کیست تخمدان از بیماری های رایج در میان خانم هاست که اگر به موقع و سریع تشخیص داده شده و نسبت به درمان آن اقدام شود، خطری نخواهد داشت. کیست هایی که در تخمدان تشکیل می شوند در واقع کیسه هایی سفت و پر از مایع هستند که در اکثر اوقات دردی ایجاد نمی کنند. این بیماری در گذشته فقط گریبان زنانی را می گرفت که اضافه وزن داشتند اما امروزه تغییر شیوه زندگی و تغذیه نامناسب باعث شده است تا دختران جوان و حتی لاغر نیز به این بیماری مبتلا شوند. با مطالعه این مطلب با این بیماری بیشتر آشنا می شویم.
کیست تخمدان چیست؟
تخمدان ها اندام هایی جفت هستند که در دو طرف چپ و راست رحم واقع شده اند. هورمون هایی مانند استروژن و پروژسترون به وسیله تخمدان ها تولید می شوند. این اندام ها در بدن بانوان بخشی از سیستم تولید مثل آن ها را تشکیل می دهد و در واقع وظیفه تولید تخمک را دارند. تخمک هایی که توسط تخمدان ها تشکیل شده اند در درون آن ها رشد می کنند و سپس در سیکل قاعدگی و طی سال های باروری به طور ماهیانه به درون رحم آزاد می شوند.
کیست تخمدان در واقع توده است که معمولا از مایعی که درون تخمدان ها می باشد، پر شده است. این توده گاهی ممکن است از مایعات چرکی یا خون آلوده پر شده باشند که بیماری جدی محسوب می شود. این کیست ها بیشتر به صورت بی خطر و بدون درد هستند و نیازی به درمان ندارند و پس از گذشت چند ماه از بین می روند اما در مواردی نیز ممکن است باعث ناراحتی شوند و نیاز به درمان پیدا کنند.
علت کیست تخمدان در دختر
دانشمندان تاکنون نتوانسته اند به علت دقیقی برای کیست تخمدان در دختران مجرد برسند اما به طور کلی می توان مواردی از جمله چاقی و اضافه وزن، اختلالات عملکردی تخمدان ها، اختلالات هورمونی، کم کاری یا پرکاری تیروئید، ژنتیک، عدم تخمک گذاری و... را برای آن بیان کرد.
انواع کیست تخمدان
کیست های تخمدان به انواع زیر تقسیم می شوند که به ترتیب به توضیح هریک می پردازیم:
- کیست ساده یا فولیکولی: این کیست ها از شایع ترین کیست های تخمدان در خانم ها می باشد که در زمان کوتاهی نیز از بین می روند به همین دلیل کیست خوش خیم به شمار می روند. کیست ساده یا فولیکولی هیچ نوع علامتی ندارند و فقط در هنگام سونوگرافی ممکن است مشاهده شوند.
- کیست بدخیم تخمدان: کیست بدخیم تخمدان از کیست های سرطانی به شمار می روند و متاسفانه علائم آن نیز دیر نمایش داده می شود. این کیست ها پس از تشخیص باید تحت درمان قرار گیرند که البته ممکن است به داروها یا جراحی پاسخ مثبت نشان ندهند.
- کیست اندومتریوئید یا شکلاتی: دلیل مشخصی برای پیدایش کیست اندومتریوئید یا شکلاتی هنوز کشف نشده است اما ممکن است این کیست ها به دلیل ژنتیک و وراثت به وجود آیند. درمان قطعی برای این کیست ها هنوز وجود ندارد و بسته به هر فرد می تواند درمان متفاوت باشد.
- کیست درموئید: به کیست درموئید تراتوم بالغ نیز گفته می شود. این تومورها خوش خیم هستند و نوعی کیست غیر عادی به شمار می روند. این نوع کیست معمولا در زنان جوان تر ظاهر می شوند و ممکن است قطری حدود 15 سانتی متر نیز پیدا کنند. در این نوع کیست انواع بافت های دیگر بدن مانند چربی، استخوان، مو و غضروف نیز دیده می شود.
- کیست هموراژیک( دارای خونریزی خفیف): این کیست نوعی کیست عملکردی است که در زمان خونریزی ایجاد می شود. افرادی این کیست را دارند، علائمی مانند درد شکم در یک طرف بدن را از خود نشان می دهند.
علائم کیست تخمدان( در دختران) چیست؟
علائمی که افراد دارای کیست نشان می دهند به راحتی قابل شناسایی است. این علائم عبارتند از:
- احساس درد در ناحیه لگن
- حالت تهوع و استفراغ داشتن
- احساس درد در بخش های مختلف بدن
- نفخ شکم
- تغییر در دفع ادرار
- بروز تب
- افزایش وزن به صورت ناگهانی
- عدم بارداری
- خونریزی بدون علت
- درد در زمان رابطه جنسی
این علائم در دختران مجرد نیز همچون زنان می باشد اما در دختران ممکن است علائمی مانند حساسیت در ناحیه سینه، سرگیجه، حرکات دردناک روده، تب، حالت تهوع، عفونت های لگنی، دردهای زیر شکم و ضعف نیز مشاهده شود.
اندازه کیست تخمدان
اندازه کیست ها می تواند متغیر باشد. مشاهدات نشان داده اند که اندازه کیست ها گاهی اوقات بسیار کوچک و در حد یک خود می باشد و گاهی نیز به اندازه یک خربزه یا هندوانه می تواند بزرگ باشد.
