یکی از مشکلاتی که اخیرا در بین خانم ها بسیار شیوع پیدا کرده است، زخم دهانه رحم است. در زخم دهانه رحم تنها بافت رحم مخملی و ملتهب می شود و خارج از آن نیست و حتی بصورت معمولی قابل دیدن نیست. بنابراین اگر پزشکتان احتمال زخم دهانه رحم را می دهد نباید از شنیدنش وحشت کنید و نگران باشید زیرا این زخم در اکثر مواقع با مصرف یک دوره دارو برطرف می شود. در این مقاله می خواهیم به سوالات متداولی که برای بیشتر شما عزیزان درباره زخم دهانه رحم ایجاد می شود صحبت کرده و همه نگرانی هایتان را برطرف کنیم. در این مقاله می خوانیم:

زخم دهانه رحم چیست؟

زخم دهانه رحم، زمانی اتفاق می افتد که سلول های نرم (سلول های غدد لنفاوی) در داخل کانال دهانه رحم به سمت سطح بیرونی رحم رشد می کنند. در واقع این زخم در بافت مخملی و قرمز رنگ رحم ایجاد می شود که حالت بیرون زدگی و ملتهب دارد و با معاینه پزشک قابل تشخیص است و خارج از رحم به طور معمول دارای سلول های سخت (سلول های اپیتلیال) است. 

عکس زخم دهانه رحم را ببینید

دهانه رحم در گردنه رحم قرار دارد. گردنه رحم همان جایی است که رحم به مهبل (واژن) متصل می شود. بنابراین زخم رحم به راحتی توسط خود شخص قابل تشخیص و یا دیدن نیست و باید پزشک آن را تشخیص دهد. پس هر زخمی که در اطراف واژن یا اوایل آن ایجاد می شود را با زخم رحم اشتباه نگیرید و خود را نگران نکنید.

علائم زخم دهانه رحم چیست؟

همان طور که گفته شد زخم دهانه رحم در قسمت داخلی و بعد از گردن رحم است. بنابراین علامت خاصی از زخم در خارج یا اویل گردن رحم که به واژن نزدیک است، مشاهده نمی کنید. اما برخی علائم می تواند هشداری برای ایجاد این زخم و نیاز به ملاقات پزشک باشد، مانند:

• ترشحات مخاطی روشن
• لکه بینی بین پریودی ها
• درد و خونریزی در طول رابطه جنسی یا بعد از آن
• درد و خونریزی در طول معاینه لگن و بعد از آن

این علائم می توانند بصورت خفیف یا شدید در افراد مختلف با توجه به وضعیت جسمیشان رخ دهد. علت ایجاد این علائم بیشتر به دلیل حساسیت بالاتر غدد لنفاوی نسبت به سلول های اپیتلیال است زیرا این غدد ظریف تر بوده و به راحتی دچار خونریزی می شوند.

نکات مهم درباره زخم دهانه رحم

- رایج ترین علت خونریزی در ماه های آخر بارداری زخم دهانه رحم است.

- اگر علائم خفیفی داشتید فکر نکنید زخم دهانه رحم دارید اما بهتر است آزمایشات را انجام دهید.

- اگر بین پریودی ها خونریزی، ترشحات غیرطبیعی یا درد در طول یا بعد از رابطه جنسی دارید برای تشخیص بهتر به پزشک مراجعه کنید. زخم دهانه رحم جدی نیست و قابل درمان است، اما این علائم و نشانه ها می توانند برای وجود بیماری های داخلی دیگر مانند موارد زیر باشند:

• عفونت 
• فیبروم یا پولیپ
• بیماری آندومتریوز
• مشکلات مربوط به IUD
•  مشکلات حاملگی 
• سرطان دهانه رحم، رحم یا سایر انواع سرطان

علت زخم شدن دهانه رحم چیست؟

زخم دهانه رحم می تواند بصورت مادرزادی نیز حتی در بدو تولد وجود داشته باشد. همچنین ممکن است در طول رشد و بلوغ و یا بزرگسالی به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد شود. بیشترین علل ایجاد زخم رحم شامل موارد زیر است:

• جوان بودن
•  ورود به مرحله بلوغ
•  بارداری
•  مصرف قرص ضد بارداری

تشخیص زخم دهانه رحم

این بیماری در معاینه معمولی لگن و انجام آزمایش  پاپ اسمیر تشخیص داده می شود. پزشک با مشاهده حالت قرمزی در دهانه رحم ممکن است آزمایش پاپ اسمیر را تجویز کند. در طول انجام پاپ امکان خونریزی نیز هست. این آزمایش برای پیشگیری و تشخیص سرطان دهانه رحم انجام می‌شود. اگر علائمی ندارید و نتایج آزمایش پاپ اسمیر شما طبیعی است، نیازی به آزمایشات بیشتر ندارید. اما در صورت شدید بودن علائم مثل درد هنگام رابطه جنسی یا ترشحات شدید باید ازمایشات دیگری که پزشک برایتان تجویز می کند را نیز انجام دهید.

