رعایت نکات بهداشتی و درمانی مطلوب در دوران بارداری بسیار ضروری می باشد. مراقبت دندانی مناسب و پیشگیری در طول بارداری می تواند پیامدهای نامناسب را در نوزاد کاهش دهد و پوسیدگی های دندان را در شیرخواران کم کند. در زمان بارداری حفره دهان بیشتر در معرض اسید معده قرار می گیرد که می تواند مینای دندان را بساید.
عده اي معتقدند كه در اثر حاملگي دست كم يك دندان آنها از دست رفته است و بقيه دندانها دچار آسيب جدي شده اند. حاملگي به خودي خود باعث از دست رفتن دندانها نمي شود بلكه با ايجاد بعضي عوارض در نهايت گاهي منجر به آسيب دندان مي شود. به عنوان مثال زنان باردار در دوران حاملگي گاه دچار تهوع و استفراغ هاي مكرر مي شوند. استفراغ كردن باعث مي شود بزاق دهان اسيدي شود و اسيدي شدن بزاق هم احتمال ايجاد پوسيدگي دندان و بيماري لثه را افزايش مي دهد. « پوسيدگي دندانها ناشي از تهاجم اسيد بر ميناي دندان است و روند پوسيدگي در نتيجه وجود پلاك ميكروبي ايجاد مي شود »
در طي دوران حاملگي به علت بالارفتن سطح بعضي از هورمونها(خصوصا افزايش ميزان پروژسترون ) واكنش لثه ها به پلاك دنداني افزايش يافته و امكان بوجود آمدن التهاب لثه (ژنژيويت ) زياد مي شود كه به آن « ژنژيويت حاملگي » مي گويند.بنابراين رعايت بهداشت دهان ودندان و برداشتن پلاك دنداني و تميزكردن مرتب دندانها در دوره حاملگي از اهميت بيشتري برخوردار است . گاهي استفاده از قرصهاي ضدبارداري نيز همين اثر را با شدت كمتري روي لثه مي گذارد. در صورتي كه عليرغم رعايت بهداشت , در دوران حاملگي دچار التهاب و خونريزي لثه شديد بايستي به دندانپزشك مراجعه كنيد.
تغييرات هورموني در دوران بارداري گاهي اوقات سبب تغير حجم لثه مي شود. در پاره اي از موارد لثه بين دنداني يك يا دو دندان تغيير حجم داده , جويدن را دچار اشكال ميسازد.گاه به اين بافت التهابي تغيير حجم يافته « تومور حاملگي » اتلاق مي شود. اين حالت معمولا با حذف عوامل محرك موضعي از بين مي رود. اما گاهي لازم است كه توسط عمل جراحي سلامت را به نسج لثه برگرداند. حالت ياد شده معمولا زماني ايجاد ميشود كه از ابتدا كنترل دقيقي بر روي تشكيل پلاك صورت نگرفته است .
بهتر است دهان ودندان هر خانمي قبل از حاملگي به طور دقيق معاينه و در صورت نياز درمان شود.
در دوران بارداري ضمن انجام ساير مراقبتها , دهان , دندانها و لثه هم بايد به طور كامل توسط كاركنان بهداشتي معاينه شده , روشهاي مسواك زدن و رعايت بهداشت با دقت بيشتري در اين دوران آموزش داده شود , در عين حال بايد توجه مادر را به نقاطي كه داراي التهاب و خونريزي مي باشند جلب نمود.
بسيار ديده شده كه بيماران با مشاهده خونريزي از لثه , از مسواك زدن خودداري مي نمايند. در اينگونه موارد مادر بايد بداند كه عليرغم وجود خونريزي لثه ناحيه مربوطه را مسواك بزند البته مي توان از يك تكه پارچه حوله اي نازك تميز كه به دور انگشت اشاره پيچيده شده نيز براي ماساژ لثه و تميز نمودن دندانهاي ناحيه مربوطه استفاده نمود.
مادر باردار بايد در ماههاي 3 و 4 و 5 و 6 و 7 حاملگي هر ماه يكبار و در ماههاي 8 و 9 هر ماه دوبار از نظر بهداشت دهان و دندان توسط كاركنان بهداشتي مراقبت شده , وضعيت دهان و دندان وي در ماههاي 3 و 5 و 7 حاملگي در پرونده خانوار ثبت گردد.
در صورت وجود التهاب و خونريزي از لثه يا تومور حاملگي يا مورد غيرعادي ديگر بايد به مراكز بهداشتي درماني مراجعه نمايد.
در صورت نياز مادر باردار به درمانهاي دندانپزشكي بهترين زمان سه ماهه دوم حاملگي و ترجيحا ماه پنجم مي باشد.
به ياد داشته باشيد كه رفتار پدر و مادر الگويي براي كودكان است و عادات منظم بهداشتي شما مي تواند فرزند شما را تحت تاثير قرار دهد با دندانپزشك درباره مراقبت از دندانهاي كودك صحبت كنيد و با مشكلات و مسائل مربوط به رشد دندانهاي كودك آشنا شويد.
