جوش یا بثورات ناشی از پوشک نوزاد

بثورات پوشک، حساسیت به پوشک یا جوش ناشی از پوشک اصطلاحی عمومی برای توصیف التهاب در ناحیه بستن پوشک نوزاد است. حساسیت به پوشک در بین نوزادان بسیار رایج است. در 16٪ تا 65٪ کودکان زیر 2 سال این اتفاق رخ می دهد و می تواند ناشی از تحریک پوست، قارچ یا عفونت های باکتریایی و آلرژی های پوستی نسبت به جنس الیاف پوشک باشد. در این مقاله نحوه تشخیص و درمان بثورات ناشی از حساسیت به پوشک را برای شما مامان های اومایی عزیز توضیح خواهیم داد. با ما همراه باشید. 

حساسیت به پوشک چگونه اتفاق می افتد؟

زیر پوشک کودک خود را نگاه کنید. اگر بثورات پوشک ایجاد شده باشد، احتمالا علائمی مانند مناطق قرمز رنگ، پوسته پوسته شده و یا زخم را زیر پوشک مشاهده می کنید. چندین عامل ممکن است خطر ابتلا به حساسیت پوشک در نوزاد شما را افزایش دهد که عبارتند از:

•  داشتن مدفوع شل یا اسهال
•  ناحیه تناسلی نوزاد تمیز و خشک نگه داشته نشود؛ یعنی در فواصل طولانی پوشک تعویض شود و در هر بار تعویض از دستمال مرطوب استفاده گردد.
•  پوشیدن پوشک خیلی تنگ که باعث ایجاد اصطکاک روی پوست می شود.
•  دندان درآوردن که باعث ترشح بزاق اضافی از روده می شود.
•  برفک دهان که یک نوع عفونت قارچی است.
•  مصرف آنتی بیوتیک توسط نوزاد. اگر مادر نیز از آنتی بیوتیک استفاده کند احتمال انتقال آن به نوزاد از طریق شیر وجود دارد.

انواع بثورات پوشکی در کودکان

اکثر بثورات پوشک می تواند در گروه «درماتیت تحریک کننده» قرار گیرد. این عارضه باعث ایجاد دانه ها و بثوراتی می شود که در اثر آبرسانی بیش از حد پوست، اصطکاک و تماس مکرر و طولانی مدت با ادرار و مدفوع تشکیل می گردند. همچنین ممکن است بثورات در نوزاد شما  از طریق موارد زیر ایجاد شود:

واکنش های آلرژیک:

در بعضی موارد، بثورات پوشک می تواند ناشی از واکنش آلرژیک به مواد شیمیایی خاص باشد، از جمله:

• وجود رنگ یا مواد الاستیک در پوشک
•  وجود رایحه یا مواد نگهدارنده در دستمال مرطوب
•  وجود رایحه یا مواد نگهدارنده در کرم ها یا پماد های مورد استفاده

اگر کودک شما پوست حساسی دارد و واکنش آلرژیک نشان می دهد، می توان با تعویض مارک پوشک به راحتی این مسئله را حل نمود.

عفونت باکتریایی:

اگرچه این حالت به ندرت اتفاق می افتد اما بثورات پوشکی می تواند در اثر عفونت باکتریایی، از جمله استافیلوکس و استرپتوکوک ایجاد شود. باکتری ها همچنین می توانند بثورات پوشک موجود را بدتر کنند. اگر علائم زیر را در منطقه پوشک کودک خود مشاهده کردید، برای درمان مناسب باید به پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید:

•  پوست قرمز روشن اطراف مقعد (که ممکن است نشانگر عفونت استرپتوکوکی باشد)
• پوسته زرد یا جوش (که ممکن است نشان دهنده عفونت استاف باشد)

عفونت قارچی:

در صورتی که حتی بعد از درمان با پمادهای مخصوص بثورات پوستی ناشی از پوشک از بین نروند، احتمالا نوزادتان دچار عفونت قارچی شده است. بثورات پوشک که در اثر عفونت با مخمری به نام کاندیدا ایجاد می شوند، می تواند برای هر کودکی اتفاق بیفتد و بیشتر در صورت استفاده از آنتی بیوتیک در نوزاد، ایجاد می شوند. کاندیدا در مکان های گرم و مرطوب بهترین رشد را دارد، بنابراین زیر پوشک یک محیط مناسب برای رشد آن است.

همچنین، اگر کودک شما دو روز یا بیشتر بثورات پوشک درمان نشده داشته باشد، می تواند به یک عفونت ثانویه مخمر دچار شود. علائم بثورات پوشک ناشی از عفونت قارچی عبارتند از:

•  بثورات قرمز تیره در یک ناحیه مشخص و برجسته از پوست
•  جوش، تاول، زخم ساده یا زخم های پر از چرک
•  بثوراتی که بعد از دو روز درمان بثورات پوشک آویزان می شوند.
•  مناطق پوسته پوسته شده
•  برجستگی یا جوش های کوچک قرمز در خارج از مرز پوشک

نحوه تشخیص حساسیت به پوشک

پزشک معمولاً فقط با دیدن بثورات پوشک نوع آن را تشخیص می دهد. در صورتی که عفونت مخمری تشخیص داده شود پزشک نمونه بافتی گرفته و زیر میکروسکوپ آن را بررسی می کند.

