نوزاد دوازده ماهه (کودک یکساله)

به شما مادر اومایی عزیز تبریک می گوییم! با همه سختی ها و نگرانی هایی که برای سال اول زندگی فرزندتان وجود داشت شما موفق شدید و حالا نوزاد شما در آستانه یک سالگی قرار دارد و حتما هیجان زیادی برای تولد او دارید. او حالا دیگر اطرافیانش را می شناسد و در انجام اموری مانند غذاخوردن، لباس پوشیدن و ... به شما کمک می کند و زمانی که با او صحبت می کنید یا امر و نهی می کنید متوجه می شود.

نوزاد دوازده ماهه در آستانه یک سالگی، به مرحله‌ای از رشد و تکامل رسیده است که می‌تواند به طور مستقل‌تر حرکت کند و به اکتشافات بیشتری در محیط پیرامون خود بپردازد. بسیاری از نوزادان در این سن قادر به راه رفتن یا حتی دویدن هستند و مهارت‌های حرکتی ظریف‌تر مانند برداشتن اشیاء کوچک را با دقت بیشتری انجام می‌دهند. توانایی‌های زبانی و ارتباطی آنها نیز پیشرفت می‌کند؛ آنها ممکن است چند کلمه ساده بگویند و دستورات ساده را درک کنند. نوزاد دوازده ماهه با کنجکاوی بیشتر به محیط اطراف خود نگاه می‌کند و با استفاده از حواس مختلف، به یادگیری و کشف دنیای خود ادامه می‌دهد. این دوره از زندگی نوزاد مملو از هیجان و یادگیری‌های جدید است که پایه‌های مهمی برای رشد و توسعه آینده او فراهم می‌کند.

در این مقاله نیز مانند ماه های قبلی می خواهیم تمام شرایط و اتفاقاتی که در هر هفته از زندگی یک نوزاد دوازده ماهه یا بهتر است بگوییم کودک یک ساله می افتد را برای شما توضیح دهیم. با ما همراه باشید. 

در این مقاله می خوانیم:

نوزاد دوازده ماهه در هفته اول

نوزاد شما در حال حاضر مهارت های زیادی پیدا کرده است. مثلا می تواند به کمک شما یا بدون آن چند قدم راه برود، خودش غذا بخورد، با اسباب بازی هایش سرگرم شود و .... اما ببینیم چه اتفاقات دیگری برای او در هفته اول دوازده ماهگی می افتد:

رشد و تکامل حرکاتی نوزد دوازده ماهه

قدم های اول

اگر نوزاد شما هنوز راه نیفتاده است در این ماه قدم های اولش را بر می دارد. اما اگر نوزاد شما در این ماه نیز راه نیفتاد نگران نباشید؛ برخی کودکان چند هفته یا چند ماه بعد شروع به راه رفتن می کنند. اگر فرزند شما مانند کودکان دیگر باشد قدم های اول را بر روی پنجه پا بر می دارد و پاها به سمت خارج می باشد. دوربین را بردارید و این لحظات فوق العاده را ثبت کنید. در آینده هم برای خود کودک و هم برای شما این فیلم خاطره ارزشمندی خواهد شد. 

بازی های جدید

در این هفته با توجه به اینکه نوزاد مهارت های حرکتی بیشتری یاد گرفته است، بازی های کودک شما با استفاده از مهارت های حرکتی شروع می شود. او این بازی ها را برای ورزش دادن ماهیچه ها و عضلات بزرگ تر انجام می دهد. در بیشتر کودکان در این سن مدت زمان بازی از دو تا پنج دقیقه می باشد. اما در صورت تنوع وسایل بازی، او بیشتر سرگرم خواهد شد.

در این زمان کودک فکر می کند انداختن، پرت کردن و ضربه زدن بسیار جذاب است. او اسباب بازی هایش را به شما می دهد و آن ها را از شما می گیرد. همچنین او دوست دارد وسایل را داخل جعبه ها قرار دهد و دوباره بیرون بریزد. او این کار را با گلدان ها و جعبه های مختلف انجام می دهد. از طرف دیگر صدای ضربه خوردن وسیله ها او را به هیجان می آورد.

