افزايش وزن دوران باردارى نتيجه يك فرآيند فيزيولوژيك و از اجزاى رشد و تكامل طبيعى مادر و جنين است. اين افزايش وزن مربوط به رشد جنين، جفت، مايع آمنيوتيك، بافت رحم، افزايش حجم و تركيبات خون، ذخاير چربى و اندازه پستان هاست. لزوم افزايش وزن در دوران باردارى از سال ها قبل شناخته شده بود؛ بر اساس نتايج آخرين مطالعات انجام شده، دامنه افزايش وزن در دوران باردارى تقريباً دو برابر شده است (به عنوان مثال ميانگين افزايش وزن از 8/6به5/11تا16 كيلوگرم براى يك باردارى طبيعى توصيه شده است). شواهد غيرقابل انكارى وجود دارد كه نشان مى دهد میزان وزن گيرى مادر در دوران باردارى بر ميزان وزن زمان تولد نوزاد مؤثر است.
الگوى افزايش وزن به اندازه افزايش وزن اهميت دارد. از طرفى نكته ى قابل توجه اين است كه ميزان افزايش وزن در طول ماه هاى مختلف دوره ى باردارى يكسان نيست. به طور متوسط در سه ماهه اول کمترین مقدار یعنی5/0تا2کیلوگرم و در سه ماهه دوم و سه ماهه سوم بيشترين مقدار افزايش وزن وجود دارد. وزن گيرى مناسب مادر در سه ماهه اول، دوم و سوم باردارى تضمين كننده سلامت مادر و جنين در دوران باردارى و سال هاى بعدى زندگى مى باشد. وزن گيرى مناسب در طول باردارى بر اساس يك برنامه غذايى متعادل و متنوع با استفاده از غذاهاى متداول كه حاوى همه گروه هاى غذايى به تناسب نياز در
زمان هاى مختلف باردارى است، صورت مى گيرد.
در صورتى كه تغذيه مادر باردار در دوران باردارى مناسب باشد، افزايش وزن روند مطلوبى خواهد داشت. وزن گيرى ناكافى با كاهش رشد و تولد زودرس جنين ارتباط مستقيم دارد. نقص لوله عصبى در نوزادان مادران چاق بيشتر ديده مى شود.
وزن گيرى زياد دوران باردارى در چاقى دوران كودكى و بيمارى هاى متابوليك سال هاى بعد زندگى و نيز اضافه وزن و چاقى بعد از زايمان مادر نيز تأثير دارد. توصيه هاى مربوط به افزايش وزن مطلوب دوران باردارى يكى از اقدامات اساسى در مراقبت هاى اين دوران است كه بايد در اولين مراجعه و پس از تأييد حاملگى مادر ارائه شود. مادر ان باردار در هر شرايط تغذيه اى كه باشند (كم وزن، طبيعى، داراى اضافه وزن و يا چاق) بايد افزايش وزن مناسبى داشته باشند لازم است ميزان افزايش وزن مادر باردار تحت نظر كاركنان بهداشتى، كارشناس تغذيه، ماما يا پزشك پايش شود.
با توجه به وضعيت تغذيه اى مادر قبل از باردارى كه ممكن است به صورت كم وزنى، وزن طبيعى، اضافه وزن و يا چاقى باشد، ميزان افزايش وزن توصيه شده متفاوت است. لازم است هر گونه اصلاح وزن و بهبود وضع تغذيه اى مادر قبل از باردارى صورت گيرد. در باردارى هاى برنامه ريزى شده حداقل سه ماه قبل از باردارى وضعيت سلامت مادر بايد ثبت شود.
در باردارى هاى ناخواسته و بدون برنامه ريزى توصيه مى شود كه مادران كم وزن طى دوره باردارى افزايش وزن بيشتر و مادران چاق افزايش وزن كمترى داشته باشند.
به طور كلى بايد در نظر داشت كه هر مادر باردار فردى است با تاريخچه و نيازهاى مخصوص به خود، بنابراين در كنترل وزن دوران باردارى به اين نكته بايد توجه شود. مادر باردار در شروع باردارى بايد ازد وزن خود آگاه باشد. سپس با مشاوره و تجزيه و تحليل الگوى غذاى معمول، الگوى فعاليت روزانه و تاريخچه وزن مى توان افزايش وزن مناسب باردارى را تعيين كرد و راهنمايى هاى لازم را جهت افزايش وزن مناسب در اين دوران ارائه داد. اين راهنمايى ها بايد مطابق ميل مادر باردار بوده و نيز در جهت تأمين يك برنامه غذايى كافى و مغذى باشد.
