در دوران بارداری در زمان های مختلف شما نیاز به انجام تست ها و آزمایش هایی برای بررسی بهتر وضعیت خودتان و نوزاد دارید که زمان دقیق آن ها را پزشک به شما اطلاع می دهد و بهتر است با توجه کامل و به موقع آن ها را انجام دهید تا خطرات این دوران را برای خود و نوزاد به حداقل برسانید. یکی از تست هایی که باید انجام شود، تست نوار قلب جنین است.
در این مقاله شما مادر اومایی عزیز را به طور کامل با تست نوار قلب جنین آشنا می کنیم تا با اطلاعات بیشتر توجه لازم را به آن داشته و در صورت لزوم برای انجامش اقدام کنید.
تست نوار قلب جنین چیست؟
تست نوار قلب جنین یا تست بدون استرس (nst)، در طول بارداری برای ارزیابی شرایط جنین انجام می شود. در طول این آزمایش، پزشک ضربان قلب جنین را اول در حالت استراحت کودک و سپس در حالت حرکت کردن آن بررسی می کند. همان طور که ضربان قلب شما در حالت فعالیت سریع تر است، ضربان قلب کودک نیز در حالتی که تحرک دارد سریع تر می شود.
دلایل انجام تست نوار قلب جنین
این تست در صورتی انجام می شود که از زمان مقرر بارداری گذشته باشد و یا بارداری شما پرخطر باشد. به طور کلی دلایل انجام تست نوار قلب جنین عبارتند از:
- مبتلا به دیابت باشید یا فشار خون بالا داشته باشید یا بیماری دیگری داشته باشید که در بارداری مشکل ایجاد کند.
- فشار خون بالای بارداری داشته باشید.
- در سونوگرافی مشخص شود کودک شما کوچک است و یا به درستی رشد نمی کند.
- کودک شما فعالیت کمتری نسبت به حالت طبیعی داشته باشد.
- حجم مایع آمنیوتیک بیش از حد زیاد یا خیلی کم است.
- شما یک عمل جراحی داشته اید: مانند تست آمنیوسنتز سه ماهه سوم (برای تعیین اینکه ریه های کودک به اندازه کافی بالغ شده است و یا برای ردیابی عفونت رحم). پس از آن، پزشک یک تست نوار قلب تجویز می کند تا از سلامتی کودک مطمئن شود.
- زمان زایمان رد شده است و پزشک می خواهد از سلامتی جنین مطمئن شود.
- شما یک جنین را در نیمه دوم بارداری به دلیل نامعلومی از دست داده اید. در این مورد، تست نوار قلب جنین در اوایل هفته بیست و هشتم بارداری بارداری بعدی انجام می شود.
- شما یک مشکل پزشکی دارید که ممکن است سلامت جنین را به خطر اندازد.
- کودک شما اختلال نقص عضو دارد.
نوار قلب جنین در چه ماهی از بارداری انجام می شود؟
تست نوار قلب جنین از هفته 24 تا 26 بارداری قابل انجام است. اما در حالت طبیعی و عدم وجود مشکلات گفته شده در بالا اغلب در ماه های آخر بارداری و برای اطمینان از سلامت جنین توصیه می شود و در کنار این تست، تست بیوفیزیکال پروفایل نیز انجام می شود.
تست نوار قلب جنین چطور انجام می شود؟
- توصیه می شود قبل از تست غذا بخورید تا تحرک جنین بیشتر شود. اگر چه هیچ شواهد خاصی وجود ندارد که این روش اثر دارد، اما ضرری هم ندارد. دستشویی پیش از انجام تست نیز ایده خوبی است چون ممکن است یک ساعت در حالت دراز کشیده باشید و نمی توانید در بین تست بلند شوید.
- در این تست، باید به پهلوی چپ دراز بکشید. تکنسین دو دستگاه به شکم شما وصل می کند که یکی ضربان قلب و حرکات جنین و دیگری انقباضات رحم را بررسی می کند. تکنسین به ضربان قلب گوش می کند و ضربان قلب نشان داده شده بر روی صفحه نمایش بر روی کاغذ ثبت می شود.
- اگر کودک شما در حال حرکت نباشد احتمالا خواب است. ممکن است از شما بخواهند مقداری آب، آب میوه، یا نوشابه بخورید تا جنین شروع به حرکت کند. در برخی از موارد، از شما می خواهند با حرکت جنین دکمه ای را فشار دهید تا امواج نوار قلب بهتر ثبت شوند. این آزمون معمولا 20 تا 60 دقیقه طول می کشد.
