در دوران بارداری از همان زمان که بارداری شما توسط پزشکتان تایید می شود یک سری آزمایشات کلی مانند سونوگرافی ها برنامه ریزی خواهد شد تا پزشک بتواند نظارت کاملی بر بارداری داشته باشد. در طول بارداری نیز ممکن است بر اساس شرایط بارداری شما مادر اومایی عزیز پزشکتان آزمایشات دیگری را برای رفع خطرات احتمالی و برخی از تشخیص ها تجویز کند. تست استرس انقباضی نیز یکی از این آزمایشات است که در این مقاله به طور کامل آن را برایتان توضیح می دهیم. پس تا پایان با ما همراه باشید.
تست استرس انقباضی (CST) چیست؟
CST در اواخر بارداری یعنی نزدیک به زمان زایمان ضربان قلب جنین را بررسی می کند. در این آزمایش انقباضاتی به رحم القا می شود و پزشک بررسی می کند که آیا کودک هنگام این انقباضات به خوبی از جفت اکسیژن دریافت می کند یا خیر؟ نام دیگر این تست نیز تست چالش اکسی توسین می باشد. زنانی که حاملگی های پرخطری دارند باید تقریبا در هفته 34 بارداری یا بعد از آن طبق تجویز پزشک این آزمایش را انجام دهند.
ممکن است نیاز باشد این آزمایش چندین بار تکرار شود و تعداد تکرار مورد نیاز این آزمایش به میزان خطر بارداری بستگی دارد.
CST دقیقا چه مسائلی را بررسی می کند؟
این تست وضعیت کلی کودک در هنگام انقباضات رحمی را از نظر عملکرد مناسب جفت و سلامت کلی نوزاد بررسی می کند. در واقع اگر جفت بتواند خون و اکسیژن کافی به نوزاد شما برساند ضربان قلب نرمال خواهد بود و خطری کودک شما را تهدید نمی کند.
میانگین ضربان قلب جنین بصورت نرمال حدودا بین 110 الی 160 بار در دقیقه است و می تواند بر اساس شرایط و انقباضات رحم نوسان داشته باشد. اگر ضربان قلب جنین در رنج طبیعی نباشد به این معنی است که نوزاد اکسیژن کافی دریافت نمی کند و یا دچار ناراحتی دیگری شده است. معمولا انقباضات رحمی باعث کاهش جریان خون یا اکسیژن از طریق جفت به جنین می شوند که در نتیجه تعداد ضربان قلب جنین در دقیقه تغییر خواهد کرد.
این آزمایش بیشتر زمانی تجویز می شود که نتایج آزمایش غیر استرسی ان اس تی یا بیوفیزیکال پروفایل غیرطبیعی باشند.
تست استرس انقباضی برای چه افرادی انجام می شود؟
این تست بیشتر در مادرانی که حاملگی های پرخطر دارند در نزدیکی زمان زایمان انجام می شود تا نحوه واکنش کودک از لحاظ حرکتی و ... بررسی شود. می توان گفت مادرانی که در بارداری شرایط زیر را دارند باید این تست را انجام دهند:
- بیماری های قلبی
- دیابت نوع 1
- حساسیت به عامل RH
- کم کاری یا پرکاری تیروئید
- سندرم آنتی فسفولیپید
- لوپوس اریتماتوی سیستمیک
- اختلالات فشارخون بالا
- هموگلوبینوپاتی مانند هموگلوبین SS ، SC یا S-talasemia
- بیماری مزمن کلیه
- محدودیت رشد داخل رحمی
- BP بالا
- بارداری بلافاصله پس از زایمان قبلی
- وجود احتمال از بین رفتن نوزاد و به دنیا آمدن نوزاد مرده
- کاهش حرکات جنین
- حاملگی چندقلو (دو قلو یا سه قلو) با اختلاف رشد
- الیگوهیدرامنیوس، یا کمبود مایع آمنیوتیک
- پلی هیدرامنیوس یا مایع آمنیوتیک اضافی
تست استرس انقباضی چگونه انجام می شود؟
قبل از آزمایش به شما گفته می شود که شش تا هشت ساعت چیزی نخورید و ننوشید. همچنین، بیمار قبل از شروع عمل باید مثانه خود را تخلیه کند.
نحوه انجام آزمایش: شما باید به پهلوی چپ خود بخوابید در حالی که دو دستگاه به دور شکم شما بسته شده اند. یک دستگاه ضربان قلب جنین را کنترل می کند و دیگری انقباضات رحمی را ثبت خواهد کرد. ضربان قلب و انقباضات بر روی یک کاغذ بصورت نمودار ثبت می شود تا نتیجه ارزیابی شود.
این آزمایش تا زمانی ادامه می یابد که در مدت ده دقیقه سه انقباض که هر کدام باید 40 ثانیه طول بکشد ثبت شود. این انقباضات القایی خفیف هستند و دردی مانند گرفتگی های قاعدگی برای شما در حین آزمایش ایجاد می کنند.
تزریق اکسی توسین: علت اینکه به این تست آزمایش چالش اکسی توسین نیز گفته می شود این است که اگر انقباضات تا 15 دقیقه بعد از آمادگی شما برای شروع آزمایش به طور طبیعی شروع نشوند دوز پایینی اکسی توسین به شما تزریق می شود تا انقبضات شروع شوند.
تحریک نوک پستان: روش دیگری برای شروع انقباضات مالش و تحریک نوک پستان ها است. پزشک ممکن است از شما بخواهد که نوک سینه ها را تحریک کنید تا اکسی توسین طبیعی در بدن آزاد شود و به طور خود به خود بدون نیاز به تزریق انقباضات شروع شوند.