نوزاد دوازده ماهه در هفته دوم

در هفته دوم نوزاد دوازده ماهه به افزایش مهارت های حرکتی و سرگرمی های روزانه خود ادامه می دهد و عاشق این است که او را همراهی کنید. با هم ببینیم دیگر چه اتفاقاتی در این هفته می افتد:

رشد و تکامل حرکاتی نوزاد دوازده ماهه

راحت کردن زمان خواب

- چرت زدن نوزاد زمانی مناسب برای والدین فراهم می کند تا استراحت کنند. اما نوزاد زمانی که یک ساله می شود، در مقابل چرت زدن های روزانه مقاومت می کند. همچنین رشد نوزاد و استقلال طلبی او باعث می شود برای خوابیدن در روز سروصدا و بهانه جویی کند.

- پیروی از یک عادت مناسب مانند حمام کردن پیش از خواب یا داستان خواندن برای نوزاد باعث می شود شرطی شود و راحت تر بخوابد.

- سعی کنید در انتهای شب زمانی با نوزاد بگذرانید. می توانید وظایف را با همسر خود تقسیم کنید. به عنوان مثال شما نوزاد را حمام کنید و او برایش داستان بخواند. در طول هفته نیز سعی کنید شب ها را تقسیم کنید به عنوان مثال یک شب شما مراقب نوزاد باشید و شب دیگر همسرتان؛ در این حالت هر دو می توانید در طول هفته به خوبی استراحت کنید و به یک نفر فشار بیشتر وارد نمی شود. به علاوه نسبت به فرزند دار شدن خوشحال هستید و احساس ناراحتی و کلافگی نخواهید داشت.

- روش دیگر برای تنظیم ساعت خواب نوزاد، کمک گرفتن از پرستار بچه یا یکی از نزدیکان است. آن ها نیز باید مانند شما پیش از خواب نوزاد را حمام کنند و برایش داستان بخوانند. در این حالت نوزاد متوجه می شود خوابیدنش به شما وابسته نیست و کم کم ساعت بیولوژیک بدنش تنظیم شده و در زمان مشخص شده به راحتی می خوابد. 

استفاده از قاشق

نوزاد در این ماه خودش می تواند با قاشق غذا بخورد. البته باید وقت بگذارید و این کار را به او آموزش دهید. با این حال باز هم او به خوبی نمی تواند این کار را انجام دهد بنابراین آماده شلوغ کاری ها و کثیف کاری هایش باشید. استفاده از قاشق بهترین روش برای یادگیری مهارت استفاده همزمان از چشم و دست می باشد.

همچنین تمرین مستقل شدن است و به نوعی باعث لذت بردن نوزاد از غذا خوردن می شود. بنابراین ضمن اینکه این مهارت را به او یاد می دهید سعی کنید به او آزادی عمل دهید تا خودش این مهارت را تقویت کند. در هنگام غذا خوردن یک لباس خانگی ساده به او بپوشانید و یک ملحفه بزرگ زیر او پهن کنید تا نگران کثیف شدن فرش و ... نباشید. 

نوزاد دوازده ماهه درهفته سوم

هفته سوم از ماه دوازده زندگی نوزاد شما نیز پر از بازی و هیجان است و هرچه بیشتر برایش وقت بگذارید زودتر مهارت های ارتباطی را یاد می گیرد. با هم ببینیم در این هفته چه اتفاقاتی می افتد:

حرف زدن نوزاد دوازده ماهه

اکنون زمانی شگفت انگیز است؛ نوزاد پس از چند ماه من من کردن می تواند برخی کلمات را به صورت واضح بگوید. این فرایند یک شبه اتفاق نمی افتد و از کودکی به کودک دیگر فرق می کند. اما نکته مهم این است که کودک پیش از حرف زدن، صحبت های شما را متوجه می شود. نکات مهم در این زمان:

حرکات از کلمات مهم تر هستند. کودک شما ممکن است چند کلمه بداند اما صحبت کردن او بیشتر با حرکات دست و انگشت و سر است. کودکانی که از بدن برای حرف زدن استفاده می کنند خیلی در صحبت کردن روان تر هستند.

کلمات با معانی زیاد. به کلمات کودک توجه کنید. او برای هر خواسته یا جمله یک کلمه اختصاری و خاص انتخاب می کند. او کلمات را به شکل دیگری ادا می کند و از حالات و حرکات مختلف استفاده می کند.

