حاملگی بر تمام اندامهای بدن زنان باردار اثر میگذارد. بعضی از این تغییرات فیزیولوژیک هستند درحالی که بعضی دیگر پاتولوژیک هستند. در زمان بارداري تغييرات عمده اي در بدن مادر رخ مي دهد، از سینه های حساس گرفته تا کمر درد. اما اگر در هر زمانی که انتظار دارید گرفتگی و درد شکم را تجربه کنید، ممکن است کمی نگران باشید.
گاهي اين تغييرات براي مادر و جنين خطرساز است با شناخت اين تغييرات مي توان شرايط بارداري مادر را مديريت کرد.
برخی از ناراحتی های شکمی در دوران بارداری طبیعی است، اما گاهی اوقات می تواند نشان دهنده مشکلی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد. در اینجا نحوه تشخیص گرفتگی عضلات در دوران بارداری به احتمال زیاد جای نگرانی وجود ندارد، و چه زمانی ممکن است با چیز جدی تری مرتبط باشد.
آیا گرفتگی عضلات در دوران بارداری طبیعی است؟
برخی از گرفتگی شکم و درد معده در بارداری شایع است. کرامپ های اولیه بارداری می تواند با بسیاری از علائم بارداری از جمله یبوست یا افزایش جریان خون در رحم مرتبط باشد.
بعداً در بارداری، دردهای بارداری می تواند با علائم طبیعی مانند انقباضات براکستون هیکس یا درد رباط گرد مرتبط باشد.
با این حال، گاهی اوقات، درد شکم در دوران بارداری می تواند نشانه ای از شرایطی باشد که نیاز به مراقبت پزشکی دارد، مانند عفونت ادراری، سقط جنین، زایمان زودرس یا پره اکلامپسی. همیشه مطمئن ترین کار این است که در مورد هر علامتی که به شما مربوط می شود با پزشک خود تماس بگیرید.
موارد زیر علل شایع درد شکم و گرفتگی عضلات در دوران بارداری است که می تواند در هر سه ماهه رخ دهد:
1- ناراحتی معده
گاز و نفخ شکایت شایع بارداری به دلیل افزایش سطح پروژسترون، هورمونی است که عضلات صاف دستگاه گوارش شما را شل می کند. در نتیجه هضم شما کند می شود. این می تواند منجر به نفخ مربوط به بارداری و همچنین یبوست شود، که هر دو می توانند باعث ایجاد احساس گرفتگی در شکم شما شوند.
اگر دفع گاز یا اجابت مزاج باعث تسکین کوتاه مدت شود، احتمالاً ناراحتی شما مربوط به هضم است. شما می توانید با خوردن غذاهای غنی از فیبر، داشتن چندین وعده غذایی کوچک در روز به جای سه وعده بزرگتر، صرف زمان صرف غذا و نوشیدن آب فراوان از مشکلات گوارشی جلوگیری کنید. اگر این تغییرات کمکی نکرد، پزشک ممکن است یک نرم کننده مدفوع را برای یبوست توصیه کند.
2- گرفتگی عضلات بعد از ارگاسم
گرفتگی در حین و بعد از ارگاسم (گاهی با کمردرد همراه است) در بارداری کم خطر طبیعی و بی ضرر است. این به دلیل افزایش جریان خون در ناحیه لگن و انقباضات طبیعی رحم است که هنگام ارگاسم اتفاق می افتد.
آیا نگران آسیب ارگاسم به کودک در حین رابطه جنسی هستید؟ مطلقا این کار را نخواهد کرد گرفتگی عضلات پس از رابطه جنسی مطلقاً دلیلی برای متوقف کردن لذت بردن از رابطه جنسی نیست، اگر به آن علاقه دارید و پزشکتان به شما چراغ سبز نشان داده است.
برای تسکین گرفتگی، سعی کنید برای مدتی دراز بکشید یا چرت بزنید.
3- جریان خون به رحم
در دوران بارداری، بدن شما بیش از حد معمول خون به رحم می فرستد. این می تواند منجر به احساس فشار در ناحیه شود. دراز کشیدن برای استراحت یا غوطه ور شدن در حمام گرم ممکن است به تسکین این دردهای بارداری کمک کند.