برخی از شرایط نادرتر که می تواند باعث ایجاد بثورات پوشک شود عبارتند از:

•  آکروودرماتیت انتروپاتیکا به دلیل کمبود روی با زمینه ژنتیکی
•  پسوریازیس که یک  بیماری پوستی است و ممکن است پوست سر و ناخن های کودک را نیز درگیر کند.
•  گال، ناشی از Sarcoptes scabiei، کنه ای است که می تواند زیر پوست فرو برود و باعث ایجاد بثورات شود.
•  درماتیت سبورئیک یک بیماری پوستی که پوسته های چرب، زرد یا فلس مانند را، پشت گوش و کف سر و زیر بغل نوزاد ایجاد می کند. 

نکاتی برای درمان جوش های پوشکی نوزاد

اگر کودک شما بثورات پوشک دارد، لزوماً لازم نیست فوراً به پزشک مراجعه کنید. در واقع، کارشناسان می گویند که بیشتر بثورات پوشک با استفاده از یک مراقبت مناسب بعد از چند روز بهبود پیدا می کند. این مراقبت باید به شکل زیر باشد:

•  پوست را هوا دهید؛ یعنی چند دقیقه ای در روز نوزاد را بدون پوشک بگذارید تا پوستش هوا بخورد.
•  با مشورت پزشک از پمادهای مناسب برای درمان استفاده کنید.
• بصورت مرتب پوست ناحیه زیر پوشک را تمیز و خشک کنید.
• از پوشک های یک بار مصرف استفاده کنید.
• روش های پیشگیری از حساسیت به پوشک را یاد گرفته و عمل نمایید.
• هر دو یا سه ساعت یک بار و به محض خیس شدن یا کثیف شدن پوشک، پوشک کودک خود را عوض کنید.

 از دستمال مرطوب کودک که می تواند به دلیل داشتن رایحه پوست را تحریک کند، خودداری کنید. در عوض، از یک دستمال نرم یا گلوله های پنبه ای مرطوب با آب گرم برای تمیز کردن نوزاد استفاده کنید.

 پوشک ها را برای مدتی شل نگه دارید تا جریان هوا در اطراف منطقه وجود داشته باشد. یکی از راه های انجام این کار این است که از پوشک با یک سایز بزرگ تر استفاده کنید و این کار را تا درمان بثورات ادامه دهید.

 از کرم های ضد قارچ استفاده کنید. می توانید از درمان های ضد عفونی مخمر بدون نسخه، مانند مایکوستاتین (نیستاتین)، مونیستات (میکونازول) و لوتریمین (کلوتریمازول)، سه بار در روز در منطقه آسیب دیده استفاده کنید. اگر عفونت شدید باشد، استفاده از یک لایه نازک از کرم ملایم کورتیکواستروئید بدون نسخه نیز ممکن است کمک کند.

چه موقع باید با پزشک متخصص اطفال تماس بگیرید؟

اگر اولین بار است که کودکتان دچار حساسیت به پوشک شده است، بهتر است ابتدا قبل از هر درمانی با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید تا ببینید آن ها چه توصیه ای می کنند. به احتمال زیاد پزشک در مورد نوع پوشک، لوسیون، مواد شوینده و سایر وسایل خانگی مورد استفاده کودک شما سوالاتی می پرسد، بنابراین مارک های مورد استفاده را در هنگام حضور نزد پزشک بدانید. در شرایط زیر نیز بهتر است حتما با پزشک ملاقات داشته باشید:

•  زمانی که بثورات از بین نمی روند یا بدتر می شوند.
•  زمانی که بثورات به شکم، کمر، بازوها یا صورت کودک نیز گسترش می یابد.
•  زمانی که سن کودک شما کمتر از 6 هفته است.
•  اگر نشانه هایی از عفونت مانند ضایعات، تاول ها یا زخم های بزرگ را مشاهده کردید که پر از چرک هستند.

اگر کودک شما تب کرد یا بثورات ترشح یا زخم باز داشت، حتماً با پزشک خود تماس بگیرید. این شرایط می تواند نشانه ای از عفونت باکتریایی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی و احتمالاً مصرف آنتی بیوتیک برای درمان دارد.

سخن آخر

همان طور که گفتیم وجود حساسیت به پوشک امری طبیعی برای بسیاری از نوزادان است. تنها در برخی نوزادان و در شرایط خاص ممکن است این حساسیت ناشی از یک بیماری پوستی مانند عفونت های باکتریایی یا مخمر باشد که در صورت مشاهده علائم باید به پزشک مراجعه کنید تا درمان موثر انجام شود.