رژیم غذایی مناسب و مصرف غذاهای مغذی در دوران شیردهی بسیار مهم است. شما و نوزادتان روزانه به مقداری مشخص از انواع مواد مغذی نیاز دارید. جنین مواد مغذی را از طریق شیر گرفته و برای رشد مصرف می کند و بدن شما برای افزایش انرژی و شیردهی بهتر به آن ها نیاز دارد. واکنش هر نوزاد نسبت به انواع مواد غذایی که شما در این دوران مصرف می کنید متفاوت است. برخی از غذاها را نیز نباید در دوران شیردهی مصرف کنید. در این مقاله می خواهیم شما مامان های اومایی عزیز را با هشت غذایی که نباید در دوران شیردهی مصرف کنید و تنها مجاز به مصرف مقدار اندکی از آن ها هستید آشنا کنیم. با ما همراه باشید.
غذاهای ممنوع دوران شیردهی
این غذاها را باید بصورت خیلی کم در دوران شیردهی مصرف کنید:
ماهی غنی از جیوه:
هنگامی که جیوه در رژیم غذایی مادر وجود داشته باشد همان طور که در بارداری قابل انتقال به جنین بود، در شیردهی نیز وارد شیر می شود. مادرهایی که مقدار زیادی ماهی غنی از جیوه مصرف می کنند، جیوه زیادی به شیرشان انتقال یافته و در نهایت وارد بدن نوزاد می شود که سمی و خطرناک است.
دپارتمان کشاورزی امریکا در این مورد گفته است:
اگر مادران شیرده غذاهای سرشار از جیوه مصرف کنند، این ماده از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شده و برای فرایند رشد او تاثیر منفی می گذارد. از طرفی نتایج مطالعات نشان می دهد مادران شیرده باید از خوردن ماهی های با جیوه بالا بخصوص کوسه اجتناب کنند. اما می توانند برای افزایش سلامت خود و مصرف امگا3 از ماهی هایی مانند سالمون، ماهی تن، میگو، تیلاپیا و گربه ماهی دوبار در هفته استفاده کنند. بعد از اینکه نوزاد از مرز سه ماهگی گذشت خطر جیوه کمتر می شود.
الکل:
بعد از نه ماه دوری از الکل، مصرف گاه و بی گاه آن ضرری ندارد. مطالعات نشان می دهد مصرف الکل، به مقدار خیلی کم در هفته به نوزاد آسیبی نمی رساند. اما توجه داشته باشید که بیشتر از این مقدار الکل باعث کاهش مقدار شیر مادر می شود. همچنین مصرف بیش از اندازه الکل باعث ضعف، بی حالی، خواب عمیق و افزایش وزن غیر طبیعی در این دوران می شود.
کافئین:
مصرف مقدار متوسط کافئین ایرادی ندارد. می توانید هر روز صبح یک فنجان چای یا قهوه بخورید. اما در روز بیش از دو یا سه فنجان نوشیدنی کافئین دار مصرف نکنید. مصرف بیش از حد مواد کافئین دار در این دوران باعث کاهش آهن موجود در شیر و کاهش هموگلوبین می شود. بنابراین هم مادر دچار کم خونی خواهد شد و هم گلوبول های قرمز نوزاد به خوبی تشکیل نخواهند شد. کافئین از طریق خون مادر وارد شیر می شود و علاوه بر موارد گفته شده باعث ایجاد اختلال در خواب نوزاد، بهانه گیر شدن و عصبی شدن او خواهد شد. بنابراین توجه داشته باشید به هیچ وجه پیش از خوابیدن نوزاد کافئین مصرف نکنید.
جالب است بدانید یک نوزاد تازه به دنیا آمده، 160 ساعت زمان لازم دارد تا کافئین وارد شده در شیری که خورده است از بدنش خارج شود. اما هنگامی که نوزاد به شش ماهگی می رسد پس از دو یا سه ساعت کافئین را فراوری می کند. در آن زمان می توانید کمی بیشتر از نوشیدنی های کافئین دار مصرف کنید.
شکلات:
شکلات ماده ای به نام تئوبرومین دارد که مشابه کافئین عمل می کند. اگرچه کافئین در شکلات وجود ندارد اما تاثیرات آن مشابه کافئین است. برخی شکلات ها نیز حاوی کافئین می باشند. مقدار کم تئوبرومین بر نوزاد شیرخوار تاثیری نمی گذارد مگر این که مادر به مقدار زیاد شکلات مصرف کند. اگر مادر روزانه بیش از هفتصد و پنجاه میلی لیتر نوشیدنی کافئین دار یا مواد تئوبرومین دار مصرف کند، نوزاد دیگر نمی تواند به راحتی بخوابد و هنگام خواب بهانه گیری می کند و شما هم اصلا متوجه نیستید که چرا این اتفاق می افتد و عصبی می شوید.