4- عفونت دستگاه ادراری (UTI)
عفونت در دستگاه ادراری می تواند بدون علامت باشد، اما اغلب باعث درد یا فشار در ناحیه لگن می شود. علائم دیگر شامل بوی بد، ادرار کدر یا خونی، درد و سوزش هنگام ادرار کردن، تب یا نیاز به دفع بیشتر ادرار کردن است.
عفونت ادراری در صورت عدم درمان می تواند جدی شود. خوشبختانه، یک دور کوتاه از آنتی بیوتیک ها معمولا از عفونت مراقبت می کند.
5- کم آبی بدن
کم آبی می تواند باعث انقباضات براکستون هیکس شود یا انقباضاتی را تمرین کنید که معمولاً در اواسط بارداری شروع می شوند و بسیار طبیعی هستند. تشنه بودن معمولاً چیز مهمی نیست، اما نوشیدن آن بسیار مهم است، زیرا برخی تحقیقات نشان میدهند که کم آبی شدید ممکن است خطر زایمان زودرس را افزایش دهد.
نوشیدن آب کافی در دوران بارداری به معنای مصرف حدود هشت تا 10 لیوان در روز است. اگر ادرار زرد کم رنگ یا بی رنگ باشد و مکرراً در حمام استراحت کنید، متوجه خواهید شد که هیدراته شده اید.
علت گرفتگی عضلات در سه ماهه اول بارداری:
1- کاشت یا لانه گزینی
در اوایل بارداری، ممکن است گرفتگی هایی مانند قاعدگی را تجربه کنید. این گرفتگیهای لانه گزینی تقریباً در زمان پریود شدن شما اتفاق میافتد، حتی قبل از اینکه مطمئن شوید که باردار شدهاید.
پیچ خوردگی های خفیف و خونریزی خفیف لانه گزینی در نتیجه چسبیدن تخمک بارور شده به دیواره رحم است که حدود 6 تا 12 روز پس از لقاح اتفاق می افتد و حداکثر یک روز یا بیشتر طول می کشد. کمی r&r معمولا ناراحتی را کاهش می دهد.
2- حاملگی خارج رحمی
حاملگی خارج رحمی، زمانی که تخمک بارور شده در جایی غیر از رحم، معمولاً لوله فالوپ، کاشته می شود، می تواند باعث گرفتگی عضلات در سه ماهه اول، معمولا در قسمت تحتانی شکم شود.
ممکن است به عنوان یک درد مبهم شروع شود و به اسپاسم یا گرفتگی عضلات تبدیل شود که ممکن است با گذشت زمان بدتر شود. حاملگی خارج از رحم اغلب باعث خونریزی واژینال، درد شانه، سبکی سر و غش می شود.
اگر فکر می کنید ممکن است حاملگی خارج از رحم را تجربه کنید، فورا به پزشک مراجعه کنید. بارداری خارج از رحم با سونوگرافی و آزمایش خون در حدود هفته 5 تا 6 بارداری تشخیص داده می شود.
بنابراین اگر قبلاً سونوگرافی سه ماهه اول بارداری خود را انجام داده اید و همه چیز طبیعی به نظر می رسد، حاملگی خارج رحمی دلیلی برای گرفتگی عضلات شما نیست.
3- سقط جنین
دردهای سقط جنین چه احساسی دارند؟ گرفتگی سه ماهه اول بارداری که با سقط جنین مرتبط است، می تواند کسل کننده یا شبیه به دردهای بد پریود باشد. معمولاً در شکم، کمر و/یا ناحیه لگن رخ می دهد و با خونریزی همراه است. اگرچه بیشتر سقط جنین در سه ماهه اول اتفاق می افتد، اما ممکن است در سه ماهه دوم نیز رخ دهد.