کلمات روزمره. اولین کلماتی که کودک ادا می کند مربوط به زندگی روزمره است. مثلا افرادی که دوست دارد یا غذایی که دوست دارد یا خوابیدن را بیان می کند.

نوزاد دوازده ماهه در هفته چهارم

در پایان می خواهیم موراد مربوط به هفته آخر از زندگی یک نوزاد دوازده ماهه یا یک ساله را برای شما عزیزان توضیح دهیم:

تکرار رفتار گربه

کودک به هر آنچه شما انجام می دهید نگاه می کند. او رفتارهای شما را تقلید می کند. بنابراین رفتارهای اولیه و اساسی را می آموزد و شما باید حسابی حواستان به رفتار و گفتارتان با نوزاد یا همسر و افراد دیگر باشد.

ممکن است نوزاد را در حین برس کردن موهایش یا در حال فشار دادن دکمه تلفن یا استفاده از عینک آفتابی  ببینید . کلماتی که کودک استفاده می کند نیز از کلمات شما الگوبرداری شده است.

گاهی کودک به قرص خوردن شما نگاه می کند و هنگامی که حواستان نیست کار شما را تقلید می کند. بنابراین همیشه مراقب باشید. از بسته های مطمئن برای قرص و ویتامین ها استفاده کنید و آن ها را به هیچ وجه در دسترس کودک قرار ندهید. جلوی کودک در پاکت قرص را باز نکنید زیرا یاد می گیرد.

رشد نوزاد دوازده ماهه

آیا کودک شما هنوز راه نمی رود و این مسئله باعث نگرانی شما شده است؟ نگران نباشید. برخی کودکان در شانزده یا هفده ماهگی شروع به راه رفتن می کنند. به یاد داشته باشید هر کودک ویژگی های خاصی دارد و  در سنی خاص مهارت ها را یاد می گیرد. ​اما در صورت نگرانی حتما با پزشک کودک صحبت کنید.

آموختن بیشتر زبان

اگرچه در این سن نوزاد می تواند کلمه مامان و بابا را بگوید اما برخی جملات کوتاه را نیز می تواند ادا کند. در این زمان نوزاد به سوالات ساده شما پاسخ می دهد به خصوص اگر با حرکات دست او را راهنمایی کنید. به عنوان مثال از او بپرسید دهانش کجاست و به دهان او اشاره کنید. یا به او بگویید فنجان را به من بده و به فنجان اشاره کنید. نوزاد با استفاده از زبان خود به خواسته های شما پاسخ می دهد و به عنوان مثال سرش را به نشانه نه تکان می دهد.

در این زمان نوزاد شروع به یادگیری معنی کلمات می کند بنابراین زمانی مناسب برای آموزش رفتارهای خوب است. به عنوان مثال لطفا و متشکرم را به او بیاموزید. اگرچه او به این زودی معنی این کلمات را نمی فهمد اما لطفا گفتن او در آینده ای نه چندان دور دل شما و نزدیکان دیگر مانند مادر بزرگ و پدر بزرگ را آب می کند.

نام گذاری اشیاء

- بهتر است به نوزاد کمک کنید ارتباطی بین اشیاء و اسم آن ها پیدا کند. هر چقدر بیشتر این کار را انجام دهید نوزاد سریع تر کلمات را یاد می گیرد.

- با نوزاد زیاد صحبت کنید و به اشیاء اشاره کنید و اشیاء را به او معرفی کنید. در هنگام بالا رفتن از پله ها، تعداد آن ها را بشمارید. رنگ و اسم میوه ها و سبزیجات را در میوه فروشی به او بگویید. کتاب های عکس دار برای نوزاد بخوانید و بخواهید به اشیاء اشاره کنید و اسم مشابه آن ها را بگوید.

- هر چند وقت نظر او را بپرسید. از او بپرسید چه رنگ جورابی دوست دارد یا چه بازی دوست دارد. حتی اگر جواب نمی دهد و کلمات را یاد نمی گیرد اما روابط اجتماعی را می آموزد. سعی کنید برای این کار بیش از دو گزینه در برابر نوزاد قرار ندهید تا بتواند انتخاب کند و کلافه نشود. 