 گام بعدی روشی به نام کولپوسکوپی است که در مطب دکتر انجام می شود. در طی این روش، پزشک یک نمونه بافت کوچک برای آزمایش سلول های سرطانی (بیوپسی) بعنوان نمونه جمع آوری کرده و به آزمایشگاه می فرستد.

درمان زخم دهانه ی رحم چگونه است؟

همانطور که در بالا اشاره شد، زخم دهانه رحم در واقع در خود بافت رحم است. بنابراین اگر این بافت عفونت نداشته باشد، نیاز به درمان خاصی نیست. اما اگر زخم این بافت گسترش پیدا کرده و عفونی شده باشد و علائمی جسمانی مانند ترشحات مخاط، خونریزی یا درد در طول یا بعد از رابطه جنسی را نیز مشاهده کردید، باید حتما به پزشک مراجعه کرده و معاینه شوید.

درمان اصلی در ابتدا استفاده از دارو است. دارو درمانی تا چند دوره قابل استفاده است. اگر مصرف دارو در شما هیچ تغییری ایجاد نکرد ، باید از سایر روش ها مانند سوزاندن منطقه ( کوتر) و یا کرایو (فریز کردن دهانه رحم) طبق نظر پزشکتان استفاده کنید. 

هر یک از این روش ها می تواند در عرض چند دقیقه با بی حسی موضعی در مطب دکتر انجام شود. این عمل ها بصورت عمل سرپایی هستند و بلافاصله بعد از آن می توانید به فعالیت عادیتان ادامه دهید. تنها عارضه آن ها می تواند چند روز خونریزی مانند پریود باشد. همچنین ممکن است تا چند هفته لکه بینی های خفیفی داشته باشید که طبیعی است.

نکته ای که باید برای بهبودی سریع تر زخم دهانه رحم بعد از انجام این عمل ها رعایت کنید عدم مقاربت و استفاده از تامپون تا چهار هفته برای جلوگیری از عفونت است. در صورت مشاهده مشکلات زیر با پزشک خود صحبت کنید:

•  درد شدید که پس از استفاده از مسکن هم برطرف نمی شود
•  خونریزی شدید
•  ترشحات واژن که بوی بسیار بدی دارد.

این علائم نشان دهنده عفونت رحم یا بیماری دیگری است که نیاز به درمان دارد .

آیا زخم دهانه رحم به صورت خود به خودی برطرف می شود؟

اگر فرد دچار مشکلات خاصی مانند انواع عفونت نباشد، این زخم خود به خود برطرف می شود اما در صورت مشاهده علائمی که در بالا ذکر شد، باید حتما تحت درمان دارویی قرار بگیرید.

آیا زخم دهانه رحم با عنبر نسارا و عسل درمان میشود؟

در طب سنتی اعتقاد بر این است که استفاده از عنبرنسارا و عسل باعث از بین رفتن عفونت و بهبود زخم دهانه رحم میشود. اما در تهیه درست عنبرنسار باید دقت کنید. در برخی موارد گزارش شده خانم ها  پس از  مصرف دچار سوزش و درد می شوند. به همین دلیل باید این مواد از جای معتبر خریداری شوند. عسل در کل ماده ضدعفونی کننده خوبی هست. اما بهترین کار این است که ابتدا توسط پزشک زنان معاینه شوید.

فریز کردن (انجماد یا کرایو) زخم دهانه رحم

فریز کردن زخم دهانه رحم نوعی عمل جراحی است که در آن با سرمای شدید بافت های غیرطبیعی مانند تومورها یا یک زخم ساده در رحم را از بین می برند. در این جراحی از نیتروژن مایع و در برخی موارد دی اکسید کربن و آرگون برای فریز کردن استفاده می شود. برای این کار نیتروژن مایع را تا دمای 320- الی 346- فارنهایت سرد می کنند به طوری که با هر چیزی تماس پیدا کند آن را فریز می کند و به همین دلیل در صورت تماس با بافت سلولی آن را از بین می برد. 

چرا باید از روش فریز کردن استفاده کنیم؟

فریز کردن زخم دهانه رحم برای از بین بردن بافت های غیرطبیعی در بدن برای جلوگیری از سرطان دهانه رحم استفاده می شود.  این عمل جراحی نیز مانند بسیاری از عمل های دیگر عوارضی را به همراه دارد. شایع ترین عوارض این عمل شامل موارد زیر است:

• تورم
• آسیب به بافت یا عروق سالم اطراف زخم
• عفونت
• از دست دادن حس در صورتی که اعصاب تحت تاثیر قرار بگیرند.
• درد
• زخم
• اختلال عملکرد جنسی
• سفید شدن پوست در محل عمل جراحی

آماده شدن برای عمل جراحی کرایو یا فریز کردن

- آماده سازی برای جراحی بستگی به نوع عمل جراحی دارد.  فریز کردن زخم دهانه رحم برای سرطان پوست، که دلیل اصلی استفاده از این عمل جراحی است، نیاز به آمادگی کمتری دارد.

- از شما خواسته می شود پیش از عمل 12 ساعت چیزی نخورید و بلافاصله پس از عمل مرخص می شوید.

