بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) اصطلاحی برای طیف وسیعی از شرایط ناشی از تجمع چربی در کبد است. معمولاً در افرادی که دارای اضافه وزن یا چاق هستند دیده می‌شود.

NAFLD در مراحل اولیه معمولاً هیچ آسیبی ایجاد نمی‌کند، اما در صورت بدتر شدن می‌تواند منجر به آسیب جدی کبد از جمله سیروز شود. داشتن سطوح بالای چربی در کبد با افزایش خطر مشکلات سلامتی جدی مانند دیابت، فشار خون بالا و بیماری کلیوی مرتبط است. اگر قبلاً دیابت داشتید، NAFLD احتمال ابتلا به مشکلات قلبی را افزایش می‌دهد. اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شود و مدیریت شود، می‌توان از بدتر شدن NAFLD جلوگیری کرد و میزان چربی در کبد را کاهش داد.

تست‌های عملکرد کبد، آزمایش‌های خونی هستند که برای کمک به تشخیص و نظارت بر بیماری یا آسیب کبدی استفاده می‌شوند. این آزمایش‌ها سطح آنزیم‌ها و پروتئین‌های خاصی را در خون شما اندازه‌گیری می‌کنند. برخی از این آزمایش‌ها میزان عملکرد طبیعی کبد در تولید پروتئین و پاکسازی بیلی روبین، یک محصول زائد خون را اندازه‌گیری می‌کنند. سایر تست‌های عملکرد کبد آنزیم‌هایی را که سلول‌های کبدی در پاسخ به آسیب یا بیماری آزاد می‌کنند، اندازه‌گیری می‌کنند.

نتایج غیرطبیعی تست عملکرد کبد همیشه نشان‌دهنده بیماری کبدی نیست. پزشک نتایج شما و معنای آنها را توضیح خواهد داد.

علائم بیماری کبد چرب چیست؟ 

افراد مبتلا به بیماری کبد چرب اغلب هیچ علامتی ندارند تا زمانی که بیماری به سیروز کبدی پیشرفت کند. اگر علائمی دارید، ممکن است شامل موارد زیر باشد: درد شکم یا احساس پری در سمت راست بالای شکم (شکم)، حالت تهوع، کاهش اشتها یا کاهش وزن، زردی پوست و سفیدی چشم‌ها (یرقان)، تورم شکم و پاها (ادم)، خستگی شدید یا سردرگمی ذهنی، ضعف.

برخی از تست های عملکرد کبد شامل موارد زیر است:

آلانین ترانس آمیناز (ALT): ALT آنزیمی است که در کبد یافت می‌شود و به تبدیل پروتئین‌ها به انرژی برای سلول‌های کبد کمک می‌کند. هنگامی که کبد آسیب می‌بیند، ALT در جریان خون آزاد می‌شود و سطح آن افزایش می‌یابد.

آسپارتات ترانس آمیناز ((AST: AST آنزیمی است که به متابولیسم اسیدهای آمینه کمک می‌کند. مانند ALT،AST به طور معمول در خون در سطوح پایین وجود دارد. افزایش سطح AST ممکن است نشان‌دهنده آسیب کبدی، بیماری یا آسیب عضلانی باشد.

 آلکالین فسفاتاز ALP)): ALPآنزیمی است که در کبد و استخوان یافت می‌شود و برای تجزیه پروتئین‌ها مهم است. سطوح بالاتر از حد طبیعی ALP ممکن است نشان‌دهنده آسیب یا بیماری کبدی باشد، مانند مسدود شدن مجرای صفراوی، یا برخی بیماری‌های استخوانی.

آلبومین و پروتئین کل: آلبومین یکی از چندین پروتئین ساخته شده در کبد است. بدن شما برای مبارزه با عفونت‌ها و انجام وظایف دیگر به این پروتئین‌ها نیاز دارد. سطوح پایین‌تر از حد نرمال آلبومین و پروتئین کل ممکن است نشان‌دهنده آسیب یا بیماری کبدی باشد.

بیلی روبین: بیلی روبین ماده‌ای است که در طی تجزیه طبیعی گلبول‌های قرمز تولید می‌شود. بیلی روبین از کبد عبور می‌کند و از طریق مدفوع دفع می‌شود. سطوح بالای بیلی روبین (یرقان) ممکن است نشان‌دهنده آسیب یا بیماری کبدی یا انواع خاصی از کم خونی باشد.

گاما گلوتامیل ترانسفراز (GGT): GGT یک آنزیم در خون است. سطوح بالاتر از حد طبیعی این آنزیم ممکن است نشان‌دهنده آسیب کبد یا مجرای صفراوی باشد.