چکاپ یک سالگی

قدم های اول؛ حالا یا بعدها

بیشتر کودکان اولین قدم ها را در نه تا دوازده ماهگی بر می دارند و در چهارده یا پانزده ماهگی به خوبی راه می روند. اما اگر فرزند شما هنوز به کمک میز راه می رود نگران نشوید. گاهی نوزاد تا پانزده یا شانزده ماهگی هم راه نمی رود و این مسئله کاملا طبیعی است. نوزاد خود را با نوزادان دیگر مقایسه نکنید و معیارتان فقط نمودار رشد او باشد.

نوزاد را تشویق کنید بدون کمک دیگران راه برود. او را بغل نکنید و حملش نکنید. می توانید در مسیر راه رفتن نوزاد میز یا مبل قرار دهید تا از آن ها کمک بگیرد. وسیله ها و لوازم خطرناک مانند سیم های برق و وسیله های شکستنی را نیز از سر راه نوزاد بردارید.

اگر نوزاد می خواهد شروع به راه رفتن کند، با گرفتن انگشت شما بیشتر احساس امنیت می کند. همچنین می توانید پشت سر نوزاد راه بروید و دست های او را بگیرید. هل دادن اسباب بازی نیز به نوزاد کمک می کند راه برود. فقط از ثبات اسباب بازی و امن بودن آن مطمئن شوید.

پای برهنه، جوراب و کفش هایی که کف آن ها نرم است برای تمرین راه رفتن و حفظ تعادل بهترین گزینه ها هستند. از کفش های واقعی برای راه رفتن نوزاد در بیرون از منزل استفاده کنید. اما مراقب مسیری که او برای راه رفتن انتخاب می کند باشید تا خطری برایش به وجود نیاید.

لیست چکاپ نوزاد دوازده ماهه در هفته اول

در این هفته نوزاد شما باید توسط پزشک معاینه و چکاپ شود تا از سلامت و رشد طبیعی او مطمئن شوید. در ادامه ببینیم چه مواردی در چکاپ بررسی می شود:

برخی از سوالاتی که پزشک از شما می پرسد عبارتند از:

خواب: نوزاد چند ساعت در طول شب و چند ساعت در طول روز می خوابد؟

غذا خوردن: نوزاد چه غذاهای جامدی می خورد؟ اشتهای او چطور است؟ آیا از خوردن غذا با دست لذت می برد؟

دندان: نوزاد چند دندان در آورده است؟

مهارت ها: آیا نوزاد چهار دست و پا راه می رود؟ اسباب بازی هایش را هل می دهد؟ راه می رود؟ اشاره می کند؟ به اسمش عکس العمل نشان می دهد و ارتباط چشمی برقرار می کند؟

بینایی: آیا مشکلی در بینایی نوزاد دیده اید یا کتاب و اسباب بازی را خیلی به صورت نزدیک می کند؟

شنوایی: آیا نوزاد به سمت صداها بر می گردد؟

گفتار: آیا نوزاد صداها را تقلید می کند یا کلمه ای می گوید؟

پاسخ تمام این سوالات به پزشک نوزاد شما کمک می کند تا به طور دقیق تمام موارد سلامتی او را چک کند و به شما اطمینان دهد که وضعیت رشد نوزاد کاملا طبیعی و مناسب است. 

ملاقات با دندان پزشک

اکنون زمان آن رسیده است که ملاقاتی با دندانپزشک داشته باشید. مطالعات نشان میدهد حدود چهل درصد کودکان تا سن پنج سالگی پوسیدگی دندان دارند. به همین دلیل باید از همان ابتدا بهداشت دهان و دندان را برای نوزاد رعایت کنید تا خودش هم عادت کند این کار را انجام دهد و در آینده دندان های سالمی داشته باشد.

در ملاقات اول پزشک دهان کودک را بررسی می کند و هر گونه مشکلی وجود داشته باشد را برای شما توضیح می دهد. در این زمان پوسیدگی ها و حفره های دندان تشخیص داده می شوند. می توانید نوزاد را نزد دندانپزشک خود ببرید یا نزد پزشکی ببرید که با کودکان ارتباطی مناسب و راحت دارد. زیرا در برخی کلینیک ها دندان پزشک های مخصوص نوزادان و کودکان در حال فعالیت هستند. 