در بیشتر مواقع اندازه کیست های ساده وقتی مایع درون آن ها تجمع یافته است به بیش از 3 میلی متر نیز می رسد. فولیکول های طبیعی مولد تخمک نیز به هنگام تخمک گذاری اندازه ای معادل با 2.5 میلی متر دارند. پس لازم است که این فولیکول ها را با کیست تخمدان اشتباه نگیریم.
👈 تور پاتایا 👉
چه اندازه کیست تخمدان خطرناک است؟
همانطور که گفته شد کیست های تخمدان انواع مختلفی دارد. اگر کیست تخمدان از نوع خوش خیم باشد هیچ خطری نخواهد داشت اما اگر بدخیم و سرطانی باشند ممکن است خطرناک باشند. از آن جایی که کیست های سرطانی در مرحله اول بدون علامت هستند، زمانی علائم آشکار می شوند و بیمار از بیماری مطلع می شود که بیماری پیشرفت زیادی کرده است.
برخی کیست ها به دلیل سایز بزرگ خود مشکلاتی را می توانند به وجود آورند. از آن جایی که کیست های تخمدان معمولا علائم ندارند و بیمار متوجه کیست نمی شود، بهتر است هر اختلالی در سیکل های قاعدگی، لکه بینی، احساس فشار، درد زیر شکم، درد در هنگام نزدیکی را به پزشک خود اطلاع دهید تا در صورت وجود کیست به موقع شناسایی و درمان صورت گیرد و از خطرات احتمالی جلوگیری شود.
آیا کیست تخمدان می تواند موجب نازایی شود؟
کیست ها اگر درمان نشوند ممکن هستند باعث نازایی شوند اما این مسئله با نوع کیست نیز ارتباط مستقیمی دارد. افرادی که کیست های تخمدانی بزرگ دارد ممکن است با عدم بارداری مواجه شوند اما این مسئله صد در صدی نیست و برخی از افراد با وجود کیست نیز می توانند باردار شوند. کیست های ساده و درموئید نیز اشکالی در بارداری ایجاد نخواهند کرد.
کیست تخمدان در دختر مجرد بیشتر در چه بازه سنی رخ می دهد؟
به وجود آمدن کیست تخمدان سن مشخصی ندارد و در هر سنی ممکن است این اتفاق بیفتد اما آمارها نشان داده اند که بیشتر افرادی که به کیست تخمدان مبتلا می شوند در محدوده سنی 15 تا 49 سال بوده اند. این کیست تخمدان در دختران اغلب از نوع ساده و خوش خیم است و درمان آن نیز آسان تر می باشد اما پس از دوران یائسگی ممکن است خطرات این بیماری افزایش یابد.
عوارض کیست تخمدان در دختر مجرد
عوارض کیست تخمدان در ختر مجرد ممکن است در بزرگسالی و میانسالی او را دچار مشکل کند. ناباروری، مشکلات روحی و روانی مانند افسردگی و استرس، مشکلات بارداری مانند زایمان زودرس، دیابت بارداری و سقط جنین، افزایش خطر ابتلا به دیابت، چربی خون و دیگر بیماری های قلبی در سن 40 یا 50 سالگی و خطر ابتلا به سرطان رحم از عوارض کیست تخمدان در سنین مختلف می باشد. پارگی کیست و پیچ خوردگی تخمدان از دیگر عوارض احتمالی کیست تخمدان می باشند.
علائم پارگی کیست تخمدان
پارگی کیست تخمدان می تواند باعث درد شدید و خونریزی داخلی شود. خطر پارگی کیست با افزایش اندازه کیست بیشتر می شود. هر نوع فعالیت لگنی مانند مقاربت واژن خطر پارگی کیست را افزایش می دهد. درد در ناحیه تحتانی شکم می تواند از علائم پارگی کیست باشد.
احساس فشار و اتساع شکم نیز از دیگر علائمی است که کیست هایی که فضای بزرگی را در شکم اشغال کرده اند ممکن است به وجود آورند. به هنگام پاره شدن این کیست ها فشار داخل شکم کاهش می یابد و به دلیل نشت مایع درون آن به محیط اطراف ممکن است نفخ بیشتر شود. دردی که همراه با تهوع، سرگیجه و استفراغ باشد، کم خونی و تب نیز از دیگر علائم پارگی کیست می باشد.
درمان خانگی کیست تخمدان در دختر مجرد
درمان های خانگی بسیاری برای کیست تخمدان در دختر مجرد پیشنهاد شده است. در ادامه به برخی از آن ها اشاره خواهیم کرد:
- نشستن در وان سولفات منیزیم
- نوشیدن چای بابونه
- تخلیه استروژن اضافی با مصرف سبزیجات
- مصرف بادام
- افزایش فیبر در وعده های غذایی
- کاهش وزن
- نوشیدن چای زنجبیل
- سم زدایی کبد با افزایش مصرف تخم مرغ، سبزیجات و تری پپتید سنگین مانند آواکادو و مارچوبه
- تنظیم رژیم غذایی و پرهیز از استفاده از غذاهای دارای کربوهیدارت های تصفیه شده مانند فست فودها
راه های تشخیص کیست تخمدان در دختران
از آن جایی که تشخیص کیست تخمدان اصلی ترین مرحله برای درمان آن هاست باید پزشک آزمایشاتی تجویز کند و به وسیله آن را کیست تخمدان را تشخیص دهد. انجام برخی از آزمایشات در دختران و زنانی که به کیست تخمدان مبتلا هستند می تواند در تشخیص آن موثر باشد. از جمله این آزمایشات می توان به لاپاراسکوپی، سونوگرافی لگنی، ام آر آی، آزمایش خون CA 125 و سی تی اسکن اشاره کرد.
