چگونه برفک دهان نوزاد را تشخیص دهیم و درمان کنیم؟

گروه سلامت اوما: برفک دهان نوزاد (که به انگلیسی "Oral Thrush" نامیده می‌شود) یک عفونت قارچی است که توسط قارچ "کاندیدا" (معمولاً کاندیدا آلبیکنس) ایجاد می‌شود. این قارچ به‌طور طبیعی در بدن انسان وجود دارد، اما گاهی اوقات می‌تواند به‌صورت غیرمعمول رشد کند و باعث ایجاد عفونت شود.

برفک دهان نوزاد یک مشکل رایج است که بسیاری از والدین با آن روبرو می‌شوند. این مقاله به بررسی علائم، دلایل و روش‌های درمان این مشکل در نوزادان می‌پردازد. با خواندن این مقاله، شما می‌توانید اطلاعات کاملی در مورد برفک دهان نوزاد و راهکارهای مقابله با آن کسب کنید.

علائم برفک دهان نوزاد

برفک دهان نوزاد، که به عنوان عفونت قارچی کاندیدا نیز شناخته می‌شود، یک عفونت شایع در دهان نوزادان است. این وضعیت اغلب در هفته‌های اول زندگی رخ می‌دهد و به دلیل رشد بیش از حد قارچ کاندیدا آلبیکنس در دهان نوزاد ایجاد می‌شود. علائم برفک دهان در نوزاد عبارتند از:

لکه‌های سفید یا کرمی رنگ در داخل دهان:

روی زبان، لثه‌ها، سقف دهان و داخل گونه‌ها. این لکه‌ها شبیه به بقایای شیر هستند ولی نمی‌توان آنها را به راحتی پاک کرد.

درد و ناراحتی هنگام تغذیه:

نوزاد ممکن است هنگام شیر خوردن بی‌قراری کند یا از خوردن شیر خودداری کند. خشکی یا ترک خوردگی در گوشه‌های دهان.

التهاب یا قرمزی در داخل دهان:

زیر لکه‌های سفید ممکن است ناحیه قرمز و ملتهب وجود داشته باشد.

اختلال در خواب و بی‌قراری:

نوزاد به دلیل ناراحتی ناشی از برفک ممکن است بی‌قراری یا اختلال در خواب داشته باشد.

عفونت همراه در ناحیه پوشک:

در برخی موارد، برفک دهان می‌تواند به عفونت قارچی در ناحیه پوشک منجر شود که باعث قرمزی و تحریک پوست در این ناحیه می‌شود. اگر نوزاد این علائم را داشت، مشاوره با پزشک ضروری است تا درمان مناسب آغاز شود.

علل برفک دهان نوزاد

برفک دهان یا به طور علمی "ترشحات برفکی" ممکن است در نوزادان به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:

• دوره ترشحات برفکی نوزادی: در دوران اولیه زندگی نوزاد، غده‌های بزاقی فعال شده و ممکن است برفک دهانی تولید کنند. این ترشحات اغلب بی‌خطر هستند و به دلیل قابلیت کنسانتره کردن میوه‌ها و شیر مادر، ممکن است برفکی باشند.
• عفونت: عفونت‌های مختلف مانند عفونت‌های ویروسی (مثل ویروسهای سرماخوردگی) یا عفونت‌های باکتریایی می‌توانند باعث بروز ترشحات برفکی در دهان نوزادان شوند.
• تحریک مکانیکی: استفاده از پستونک و سایر اشیاء کوچک تحت زبان نوزاد ممکن است به تحریک غده‌های بزاقی منتهی شود و باعث ترشحات برفکی شود.
• تجمع غذا: برخی از ترشحات برفکی می‌توانند ناشی از تجمع غذا در دهان باشند، به ویژه در صورتی که نوزاد به صورت عمیق با یک مایع یا جامد در تماس باشد.

اگر شما نگران ترشحات برفکی نوزادتان هستید یا همراه با علائم دیگری همچون تب، بی‌اشتهایی، یا علائم ناراحتی دیگر، بهتر است با پزشک متخصص کودکان مشورت کنید.

درمان برفک دهان نوزاد

داروهای ضد قارچ: پزشک ممکن است داروهای ضد قارچ موضعی مانند نیستاتین یا میکونازول را تجویز کند.

رعایت بهداشت دهان: تمیز کردن دهان نوزاد با یک پارچه نرم و مرطوب پس از هر وعده شیر خوردن می‌تواند به کاهش قارچ‌ها کمک کند.

ضدعفونی کردن پستانک و بطری: پستانک‌ها و سرپوش‌های بطری‌ها باید به‌طور منظم ضدعفونی شوند تا از بازگشت عفونت جلوگیری شود.