در منزل به طور مرتب دندان های نوزاد را مسواک بزنید. از مسواکی نرم و خمیر دندان دارای فلوراید استفاده کنید.

شیر غذایی مهم در منوی رژیم غذایی کودک دوازده ماهه

شیر گاو احتمالا قسمتی مهم از رژیم غذایی کودک می شود زیرا:

• شیر نوشیدنی مناسبی برای تامین چربی است که باعث رشد کودک و تامین انرژی می شود.
• بعد از بیست و چهار ماهگی، کودک می تواند شیر کم چرب یا بدون چربی بخورد.
• شیر گاو خواص زیادی دارد و باید به مقدار متوسط و مناسب مصرف شود. متخصصان تغذیه توصیه می کنند نوزاد یک ساله حداقل روزی شانزده اونس (دو لیوان متوسط) شیر و حداکثر نیز بیست و چهار اونس (3 لیوان متوسط) شیر بخورد.
• کودکی که بیش از بیست و چهار اونس شیر در روز می خورد نمی تواند سایر مواد مغذی را مصرف کند.
• شیر گاو بافت، مزه و دمایی متفاوت از شیر مادر و شیر خشک دارد. والدین باید شیر مادر را با شیر گاو مخلوط کنند. سپس کم کم مقدار شیر گاو را افزایش دهند تا به صد در صد برسد.
• می توانید به کودک شیر سویا نیز بدهید.

خطرات بزرگ برای کودک یک ساله

1- کودک در این زمان می تواند اشیاء کوچک را بردارد. او از تمرین این مهارت لذت می برد.

2- بنابراین مراقب چیزهای کوچک به عنوان مثال ویتامین ها و قرص ها باشید. کودک بدون توجه آن ها را برمیدارد و در دهان می گذارد.

3- خداحافظی سخت است. نوزاد در چند ماه گذشته با نگرانی جدا شدن از شما دست و پنجه نرم می کرد. این مسئله طبیعی است. او شما را دوست دارد و به شما وابسته است بنابراین دور شدن از شما باعث نگرانی او می شود.

4- برای راحت تر جدا شدن از نوزاد بهتر است به پرستار بگویید پیش از این که شما منزل را ترک کنید بیاید تا نوزاد به حضور او عادت کند. سعی کنید خداحافظی را با بوسی کوچک کوتاه کنید. اشک های نوزاد پس از رفتن شما به زودی قطع می شود.

5- بهتر است برای مستقل شدن نوزاد، تمام مدت کنار او نباشید. البته او هنوز به حضور شما نیاز دارد اما اگر به اتاقی دیگر رفت دو دقیقه صبر کنید سپس نزدش بروید.

غذای شام نوزاد دوازده ماهه چیست؟

در این زمان غذاهای متنوعی می توانید به نوزاد بدهید. او اکنون یک ساله است و سیستم ایمنی بدنش و سیستم گوارشی اش قوی شده است. اگر در خانواده شما حساسیت سابقه دارد بهتر است پیش از درست کردن برخی غذاهای خاص با پزشک مشورت کنید. برخی از این غذاها را نباید پیش از دو یا سه سالگی به نوزاد بدهید. غذاهای حساسیت زا عبارتند از:

• شیر گاو
• گندم
• مرکبات
• عسل
• تخم مرغ
• آجیل
• ذرت
• توت
• صدف

نکته پایانی ...

امیدواریم از این ماه نیز لذت ببرید و نوزاد شما با مراقبت ها و شرایط مطلوب دچار هیچ مشکلی نشود. اما اگر هم این اتفاق افتاد لطفا آرامش خود را حفظ کنید و بدانید که این موضوع فقط برای نوزاد شما نیست. یادتان باشد در این ماه باید حسابی برای نوزادتان وقت گذاشته و با او مهارت های مختلف مانند راه رفتن، صحبت کردن، شناخت وسایل و ... را تمرین کنید. همچنین خودتان را برای یک تولد عالی همراه با افرادی که دوستشان دارید آماده نمایید. در پایان دعا می کنیم تمام سال های زندگی کودک شما مانند سال اول با سلامت کامل و شادی در کنار شما مادر و پدر مهربان بگذرد و هر زمانی که نیاز بود در کنار شما عزیزان هستیم.