تشخیص اینکه گرفتگی های اولیه بارداری شما یک سقط جنین است یا به سادگی لانه گزینی یا بزرگ شدن رحم شما می تواند دشوار باشد. مهمترین علامت سقط جنین که باید مراقب آن بود خونریزی است. بر خلاف گرفتگی لانه گزینی، گرفتگی سقط جنین معمولاً با خونریزی همراه است که برای چند روز ادامه دارد و اغلب با گذشت زمان شدیدتر می شود.
اگر نگران این هستید که ممکن است سقط جنین داشته باشید، همیشه ایده خوبی است که با پزشک خود تماس بگیرید.
گرفتگی عضلات در سه ماهه دوم بارداری
1- درد رباط گرد
رباط های گرد نوارهای بافتی هستند که رحم را در جای خود نگه می دارند. با پیشرفت بارداری، این رباط ها کشیده می شوند، که می تواند باعث درد و گرفتگی یا درد شدیدی شود که در یک یا هر دو طرف پایین شکم ایجاد می شود.
درد رباط گرد معمولا در سه ماهه دوم بارداری شروع می شود، اما می تواند در هر زمانی در نیمه دوم بارداری رخ دهد. اغلب در طول ورزش رخ می دهد. پس از بلند شدن از رختخواب، عطسه، سرفه یا خنده؛ یا زمانی که به طور ناگهانی حرکت می کنید. این گرفتگی ها در دوران بارداری می توانند از چند ثانیه تا چند دقیقه ادامه داشته باشند. برای تسکین، استراحت کافی داشته باشید و سعی کنید به آرامی وضعیت خود را تغییر دهید.
2- انقباضات براکستون هیکس
این به اصطلاح "انقباضات تمرینی" می تواند در حدود هفته 20 بارداری شروع شود و راه بدن شما برای گرم کردن برای زایمان واقعی است. انقباضات براکستون هیکس نسبتا کوتاه (فقط چند ثانیه تا چند دقیقه) و نامنظم است.
وقتی در سه ماهه دوم بارداری به بعد دچار گرفتگی براکستون هیکس می شوید، وضعیت خود را تغییر دهید. برای مثال، اگر ایستاده اید (و برعکس)، بنشینید یا دراز بکشید، و باید فروکش کند.
به خاطر داشته باشید که جدا شدن جفت، پره اکلامپسی و زایمان زودرس می تواند در سه ماهه دوم نیز رخ دهد. برای اطلاعات بیشتر در مورد این شرایط به خواندن زیر ادامه دهید.
گرفتگی عضلات در سه ماهه سوم بارداری
1- جدا شدن جفت
اگر جفت قبل از تولد نوزاد (به طور جزئی یا کامل) از دیواره رحم جدا شود، می تواند باعث درد شدید و مداوم شکم و همچنین کمردرد و خونریزی واژن شود. جداشدگی جفت در سه ماهه سوم شایع ترین است، اما ممکن است در سه ماهه دوم رخ دهد. اگر در هر زمانی در نیمه دوم بارداری دچار درد شکم همراه با خونریزی هستید، مهم است که فوراً به پزشک مراجعه کنید.
2- پره اکلامپسی
پره اکلامپسی در نیمه دوم بارداری، معمولاً در سه ماهه سوم بارداری ایجاد می شود و با افزایش ناگهانی فشار خون و پروتئین در ادرار مشخص می شود. میتواند باعث درد بالای شکم همراه با سردردهای شدید که با مسکنها از بین نمیروند، تورم شدید در صورت و دستها، افزایش ناگهانی وزن غیرمرتبط با غذا خوردن، تغییرات بینایی، حالت تهوع یا استفراغ و تنگی نفس ایجاد کند.
اگر هر یک از علائم بالا را تجربه کردید، مهم است که فوراً به پزشک خود مراجعه کنید. اگر پره اکلامپسی درمان نشود، هم برای شما و هم برای جنینتان خطرناک است، زیرا می تواند میزان اکسیژن و تغذیه ای که به جنین می رسد را کاهش دهد و خطر جدا شدن جفت را افزایش دهد. اگر زود تشخیص داده شود و درمان شود، شانس بسیار خوبی برای داشتن یک بارداری سالم دارید.