لاکتات دهیدروژناز (LD): LD آنزیمی است که در کبد یافت می‌شود. سطوح بالا ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی باشد، اما می‌تواند در بسیاری از اختلالات دیگر افزایش یابد.

زمان پروترومبین (PT): PT زمانی است که طول می کشد تا خون شما لخته شود. افزایش PT نیز ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی باشد، اما اگر از داروهای رقیق کننده خون خاصی مانند وارفارین استفاده می‌کنید، می‌تواند افزایش یابد.

آمادگی جهت انجام آزمایش کبد چرب

نمونه خون برای آزمایش عملکرد کبد معمولاً از ورید بازوی شما گرفته می‌شود. خطر اصلی مرتبط با آزمایش خون، درد یا کبودی در محل خونگیری است. برخی غذاها و داروها می‌توانند بر نتایج آزمایشات عملکرد کبد شما تأثیر بگذارند. احتمالاً پزشک از شما می‌خواهد که از خوردن غذا و مصرف برخی داروها قبل از گرفتن خون خودداری کنید.

برای انجام این کار پرسنل آزمایشگاه گاه یک نوار کشسان را دور بازوی شما می‌بندد تا رگ‌ها نمایان شود سپس محل مورد نظر را ضدعفونی کرد و سرنگ را چرا وارد رگ می‌کند و پس از نمونه‌گیری سوزن را خارج کرده و پنبه را در محل خروج سوزن قرار می‌دهد.

تفسیر آزمایش کبد چرب

نتایج آزمایش خون طبیعی برای آزمایش‌های معمول عملکرد کبد عبارتند از:

مقدار طبیعی ALT:

• در مردان ۵ تا ۴۰ ((U/L
• در خانم‌‌ها ۵ تا ۳۵ ((U/L

مقدار طبیعی AST:

• در مردان ۵ تا ۳۵ ((U/L
• در خانم‌‌ها ۵ تا ۳۰ ((U/L

مقدار طبیعی ALP:

• در بزرگسالان ۳۰ تا ۱۱۰ ((U/L

مقدار طبیعی GGT:

• در مردان ۵ تا ۵۰ ((U/L
• در خانم‌‌ها ۵ تا ۳۵ ((U/L

مقدار طبیعی آلبومین: 3.5 الی 5.0 گرم در دسی لیتر

پروتئین توتال: 6.3 الی 7.9 گرم در دسی لیتر

بیلی روبین: 0.1 الی 1.2 میلی گرم در دسی لیتر

مقدار طبیعی (LD) لاکتات دهیدروژناز: 122 الی 222 U/L

این نتایج برای مردان بالغ معمولی است. نتایج طبیعی از آزمایشگاهی به آزمایشگاه دیگر متفاوت است و ممکن است برای زنان و کودکان کمی متفاوت باشد. پزشک شما از این نتایج برای کمک به تشخیص وضعیت شما یا تعیین درمان مورد نیاز شما استفاده خواهد کرد. اگر قبلاً بیماری کبدی دارید، آزمایش‌های عملکرد کبد می‌تواند به تعیین چگونگی پیشرفت بیماری و پاسخ به درمان کمک کند.

کبد چرب چگونه درمان می‌شود و آیا برگشت‌پذیر است؟ در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان بیماری کبد چرب تایید نشده است. تحقیقات بیشتری برای توسعه و آزمایش داروهایی برای درمان این بیماری مورد نیاز است. در بسیاری از موارد، تغییر سبک زندگی می‌تواند کمک کننده باشد.

چندین عفونت ویروسی نیز می‌تواند به کبد آسیب برساند. برای محافظت از سلامت کبد، پزشک ممکن است به شما توصیه کند واکسن‌های هپاتیت A و هپاتیت B را دریافت کنید. بسته به وضعیت شما، ممکن است غربالگری منظم برای هپاتیت C را نیز توصیه کند.

پیشگیری از کبد چرب

تغییر سبک زندگی اولین درمان برای بیماری کبد چرب است.

بسته به شرایط فعلی و عادات سبک زندگی شما، ممکن است به موارد زیر کمک کننده است:

• کاهش وزن
• پرهیز از مصرف الکل
• استفاده از یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی که کالری اضافی، چربی اشباع شده و چربی‌های ترانس کم دارد
• در اکثر روزهای هفته حداقل 30 دقیقه ورزش کنید

شما عزیزان می‌توانید برای آزمایش کبد چرب از خدمات آزمایشگاه دکتر شریفی بهره‌مند شوید.