پس از آزمایش، باید صبر کنید تا انقباضات به حالت عادی برگردند. بنابراین زمان کلی برای آزمایش حدود دو ساعت است.
در تست استرس انقباضی چه احساسی دارید؟
خوابیدن به پهلوی چپ ممکن است در هنگام انقباضات برای شما راحت نباشد. علاوه بر این، حسگرهای الکترونیکی اطراف شکم شما ممکن است کمی شما را اذیت کنند. بیشتر زنانی که این آزمایش را انجام داده اند گفته اند که این آزمایش بدون درد اما ناراحت کننده و خسته کننده است.
نتیجه تست CSTچگونه تفسیر می شود؟
نتایج این آزمایش مانند سونوگرافی بلافاصله بعد از انجام تست با توجه به موارد ثبت شده توسط دستگاه به شما گفته می شود. نتایج شامل یکی از موارد زیر خواهد بود:
تست استرس انقباض منفی
در این صورت نتیجه تست طبیعی است و در طول انقباضات ثبت شده با سرعت 3 انقباض در 10 دقیقه سرعت ضربان قلب جنین کاهش پیدا نکرده است و این یعنی جفت به خوبی اکسیژن رسانی می کند.
تست استرس انقباض مثبت
اگر بیش از نیمی از انقباضات نشان دهنده کند شدن سرعت در ضربان قلب جنین باشد که تحت انقباضات با سرعت 3 انقباض در 10 دقیقه ثبت می شود ، نتیجه آزمایش مثبت است و نیاز به نظارت وجود دارد.
مبهم-مشکوک
کاهش سرعت متناوب یا واریانس قابل توجهی در تعداد و سرعت ضربان جنین به معنی نتیجه مبهم است. در این صورت تست باید در چند روز آینده مجددا انجام شود.
تاکی سیستول معادل
در این حالت در هر دو دقیقه یک انقباض وجود دارد که 90 ثانیه طول می کشد و نشان دهنده کاهش سرعت ضربان قلب جنین است.
مساوی - ناخوشایند
وقتی کمتر از سه انقباض در 10 دقیقه اتفاق بیفتد یا ردیابی به درستی تفسیر نشود، نتیجه نامطلوب است.
خطرات این آزمایش چیست؟
مانند برخی از آزمایشات دیگر در دوران بارداری ، این آزمایش نیز ممکن است خطراتی به همراه داشته باشد. برخی از خطرات CST عبارتند از:
استفاده از اکسی توسین می تواند منجر به افزایش انقباضات و زایمان زودرس شود. همچنین ممکن است انقباضات را طولانی کند ، اما می توان با کمک داروها آن ها را متوقف کرد. اگر انقباضات فروکش نکند ، زایمان سزارین باید سریعا انجام شود.
دستگاه کنترل ضربان قلب جنین ممکن است معیوب باشد و حتی اگر حال کودک شما خوب باشد اختلالاتی را به اشتباه نشان دهد. در افرادی هم که فشار خون دارند احتمال تست کاذب مثبت وجود دارد.
موارد منع این آزمایش چیست؟
این آزمایش برای بارداری های پرخطر تجویز می شود اما در هر صورت برخی افراد نمی توانند آن را انجام دهند. این افراد عبارتند از:
- زنانی که بارداری چندقلویی دارند ، زیرا این آزمایش می تواند باعث زایمان زودرس و خطرات ناشی از آن شود.
- بیماری با پارگی غشای ناشی از بارداری قبلی یا جراحی های رحم.
- وجود علائم زایمان زودرس
- داشتن تجربه سزارین کلاسیک قبلی.
- چاقی
- جدا شدن جفت یا وجود جفت سرراهی.
- بیمار با دهانه رحم ناتوان.
- سن بارداری کمتر از 32 هفته
نکته مهم :
اگر حرکات کودک در طول آزمایش بیشتر از حد معمول باشد ، ضبط ضربان قلب یا انقباض برای دستگاه دشوار می شود و می تواند حتی نتایج نادرستی را ایجاد کند.
تفاوت آزمایش CST با آزمایش NST
در جدول زیر تفاوت بین آزمون غیر استرسی (NST) و آزمون تنش انقباضی (CST) را برایتان توضیح داده ایم:
|
NST |
CST |
|
ضربان قلب جنین در پاسخ به حرکت جنین اندازه گیری می شود ، بدون اینکه استرسی به جنین وارد شود. |
ضربان قلب جنین در پاسخ به انقباضات رحم و ایجاد استرس در جنین ثبت می شود. |
|
در این روش انقباضات رحمی ایجاد نمی شود. |
از تحریک نوک پستان یا اکسی توسین برای شروع انقباضات رحم استفاده می شود. |
|
نتایج آزمون به صورت واکنشی (طبیعی) یا غیر واکنشی (غیرطبیعی) خوانده می شود. |
نتایج آزمون بصورت منفی (طبیعی) یا مثبت (غیرعادی) خوانده می شود. |
|
مقرون به صرفه، سریع و ایمن تر است. |
گران، وقت گیر، خسته کننده و دارای خطر است. |
|
امروزه ترجیحاً توسط پزشکان توصیه می شود. |
امروزه معمولاً استفاده نمی شود. |
سخن آخر
این آزمایش جزء آزمایشات ضروری است که در صورت تجویز باید حتما به موقع انجام شود تا خطری شما و کودکتان را تهدید نکند. به طور کلی سعی کنید تمامی معاینات لازم قبل از زایمان را انجام دهید و در مورد روند پیشروی سالم بارداری با پزشکتان صحبت کنید. بهتر است به پزشکتان اعتماد کنید و مطمئن باشید کاری را انجام می دهد که به نفع شما و کودکتان باشد.
Layan Alrahmani, M.D., ob-gyn. Contraction stress test. July 19, 2020