- قبل از انجام این عمل، اگر آلرژی به بیهوشی دارید، و دارو مصرف می کنید، از جمله داروهای بدون نسخه و مکمل های غذایی، به پزشک اطلاع دهید.

- پزشک دستورالعملی برای آماده شدن برای عمل جراحی ارائه میکند. حتما به آن توجه کنید.

نحوه انجام عمل جراحی فریز کردن زخم دهانه رحم 

پزشک با استفاده از یک پنبه یا اسپری، ابتدا نیتروژن مایع را روی پوست شما قرار می دهد. برای جلوگیری از درد و یا ناراحتی از داروهای بی حسی استفاده می شود. بنابراین برای این عمل استرس نداشته باشید. از طریق یک لوله در دهانه رحم  نیتروژن مایع به محل تحت درمان تزریق می شود و بر روی زخم ریخته می شود. سلول ها یخ می زنند، می میرند و سپس به آرامی توسط بدن جذب می شوند.

 پزشک از تجهیزات تصویربرداری، مانند سونوگرافی، به عنوان راهنمایی برای انجام این روش استفاده خواهد کرد.

پس از عمل جراحی فریز کردن زخم دهانه رحم چه اتفاقی می افتد؟

معمولا بلافاصله بعد از عمل می توانید مرخص شوید. اما در برخی موارد نادر ممکن است شرایط کمی متفاوت باشد و به دلایلی مثل خونریزی نیاز به چند روز مراقبت در بیمارستان هم داشته باشید. بعد از عمل باید کاملا دستور العمل پزشکتان را انجام دهید و از آلوده شدن جای زخم خودداری کنید.

باید به طور مرتب به ملاقات پزشک بروید و اگر عوارضی ایجاد شده است با او در میان بگذارید.

کوتر یا سوزاندن زخم دهانه رحم

سوزاندن زخم زمانی استفاده می شود که نیاز به قطع خونریزی و لکه بینی باشد. سلول های غدد لنفاوی با استفاده از این روش برای جلوگیری از خونریزی از بین می روند. همچنین برای بسته شدن لایه بالایی سلول ها از جریان الکتریسیته استفاده می شود.  قبل از انجام این درمان، پزشک از بیهوشی استفاده می کند. این عمل بهترین روش مورد استفاده برای خلاص شدن از خونریزی است که می توان آن را به صورت سرپایی انجام داد.

سوالات رایج شما درباره زخم دهانه رحم

1. آیا زخم دهانه رحم باعث ناباروری و نازایی میشود ؟

خیر، زخم دهانه رحم در زنان در سن باروری رایج است اما این مسئله سرطانی نیست و بر باروری تاثیر نمی گذارد. اما مشکلات و ناراحتی هایی مانند عفونت یا درد در حین رابطه جنسی یا بعد از آن را برای خانم ها ایجاد می کند.

2. برای درمان زخم دهانه رحم از چه داروهایی استفاده می شود؟

در مورد زخم هایی که موجب عفونت شده اند و احتمالا به علت خونریزی مکرر در ناحیه دهانه رحم اتفاق می افتند پزشک آنتی بیوتیک تجویز می کند. در حالی که آنتی بیوتیکها درمان مستقیم برای زخم دهانه رحم نیستند، به کنترل عفونت کمک می کنند. توجه داشته باشید اگر علائم عفونت یا خونریزی را دیدید از درمان خانگی استفاده نکنید زیرا باعث بدتر شدن شرایط می شود. برای تشخیص مناسب، مشاوره و درمان عفونت یا زخم دهانه رحم، به پزشک مراجعه کنید.

3. چه مدت بعد از فریز کردن زخم میتوان باردار شد؟

زمان بندی خاصی وجود ندارد، باید زخم دهانه رحم بهبود یابد و بعد اقدام به حاملگی شود. اما معمولا یکی دو ماه باید زمان بدهید و توسط پزشک معاینه شوید تا از بهبودی زخم مطمئن شوید.

4. چه داروی گیاهی برای زخم دهانه رحم وجود دارد؟

بهتر است در درمان زخم دهانه رحم ابتدا با پزشک مشورت کنید. اما برخی داروهای گیاهی هم مانند زردچوبه ( روزانه 1 قاشق مرباخوری)، چای سبز (روزانه یک لیوان) و کتیرا (روزانه 1 قاشق مرباخوری)، گل سرخ و بابونه بدلیل خاصیت ضدمیکروبی می توانند در درمان این عارضه مفید باشند.

5. آیا باید از زخم دهانه رحم ترسید؟

 زخم دهانه رحم یک بیماری به حساب نمی آید. بیشتر خانم ها تا زمانی که آزمایش انجام ندهند از این مشکل آگاهی پیدا نمی کنند. این مسئله مشکلی جدی برای سلامتی ایجاد نمی کند. همچنین اگر باردار هستید، به جنین آسیبی نمی رسد. در صورتی درمان ضروری می شود که ترشحات شما را آزار دهند یا با رابطه جنسی تداخل داشته باشند.