود به حمام ببرید ( البته طوری که خراب و خیس نشه ) و موسیقی های شاد و مورد علاقه خودتون بزارید و از موسیقی لذت ببرید.
9- اعضای بدن خود را لمس نکنید
تا آنجا که ممکن است به اعضای بدن خود به خصوص اندام جنسی (سینه و آلت تناسلی و هر کجای بدن که باعث تحریک شما می شود) دست نزنید. از نگاه کردن به بدن عریان خود نیز اجتناب کنید.
10- ازدواج کنید
اگر در سن ازدواج هستید بهترین روش برای درمان خود ارضایی و استمناء ازدواج است. دلیل اصلی تاکید اسلام بر ازدواج در سن ۱۸ سالگی دوری از شر شیطان و تخلیه نیازهای جنسی به طریقه درست و لذت بخش آن می باشد.
11- با توکل بر خداوند و جلب رضایت او بر نفس خود غلبه کنید
با خواندن قرآن و دعاهایی که برای ترک خودارضایی در بالا آمده است غیرممکن است ناامیدی و احساس عجز به سراغ شما بیاید. یقین داشته باشید خداوند هر لحظه با شماست و ناظر بر تک تک اعمال و رفتار بندگان خود می باشد. خداوند آنقدر بخشنده و مهربان است که توبه بندگان خود را هر لحظه و هر کجا می شنود و بدون شک منتظر بازگشت بندگان خود به دامان پاکی و انسانیت است.
داروی ترک خود ارضايي
داروهاي كاهنده شهوت سهم بسزايي در ترك كامل خودارضايي دارند . نبايد از اين راهكار در موارد اضطراري و آسيب زا غفلت ورزيد اما با توجه به اراده نسبتا بالاي شما چه بسا نياز چنداني به دارو درماني وجود نداشته باشد و بتوانيد با افزايش روز افزون فاصله بين دو وهله خودارضايي به ترك كامل خودارضايي نايل آييد.
اگر به هر دليلي خواهان مصرف دارو هستيد، براي پرهيز از برخي عوارض غير قابل جبران داروها در اسرع وقت به يك متخصص كليه و مجاري ادراري دين آشنا مراجعه نماييد. اگر متخصص مصرف داروها را بي اشكال دانست ،به مصرف بپردازيد . در غير اين صورت با تكيه بر توانمندي های سابق خود به ترك كامل خودارضايي اقدام نماييد.
آيا خودارضايي باعث پارگي بكارت ميشود؟
پرده بکارت با خودارضایی مالشی از بین نمی ره اما در صورتیکه فرد، جسم خاصی مانند انگشت خود یا ... را داخل واژن کرده باشد یا خود ارضایی با مالش بسیار شدید همراه باشد، امکان آسیب به پرده بکارت وجود خواهد داشت؛ این آسیب را نیز تنها متخصص زنان و زایمان، با انجام معاینات لازم، می تواند تشخیص دهد و خود فرد قادر به تشخیص آسیب پرده بکارت نخواهد بود.
آیا خودارضایی باعث نازایی میشود؟
پاسخ ساده "خیر" است. خودارضایی به تحریک اندام های جنسی برای تحریک جنسی اشاره دارد. این مسئله به هیچ وجه نمی تواند مانع از باروری شود.
آيا خودارضايي باعث حاملگي مي شود؟
همراه گرامی خودارضایی منجر به بارداری نمی شود. اما انجام این عمل علاوه بر این که حرام است و گناه محسوب می شود، از نظر بهداشتی و مخصوصا در دوران قاعدگی می تواند بسیار خطرناک باشد و منجر به بروز بیماری های متعدد می شود.
آيا خود ارضايي باعث لاغري ميشود؟
خود ارضائي باعث هيچ كدام از مشكلاتي كه اشاره كرديد نميشه و تاثير قابل ملاحظه اي روي چاقي و لاغري ندارد
تاثير خودارضايي بر مغز
خودارضایی روی سلول های مغزی هم به مرور زمان اثر میگذارد و باعث عدم تمرکز فرد، باعث میشه که انسان در حساب کتاب، برنامه ریزی کردن، به یاد آوردن چیزها و حتی در تمرکز کردن مشکل پیدا کنه و ضعیف بشه. از نظر شخصیتی، احساس گناه، تنفر از خود و احساس عدم لیاقت و همه این چیزها که خودارضایی با خودش مییاره مربوط به همین اتفاقات و جاگزینیهای مواد شیمیایی در مغز هست که خیلی واضح اون فرد به ضعف حافظه دچار میشه و خیلی چیزها رو فراموش میکنه
خودارضایی و سرطان پروستات
با سرطان پروستات خیر اما بسیاری از جوانان برای ارضاء غریزه طبیعی خود ارضایی می کنند، چنانچه به هنگام استمنا مانع از خروج ترشحات شوند، ممکن است دچار التهاب پروستات شوند. بسیاری از جوانان به دلیل ناشناخته ای چنین کاری را انجام می دهند. شاید بتوان یکی از عوارض خود ارضایی را التهاب پروستات نامید. البته این مورد تائید نشده است ولی از آنجا که این عمل می تواند تاثیرات زیادی بر روان جوان ایجاد کند می تواند زندگی جوان را با اختلال روبرو کند [5].