علائم برفک دهان نوزاد

علائم برفک دهان نوزاد ممکن است شامل لکه‌های سفید یا زرد رنگ در دهان، زبان، داخل گونه‌ها و حتی لثه‌ها باشد. این لکه‌ها ممکن است به راحتی پاک نشوند و در صورت تلاش برای پاک کردن آنها، ناحیه زیرین قرمز و دردناک شود. همچنین نوزاد ممکن است در هنگام تغذیه بدخلقی نشان دهد یا به دلیل درد دهان از خوردن شیر خودداری کند.

دلایل برفک دهان نوزاد

برفک دهان نوزاد به دلیل عفونت قارچی به نام کاندیدا ایجاد می‌شود. این قارچ به طور طبیعی در دهان و دستگاه گوارش وجود دارد اما در برخی شرایط مانند ضعف سیستم ایمنی یا مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، تعداد آن افزایش می‌یابد و باعث عفونت می‌شود.

تشخیص برفک دهان

تشخیص برفک دهان نوزاد معمولاً توسط پزشک از طریق مشاهده علائم و بررسی ناحیه دهان انجام می‌شود. در برخی موارد، پزشک ممکن است از نمونه‌برداری برای تأیید تشخیص استفاده کند.

درمان برفک دهان نوزاد

درمان برفک دهان نوزاد شامل استفاده از داروهای ضد قارچ است که به صورت موضعی یا خوراکی تجویز می‌شوند. معمولاً پزشکان نایستاتین یا فلوکونازول را برای درمان توصیه می‌کنند. همچنین رعایت بهداشت دهان و استفاده از پستانک‌ها و شیشه‌های استریل شده می‌تواند به تسریع بهبودی کمک کند.

پیشگیری از برفک دهان

برای پیشگیری از برفک دهان نوزاد، می‌توانید نکاتی مانند شستشوی مرتب دست‌ها، تمیز نگه داشتن پستانک و شیشه شیر، و اطمینان از خشک بودن دهان نوزاد پس از تغذیه را رعایت کنید. همچنین اگر مادر شیرده هستید، مطمئن شوید که نوک سینه‌ها خشک و تمیز هستند.

عوارض برفک دهان نوزاد

اگر برفک دهان نوزاد به موقع درمان نشود، می‌تواند به مشکلات جدی‌تری مانند عفونت‌های قارچی در سایر نقاط بدن منجر شود. علاوه بر این، ممکن است باعث بی‌اشتهایی و کاهش وزن در نوزاد شود.

برفک دهان در مادران شیرده

برفک دهان نوزاد می‌تواند به مادران شیرده نیز منتقل شود. علائم در مادران شامل درد نوک سینه، قرمزی و ترک‌های پوستی است. درمان مشترک مادر و نوزاد برای جلوگیری از بازگشت عفونت ضروری است.

نقش تغذیه در برفک دهان

تغذیه نقش مهمی در پیشگیری و درمان برفک دهان دارد. مصرف غذاهای پروبیوتیک مانند ماست می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و مقابله با عفونت‌های قارچی کمک کند.

چه زمان به پزشک مراجعه کنیم

اگر علائم برفک دهان نوزاد پس از چند روز بهبود نیافت یا بدتر شد، باید به پزشک مراجعه کنید. همچنین در صورتی که نوزاد دچار تب، کاهش وزن یا بی‌اشتهایی شدید شد، مراجعه به پزشک ضروری است.

نتیجه‌گیری

برفک دهان نوزاد یک مشکل شایع اما قابل درمان است. با شناخت علائم و دلایل این عفونت، می‌توانید به موقع اقدامات لازم را برای درمان و پیشگیری انجام دهید. مراقبت‌های بهداشتی و تغذیه مناسب نقش مهمی در جلوگیری از بروز این مشکل دارند. به یاد داشته باشید که در صورت مشاهده علائم شدید یا طولانی مدت، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

سوالات متداول

آیا برفک دهان نوزاد خود به خود بهبود می‌یابد؟
برفک دهان نوزاد ممکن است در برخی موارد خود به خود بهبود یابد، اما اغلب نیاز به درمان دارویی دارد.

آیا برفک دهان نوزاد واگیردار است؟
بله، برفک دهان نوزاد می‌تواند به مادران شیرده و سایر افراد در تماس نزدیک منتقل شود.

چگونه می‌توانم از برفک دهان نوزاد پیشگیری کنم؟
رعایت بهداشت دهان و دست‌ها، استریل کردن پستانک‌ها و شیشه شیر، و خشک نگه داشتن دهان نوزاد پس از تغذیه از جمله روش‌های پیشگیری است.

چه مدت طول می‌کشد تا برفک دهان نوزاد درمان شود؟
مدت زمان درمان برفک دهان نوزاد بستگی به شدت عفونت دارد، اما معمولاً بین 7 تا 14 روز طول می‌کشد.

آیا می‌توان از داروهای گیاهی برای درمان برفک دهان نوزاد استفاده کرد؟
برخی داروهای گیاهی ممکن است مفید باشند، اما بهتر است قبل از استفاده از آنها با پزشک مشورت کنید.