برای بررسی تاثیر کافئین بر روی نوزاد، یک یا دو هفته مصرف آن را کاهش دهید و رفتار نوزاد را مقایسه کنید. اگر رفتار بهانه گیرانه نوزاد به خاطر تاثیر شکلات است، باید مدتی از مصرف شکلات زیاد اجتناب کنید.
نعناع:
اعتقاداتی وجود دارد که بیان می کند نعناع باعث افزایش شیر مادر می شود. اما هیچ مدرک علمی مبنی بر درست بودن این مطلب وجود ندارد. مصرف بیش از حد نعناع باعث سوزش معده، حالت تهوع و استفراغ و واکنش های آلرژیک مانند سردرد می شود. البته در مقاله ای دیگر در اوما معجونی برای کاهش سوزش معده معرفی شده است که می توانید از آن استفاده کنید. اما به طور کلی مصرف بیش از حد نعناع اتفاقا باعث جلوگیری از تولید شیر می شود.
البته یک فنجان چای نعناع تاثیر بدی ندارد اما پس از مصرف نعناع، نوزاد احساس گرسنگی بیشتری دارد بنابراین بهتر است مقدار آن را کاهش دهید. شاید هم به این دلیل قدیمی ها فکر می کردند نعناع شیر را زیاد می کند که با مصرف نعناع نوزاد گرسنه تر می شده است و تند تند شیر می خورده است در نتیجه بر اثر مکیدن زیاد تولید شیر در سینه ها نیز افزایش پیدا می کرده است.
برخی خانم ها نیز ژل نعناع را برای جلوگیری از ترک نوک سینه استفاده می کنند. اگر از روغن نعناع برای کاهش ترک های نوک سینه استفاده می کنید، بهتر است بعد از شیردهی این کار را انجام دهید.
مریم گلی:
مریم گلی باعث کاهش شیر مادر می شود. اما هنوز هیچ مدرکی مبنی بر تاثیر آن بر شیر مادر وجود ندارد. مریم گلی تاثیری مشابه نعناع دارد و اگر به مقدار زیاد مصرف شود بر شیرمادر تاثیر منفی می گذارد. بنابراین باید در هنگام مصرف این ماده غذایی دقت کنید.
مرکبات:
بیشتر مادرهای شیرده مرکبات را به عنوان میان وعده ای سالم و کم کالری اما موثر مصرف می کنند. مقدار زیاد ویتامین ث موجود در مرکبات برای نوزاد و مادر مناسب است. اما باعثاسهال در نوزاد نیز می شود که این مسئله به خاطر حساسیت نسبت به ویتامین ث می باشد. از آن جایی که ویتامین ث اسیدی است، بر مجرای روده نوزاد تاثیر می گذارد. مصرف مرکبات بیش از اندازه باعث بهانه گیری، ریفلاکس معده و حساسیت پوستی در نوزاد خواهد شد.
اگر نوزاد پس از مصرف مرکبات اذیت شد، بهتر است مقدار آن ها را کاهش دهید. به جای مرکبات می توانید توت فرنگی، آناناس و سبزیجات برگ دار را به عنوان میان وعده مصرف کنید.
بادام زمینی:
اگر خانواده شما سابقه حساسیت به بادام زمینی داشته باشد، بهتر است از مصرف آن اجتناب کنید. برخی پروتئین های موجود در بادام زمینی باعث آلرژی می شوند. این پروتئین ها وارد شیر مادر شده و به نوزاد نیز منتقل می شوند. حتی مقدار کم بادام زمینی نیز می تواند وارد شیر مادر شود و یک تا شش ساعت در شیر بماند و بر نوزاد تاثیر بگذارد.
مطالعات نشان می دهد اگر نوزاد تا قبل از یک سالگی بادام زمینی یا شیری که با ترکیبات آن مخلوط شده باشد را مصرف کند، احتمال حساسیت به آن در سنین بالاتر وجود دارد. البته اگر مادر نسبت به بادام زمینی حساسیت نداشته باشد، مصرف آن در طول شیردهی ایرادی ندارد. به طور کلی پیش از حذف هر ماده غذایی از رژیم غذایی، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
سخن آخر
همان طور که در هفته های بارداری حسابی بر روی رژیم غذایی تاکید می کردیم و قطعا کسانی که آن ها را رعایت کرده اند بارداری راحت تری را گذرانده اند الان نیز بر رژیم غذایی شما در دوران شیردهی تاکید می کنیم. اگر می توانید تحت نظر یک متخصص تغذیه قرار بگیرید تا هم بدنتان قوی بماند و هم کودک رشد و آرامش بیشتر و بهتری داشته باشد. همچنین لطفا برای چند ماهی صبور باشید و مصرف مواردی که گفتیم را در رژیم روزانه محدود کنید. آرامش فرزند شما باعث آرامش خود شما نیز می شود.
Dr. Priya Shashank(Lactation & IYCF Counsellor).14 Foods To Avoid While Breastfeeding.November 8, 2019