عوارض خودارضایی در بارداری
خودارضایی در کل دوران بارداری توصیه نمیشود و از نظر روحی و روانی و شرعی پسندیده نیست اما از نظر دیگاه پزشکی این عمل برای زن بارداری مشکلی ایجاد نمیکند و مانند به ارگاسم رسیدن حین نزدیکی است [6]
خودارضایی در کودکان
هنگامی که والدین برای اولین بار این نوع اکتشاف را می‌بینند، کنجکاو می‌شوند که آیا این کار کودک طبیعی است؟ و پاسخ مثبت است، بله، نیازی نیست که نگران و شوکه شوید. خودارضایی کودک کاری کاملاً طبیعی است. آسیب فیزیکی یا ریسکی برای سلامت ایجاد نمیکند یا به این معنا نیست که فرزندتان در آینده به یک معتاد جنسی تبدیل میشود. خودارضایی در کودکان خردسال ماهیت جنسی ندارد، یعنی به آن شکل که برای بزرگسالان است نخواهد بود، زیرا کودکان خردسال نمی‌دانند رابطهٔ جنسی چیست [7].
تاثیر خودارضایی بر قلب
ارتباطی بین مشکلات قلبی و خودارضایی وجود ندارد
تغذیه برای جبران خودارضایی
از جمله مواد غذایی مناسب در تقویت قوای جنسی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مواد غذایی با پروتئین بالا
- خوردن برخی ادویه‌ها نظیر زعفران
- مواد غذایی با طبع گرم نظیر موز و شکلات
- خوردن مواد غذایی دارای امگا 3 مانند ماهی و زیتون
- مواد غذایی دارای ویتامین B1 مانند بادام زمینی و لوبیا
آیا خودارضایی منجر به انزال زودرس می شود؟
خودارضایی بیش از حد ممکن است باعث آسیب به اعصابی شود که باعث انزال می شوند. این مسئله منجر به انزال زودرس یا حتی انزال در خواب می شود [8].
ايا خود ارضايي رابطه اي با ايدز دارد؟
خود ارضايي هيچ ارتباطي با ايدز ندارد.
آيا خودارضايي باعث تغيير فيزيك بدن ميشود؟
خیر
تو سونوگرافی بیضه ها خودارضایی تشخیص داده میشه؟
خیر تشخیص داده نمیشود
آیا پزشک متخصص می تواند تشخیص دهد که کسی خودارضایی می کنه یا نه؟
خیر به هیچ عنوان کسی متوجه نمیشود اما این خود شما هستید که باید با خودتان صادق باشید
اگر با انجام راه های گفته شده در ترك استمناء موفق به ترك آن نشدیم، چه كنیم؟
در این صورت سریعاً به یك روانپزشك مراجعه كنید تا با متد های جدید پزشكی و روش های درمانی خاص به شما كمك كند[9]
تفاوت ارضا شدن از طریق شریک جنسی و خود ارضایی چیه؟
تفاوت این دو کار بر سر مسائل روحی و عاطفی می باشد.در رابطه زناشویی بدلیل تکمیل شدن نیاز غریضه جنسی توسط جنس مخالف,آرامش و احساس لذت در فرد ایجاد می شود.خود ارضایی می تواند به وسواس و اجبار برای فرد تبدیل شود.
طریق خودارضایی در دختران مثل شل شدن اعضای تناسلی به وجود می آید آیا با ترک این کار درمان می شود؟
در اثر خود ارضایی علاوه بر احتمال آسیب ارگانهای داخلی در صورت انجام مکرر، عوارض روانی یا مشکلات جنسی در آینده نیز مهم هستند، بنابراین بهتر است هرچه سریعتر این کار ترک شود و در صورت وجود مشکل جسمانی به پزشک برای بررسی آن مراجعه نمایید.
آیا خودارضایی روی تعداد اسپرم تأثیر می گذارد؟
خودارضایی بر توانایی مرد در تولید اسپرم تأثیر نمی گذارد. تولید اسپرم به طور مداوم در مردان انجام می شود. پس از انزال مرد، مدتی طول می کشد تا بتواند دوباره انزال کند. این حالت طبیعی است و به این معنا نیست که اسپرم مرد مشکل دارد [10].
1-Kaestle CE, Allen KR. The role of masturbation in healthy sexual development: perceptions of young adults. Arch Sex Behav. 2011 Oct;40(5):983-94.
2-Exton MS, Krüger TH, Bursch N. Endocrine response to masturbation-induced orgasm in healthy men following a 3-week sexual abstinence. World J Urol. 2001 Nov;19(5):377-82.
3-Hoseini SS. Masturbation: Scientific Evidence and Islam's View. J Relig Health. 2017 Dec;56(6):2076-2081.
4-McMullen S, Rosen RC. Self-administered masturbation training in the treatment of primary orgasmic dysfunction. J Consult Clin Psychol. 1979 Oct;47(5):912-8.
5-Aboul-Enein BH, Bernstein J, Ross MW. Evidence for Masturbation and Prostate Cancer Risk: Do We Have a Verdict? Sex Med Rev. 2016 Jul;4(3):229-234.
6-von Sydow K, Ullmeyer M, Happ N. Sexual activity during pregnancy and after childbirth: results from the Sexual Preferences Questionnaire. J Psychosom Obstet Gynaecol. 2001 Mar;22(1):29-40.
7-Heitham K. Ajlouni, Azhar S. Daoud. Infantile and early childhood masturbation: Sex hormones and clinical profile. Ann Saudi Med. 2010 Nov-Dec; 30(6): 471–474.
8-Purvis K, Landgren BM, Cekan Z, Diczfalusy E. Endocrine effects of masturbation in men. J Endocrinol. 1976 Sep;70(3):439-44.
9-Jitender Aneja, Sandeep Grover, Ajit Avasthi. Can Masturbatory Guilt Lead to Severe Psychopathology: A Case Series. Indian J Psychol Med. 2015 Jan-Mar; 37(1): 81–86.
10-John F. Randolph, Jr, Huiyong Zheng. Masturbation Frequency and Sexual Function Domains Are Associated With Serum Reproductive Hormone Levels Across the Menopausal Transition. J Clin Endocrinol Metab. 2015 Jan; 100(1): 258–266.