3- انقباضات زایمان
انقباضات زایمان در فواصل زمانی معین اتفاق میافتد، بین 30 تا 70 ثانیه طول میکشد، به مرور زمان به هم نزدیکتر و قویتر میشوند و با تغییر وضعیت از بین نمیروند. سایر علائم زایمان شامل احساس فشار در ناحیه لگن (مانند فشار دادن نوزاد به پایین) و تغییر در ترشحات واژن (نشت مایع یا خونریزی خفیف) است.
اگر در سه ماهه سوم بارداری دچار گرفتگی عضلات میشوید که فکر میکنید ممکن است انقباضات زایمان باشد، پزشک باید به شما گفته باشد که چه زمانی تماس بگیرید. اگر خونریزی دارید، آب شما پاره شد یا علائم پره اکلامپسی مانند تورم ناگهانی یا تاری دید دارید، همیشه حتما تماس بگیرید. اگر این علائم را قبل از هفته 37 تجربه کردید، ممکن است زایمان زودرس را تجربه کنید. اگر فکر می کنید در حال زایمان زودرس هستید، حتی اگر مطمئن نیستید یا بلافاصله به بیمارستان بروید، با پزشک خود تماس بگیرید.
چگونه گرفتگی های بارداری را از بین ببریم؟
تسکین گرفتگی در دوران بارداری به علت دردی که تجربه می کنید بستگی دارد. این نکات می توانند شایع ترین علل گرفتگی شکم در دوران بارداری را تسکین دهند:
- برای مدتی دراز بکشید و استراحت کنید، که می تواند گرفتگی های بارداری مربوط به لانه گزینی، ارگاسم، افزایش جریان خون به رحم و درد رباط گرد را تسکین دهد.
- مقدار زیادی آب بنوشید، که ممکن است هرگونه گرفتگی ناشی از کم آبی، نفخ یا یبوست را کاهش دهد.
- در یک حمام گرم غوطه ور شوید، که می تواند به کاهش گرفتگی های بارداری مرتبط با افزایش جریان خون رحم کمک کند.
- بستن شکم بند، که می تواند به تسکین گرفتگی های شکمی مرتبط با درد رباط گرد در نیمه دوم بارداری کمک کند.
- اگر فکر می کنید انقباضات براکستون هیکس دارید، وضعیت خود را تغییر دهید (مثلاً اگر ایستاده اید دراز بکشید)
چه زمانی با پزشک خود تماس بگیرید:
چه زمانی باید نگران گرفتگی عضلات در دوران بارداری باشید؟ برای ایمن بودن، اگر نگران دردهای بارداری از جمله گرفتگی هستید، همیشه با پزشک خود تماس بگیرید. در صورت بروز این موارد، حتماً فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد شدید زیر شکم در مرکز یا در یک یا هر دو طرف که فروکش نمی کند (حتی اگر همراه با خونریزی نباشد)
- افزایش ناگهانی تشنگی، همراه با کاهش ادرار، یا عدم ادرار برای یک روز کامل
- سردرد شدید که از بین نمی رود، تغییرات بینایی، تورم ناگهانی و/یا افزایش وزن غیر قابل توضیح (که از علائم پره اکلامپسی هستند)
- تب یا لرز
- خونریزی شدید، یا خونریزی همراه با گرفتگی یا درد شدید در قسمت تحتانی شکم
- اسهال خونی
- درد یا سوزش در هنگام ادرار کردن، مشکل در ادرار کردن یا وجود خون در ادرار
- سرگیجه یا احساس ضعف
بیش از چهار انقباض در یک ساعت (به خصوص اگر قبل از هفته 37 بارداری اتفاق بیفتد)، زیرا ممکن است نشانه زایمان باشد. این احتمال وجود دارد که گرفتگی عضلات در دوران بارداری کاملا طبیعی باشد. اما آگاه بودن از علل بالقوه جدی تر گرفتگی عضلات در دوران بارداری هوشمندانه است تا بتوانید مراقبت های پزشکی لازم را دریافت کنید.
Jennifer Lacey. When to Be Concerned by Pregnancy Cramps. on February 1, 2018