چگونگی تفسیر نوار قلب جنین
جواب منفی یا طبیعی: اگر قلب نوزاد سریع تر از 15 بار در دقیقه بتپد در حالی که در دو نوبت جداگانه در طول یک دوره 20 دقیقه ای به مدت حداقل 15 ثانیه تحرک داشته باشد، نتیجه طبیعی یا استاندارد است. نتیجه استاندارد یعنی وضعیت فرزند شما خوب است. پزشک شما ممکن است بر حسب شرایط شما بخواهد این آزمون را هر هفته تا زمان به دنیا آمدن نوزادتان تکرار کند.
اگر قلب نوزاد در طول 90 دقیقه سریع تر نزند یا تحرک نداشته باشد، نتیجه "غیرواکنش دهنده" است. نتیجه غیرواکنش دهنده لزوما به این معنی نیست که مشکلی وجود دارد. این فقط بدین معنی است که آزمون اطلاعات کافی را فراهم نمی کند و شما باید یک ساعت دیگر تست را تکرار کنید و یا تست دیگری مانند پروفایل بیوفیزیکال یا تست نوار قلب انقباضی برای بررسی دقیق تر انجام دهید.
با این حال، نتیجه غیرواکنش دهنده می تواند نشان دهد جنین به قدر کافی اکسیژن دریافت نمی کند یا مشکلات مربوط به جفت وجود دارد. اگر پزشک به این نتیجه برسد که کودک دیگر در رحم جایش مناسب نیست باید زایمان به روش سزارین انجام شود.
در یک NST نرمال نتایج زیر مشخص می شود:
- در هفته 24 تا 28 بارداری، حداقل 10 شتاب به مدت 10 ثانیه
- در هفته 28 تا 34 بارداری، حداقل 15 شتاب در 15 ثانیه
- در هفته های بعد از 34 بارداری، حداقل 20 شتاب در 20 ثانیه
اگر در یک تست جنین شتاب یا ضربان قلب نداشت دو دلیل دارد:
الف) دلایل امیدوار کننده
- خواب جنین
- بی تحرکی مادر
ب) جنین در وضعیتی مانند هایپوکسی در حال صرف جویی در مصرف اکسیژن است.
ضربان قلب جنین در یک NST نرمال:
- ضربان قلب جنین بین 110 تا 160 ضربه در دقیقه باشد.
- ضربان قلب جنین در حین حرکت و در زمان انقباض رحم افزایش یابد.
- ضربان قلب جنین در طول انقباض افت کند اما بعد از پایان انقباض سریعا به حالت نرمال خود بازگردد.
- انقباضات رحمی در طول وضع حمل قوی و منظم باشد.
ضربان قلب جنین در یک NST غیرنرمال:
- ضربان قلب جنین کمتر از 110 ضربه در دقیقه باشد.
- ضربان قلب جنین بیش از 160 ضربه در دقیقه باشد.
- در طول تست بدون استرس ضربان قلب جنین تا 15 ضربه در دقیقه افزایش نیافته و یا بعد از حرکت جنین به زیر مقدار پایه برسد.
- انقباضات رحمی در طول وضع حمل ضعیف و نامنظم باشد.
آیا تست NST برای جنین خطرناک است؟
خیر، این تست کاملا غیرتهاجمی است و برای مادر و جنین هیچ خطری ندارد.
چرا آزمون انقباضات را اندازه گیری می کند و چرا باید این آزمون را انجام دهم؟
به چند دلیل باید این آزمون را انجام دهید. اول اینکه ممکن است در این مرحله از بارداری انقباض داشته باشید. اگر انقباض دارید، ممکن است انقباضات براکستون هیکس باشد، که معمولا خفیف، نامنظم و پراکنده است. این انقباضات بی ضرر هستند و امری طبیعی در طول سه ماهه سوم هستند. اما اگر بارداری شما کمتر از37 هفته باشد و انقباضات مداوم، تکراری و منظم داشته باشید نشانه زایمان زودرس است و پزشک باید به ارزیابی دهانه رحم بپردازد. یکی دیگر از دلایل بررسی انقباضات، بررسی تغییرات ضربان قلب جنین است. اگر ضربان قلب در طول انقباض کاهش یابد، نشانه وجود مشکل در جفت و یا کمبود اکسیژن است.
سخن آخر
تمامی تست ها و آزمون هایی که پزشکتان در این دورران تجویز می کند لازم و ضروری هستند و باید به آن ها اهمیت بدهید. به پزشک خود اعتماد کنید و مطمئن باشید اگر ضرری داشته باشد و یا نیازی به انجام آن نباشد حتما به شما این آگاهی را می دهد و نمی خواهد خطری برای شما و نوزادتان به وجود بیاید.
Natan Haratz-Rubinsteinm, M.D., ob-gyn. Nonstress test. 2019
